چه کسانی بازار پرتقال را پرنوسان نشان دادند؟

به گزارش خبرنگار خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا)، مدیرعامل سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران از 10 اسفندماه 1393 با حضور گسترده در رسانه‌ها، از عرضه 2.5 برابری پرتقال نسبت به سال گذشته در 300 نقطه شهر تهران خبر داد.

حسین صفایی که معتقد بود تهران پرمصرف‌ترین استان کشور با مصرف 19 تا 20 درصد در صدر عرضه پرتقال قرار دارد، می‌گوید: عده‌ای با نامناسب جلوه دادن تولید پرتقال، برای واردات آن بهانه‌تراشی می‌کنند، اما منطق سازمان تعاون روستایی آن است که با توجه به محدودیت‌های ارزی، نباید برای واردات پرتقال اقدام کرد؛ آن هم در شرایطی که ایران تولیدکننده چهار درصد پرتقال و 5.5 درصد سیب دنیا است.

با وجود عرضه بیش از 7.5 هزار تن پرتقال در سطح شهر تهران مردم شاهد میوه‌های ارزان و باکیفیتی در سطح شهر نبودند که باید دلایل آن را به‌جز حضور گسترده دلال‌ها، در فرهنگ تقاضای بیش از اندازه پرتقال جستجو کرد. با این حال به‌نظر می‌رسد وضعیت توزیع نیز با وجود ذخیره‌سازی مناسب، نمره قابل قبولی نمی‌گیرد.

مدیرعامل اتحادیه میوه و سبزی تهران در گفتگو با خبرنگار ایانا تأکید می‌کند: در حالی که قرار بود از 25 اسفندماه 93 این اتحادیه با معرفی پنج عمده‌فروش و 200 واحد خرده‌فروشی و تضمین بانکی در عاملیت توزیع به کمک سازمان تعاون روستایی بیاید، اما یک روز مانده به موعد مقرر، اعلام شد که این اتحادیه از عاملیت توزیع حذف و به اتحادیه مرکزی شرکت‌های تعاونی تولید روستایی واگذار شده است.

حسین مهاجران می‌افزاید: افزایش تقاضا و ولع مردم برای خرید پرتقال در شب‌های پایانی سال کاملاً قابل پیش‌بینی و با درک درست از وضعیت بازار قابل کنترل است، اما تشکل‌ها و بخش خصوصی که باید تنظیم بازار را به عهده بگیرند، به دلایلی که ریشه در مدیریت سازمان میادین میوه و تره‌بار دارد، از توزیع دور نگه داشته می‌شوند.

با وجود انتقادات صورت‌گرفته به سازمان تعاون روستایی، اما تولیدکنندگان معتقدند نمره دولت به‌ویژه وزارت جهاد کشاورزی در تنظیم بازار نمره بالا و قابل قبول و شایسته تحسین است.

مخدوش کردن بازار پرتقال نتیجه نداد

مدیرعامل اتحادیه باغداران در گفتگو با خبرنگار ایانا می‌گوید: عرضه سیب در جریان تنظیم بازار در شرایط بسیار مناسبی قرار گرفت و علاوه بر تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان نیز معتقد بودند قیمت و کیفیت در شرایط رضایت‌بخشی قرار دارد.

مجتبی شادلو خاطرنشان می‌کند: قیمت عرضه سیب دوهزار و 500 تومان بود و در بالاترین میزان خود به سه‌هزار و 200 تومان رسید که با توجه به کیفیت عرضه می‌توان نمره قابل قبولی به تنظیم بازار صورت‌گرفته داد.

وی معتقد است: عده‌ای از شش‌ماهه دوم سال 93 تلاش کردند با مخدوش جلوه دادن وضعیت تولید پرتقال، دولت را برای واردات آن مجاب کنند و حتی در زمان توزیع نیز تلاش کردند با افزایش‌های غیرمتعارف و تنگ کردن گلوگاه‌های عرضه پرتقال، وضعیت متشنج و نامناسبی را در قیمت پرتقال به نمایش بگذارند، اما با همه تلاش‌های مافیای واردات، وضعیت پرتقال نیز از سطح نامتعارفی خارج نشد و می‌توان گفت تولیدکنندگان از تنظیم بازار رضایت کامل داشتند.

