تغییر اقلیم و بیابان‌زایی دو چالش اساسی در تخریب منابع طبیعی

عاون آبخیزداری سازمان جنگل‌ها گفت: تغییر اقلیم و بیابان زایی دو چالش اساسی در تخریب منابع طبیعی هستند.

علی رضا شجاعی در گفت‌وگو با (ایسنا) افزود: علی رغم همه دستاوردهای بشر به ویژه در دو قرن اخیر در زمینه کشف و به خدمت گرفتن علوم و فناوری‌های نوین در ارتقا بهره وری از منابع نتوانسته است چگونه زیستن با طبیعت را در قالب مدلی پایدار و عادلانه توام با رعایت حقوق فردی ،اجتماعی و بین المللی عینیت بخشد.

وی بیان کرد: بشر همواره منافع زودگذر و آنی خود را به ویژه در مدیریت حوزه‌های آبخیز به منافع درازمدت و پایدار ترجیح داده، بطوری که این بی‌توجهی سبب سیر قهقرایی در اکوسیستم شده است که در نتیجه تخریب سرزمین و عوارض جبران‌ناپذیر بعدی آن را به دنبال دارد.

شجاعی اظهار کرد: با افزایش مصرف بی‌رویه سوخت‌های فسیلی در جهان و تخریب منابع طبیعی پدیده تغییر اقلیم و بیابان‌زایی نیز دو چالش اساسی است که امنیت حیاتی و غذایی ساکنان کره زمین را تهدید می‌کند.

وی گفت: وقوع سیلاب های مخرب و خشک سالی از جمله آثار ملموس و مشهود تغییرات آب و هوایی هستند که جامعه جهانی را به شدت نگران کرده است.

معاون آبخیزداری سازمان جنگل‌های کشور افزود: کشور ما در منطقه‌ای خشک و نیمه خشک واقع شده و در طول تاریخ در معرض انواع بلایای طبیعی قرار داشته که وقوع سیلاب‌های مخرب، خشکسالی و قحطی در دهه های نه چندان دور از جمله آنان است.

شجاعی بیان کرد: در حال حاضر بر اساس برآوردهای کارشناسی میزان فرسایش خاک بالغ بر 16 تن در هکتار در سال است که باعث تهدید سرمایه‌گذاری‌های انجام شده، پرشدن مخازن سدها به میزان 236 میلیون متر مکعب در سال، کاهش حاصلخیزی خاک و دهها مخاطرات زیست محیطی دیگر شده است.

وی اظهار کرد: افت کمی و کیفی منابع آب زیر زمینی از دیگر آثار بهره برداری بی رویه و مخاطرات اقلیمی کشور است.

معاون آبخیزداری سازمان جنگل‌ها بیان کرد: براساس آمار و داده‌ها میزان کسری مخازن آب زیر زمینی سالانه 6 میلیارد متر مکعب است و حدود 30 درصد دشت‌های کشور ممنوعه اعلام شده است. شجاعی گفت: با توجه به گستره وسیع کشور و مشکلات موجود توجه جدی تر به مقوله آبخیزداری به معنی عام کلمه یعنی اعمال مدیریت جامع در حوزه آبخیز بیش از پیش ضروری است.

وی خاطر نشان کرد: براساس آمار و اطلاعات موجود کشور تا پایان سال 89 با اعتباری بالغ بر10000 میلیارد ریال 24 میلیون هکتار از عرصه های آبخیز کشور در غالب اجرای بیش از حدود 22هزارو500پروژه بزرگ و کوچک تحت پوشش عملیات آبخیزداری قرار گرفته است.

شجاعی بیان کرد: در حال حاضر فعالیت‌های آبخیزداری در قالب 10 طرح ملی و 4 طرح استانی در گستره ای با وسعت 125 میلیون هکتار از حوزه های آبخیز در دست اجرا است که مجموعا حوزه 115 سد را در بر می گیرد.

وی اظهار کرد: همچنین اقدامات آبخیزداری به دنبال حفظ آب و خاک و تثبیت بستر جهت استقرار گیاه است لذا باید سبب حفظ تنوع زیستی گشته و همچنین از طریق حفظ مواد مغذی و آلی خاک مانع کاهش حاصل خیزی خاک و جلوگیری از بیابان زایی می شود.

معاون آبخیزداری سازمان جنگل‌ها گفت: حفظ و رشد گیاهان از یک طرف به معنی ازدیاد عمل فتوسنتز و در نتیجه ترکیب کربن و کاهش گازهای گلخانه ای است و از طرف دیگر سبب حفاظت خاک و کنترل فرسایش آبی و بادی از طریق جلوگیری از برخورد قطرات باران با دانه های خاک و همچنین مسلح شدن خاک توسط ریشه گیاهان و افزایش مقاومت در برابر جریان آب و باد توسط ساقه و تاج پوشش گیاهان می شود.

وی بیان کرد: از اثرات جانبی حفظ آب و خاک و افزایش رطوبت خاک می توان به تقویت پوشش گیاهی و در نتیجه بهبود وضعیت معیشتی مردم محلی اشاره کرد.

شجاعی افزود: تا کنون اقدامات آبخیزداری چندمنظوره بوده و بسیار مقرون و به صرفه است و از طرف دیگر اکثرا دارای فن آوری بسیار ساده و کم هزینه بوده به راحتی توسط مردم محلی قابل پیاده سازی و الگو برداری است.

وی اظهار کرد: پراکنش مناسب پروژه های آبخیزداری در سطح کشور و بهره مندی اقشار کم درآمد مانند کشاورزان و دامداران از عواید آن در راستای سیاستهای دولت است.

معاون آبخیزداری سازمان جنگل های کشور افزود: همچنین پروژه های آبخیزداری نشان می دهد که هر هکتار عملیات آبخیزداری به طور متوسط 10 تا 14 تن فرسایش را کاهش داده و 5 تا 7 تن رسوب را کنترل و امکان استحصال 800 تا 1000 متر مکعب آب را فراهم می آورد.