از سوی دیگر، شرکت‌های تعاونی تولید روستایی از سوی سازمان تعاون روستایی موظف شدند نسبت به توزیع پرتقال اقدام کنند و از 22 اسفندماه،‌بازار توزیع پرتقال را در تهران و چهارهزار نقطه کشور مدیریت کنند؛ این در حالی است که وحیدرضا ابطحی ضمن تکذیب ادعای برخی مبنی بر عدم رضایت تولیدکنندگان از موفقیت وزارت جهاد کشاورزی در تنظیم بازار، تأکید می‌کند که این وزارتخانه برای حمایت از تولیدکنندگان اقدام به خرید تضمینی میوه کرد و مشکل اصلی بالا بودن نرخ پرتقال در شب‌های پایانی سال واسطه‌ها و دلال‌ها بودند که طی دو - سه ماه گذشته پرتقال خریداری و در انبارها ذخیره‌سازی کردند و از عرضه آن در ایام پرمصرف سال همچون شب عید خودداری کردند.

ظرفیت بازارهای عرضه تمام شد، پرتقال مرجوعی داشتیم

مدیر بازرگانی اتحادیه مرکزی شرکت‌های تعاونی تولید روستایی کشور تصریح می‌کند: تاکنون حدود سه‌هزار و 896 تن پرتقال و یک‌هزار و 600 تن سیب به قیمت دوهزار و 900 و دوهزار و 500 تومان توسط این اتحادیه توزیع شده و عرضه همچنان ادامه دارد.

فراهانی یادآور می‌شود: ناظرانی از سوی سازمان تعاون روستایی در دو مرحله یکی در سردخانه و دیگری در میادین توزیع بر قیمت‌های عرضه سیب و پرتقال نظارت داشتند تا تخلفی در عرضه میوه صورت نگیرد.

وی در پاسخ به این پرسش که گفته می‌شد میادین میوه و تره‌بار با صف‌های طولانی مردم برای خرید میوه روبه‌رو بودند، در حالی که پرتقالی برای عرضه وجود نداشت، می‌گوید: بر اساس گزارش‌هایی که اینجانب از نزدیک رؤیت کردم و به‌صورت میدانی در میادین نیز حضور داشتم، میوه‌های ارسال‌شده به سوی برخی میادین به‌علت اتمام ظرفیت نگهداری مرجوع می‌شد و میادین مملو از میوه‌های ذخیره‌سازی شده بودند و حاضر به قبول محموله‌های جدید نبودند.

روایت‌های متعدد از بازار میوه و پرتقال در شب‌های پایانی سال که قیمت پرتقال را در برخی نقاط شهر تا 11 هزار تومان نیز در یک سناریو تعریف می‌کند، در نهایت نشان‌دهنده بازار پرنوسان توزیع میوه در شب‌های پایانی سال بود.

هرچند مدیرعامل سازمان مرکزی تعاون روستایی معتقد است که میانگین قیمت توزیع سیب و پرتقال در شب‌های پایانی سال حتی در خرده‌فروشی‌ها معقول بوده و اگر نقاطی با قیمت بالاتر عرضه کرده‌اند، باید دلایل آن را از سازمان‌های نظارتی پرسید، اما جای این پرسش محفوظ است که چرا تنظیم بازار میوه در اختیار تشکل‌ها قرار نمی‌گیرد.

نگاهی به وضعیت بازار موز که تا یک ماه پیش از عید قیمت این محصول را تا بیش از هشت‌هزار تومان رساند و در روزهای عید با وجود افزایش تقاضا این میوه به قیمت کمتر از چهارهزار تومان نیز رسید، نشان می‌دهد تشکل‌ها با درک صحیح از وضعیت بازار و با در نظر گرفتن منافع داخلی می‌توانند بازار میوه را تنظیم کنند.

وزارت جهاد کشاورزی طی سال‌های گذشته نشان داده که با اتکا به میوه‌های داخلی می‌تواند بازار شب‌های پایانی سال را تنظیم کند؛ هرچند ممکن است مافیای واردات تلاش کنند با تنگ کردن گلوگاه‌های عرضه بازار نامناسبی را نشان دهند، اما حقیقت آن است که قیمت میانگین عرضه پرتقال بین چهار تا شش‌هزار تومان نیز که در بیشتر شهرستان‌های کشور و حتی تهران گزارش شده، نمی‌تواند با توجه به میزان تقاضا قیمت نامتعارفی ارزیابی شود./

خبرنگار: فاطمه مهردادیان

N-940115-01