همه از دامن روستاها برخاسته‌اند ...
امان‌الله قرایی مقدم
روستا از قدیم‌الایام «تولید‌کننده» بوده است. بزرگان جامعه، امیرکبیرهای جامعه همه از دامن روستاها برخاسته‌اند و آنچه امروز متاسفانه بر سر روستاها آمده همه حاصل عدم توجه به تولید است. در تئوری کلارک، جامعه‌شناس وضعیت اشتغال به سه بخش تقسیم شده است:
١) کشاورزی و دامداری، ٢) صنعت، ٣) خدمات، یعنی پایه و اساس اقتصاد و اشتغال در روستاست که مهم‌ترین بخش تولید‌کننده است و غلات استراتژیک مانند گندم و جو و برنج از آنجا می‌آید و برای همین است که باید مورد توجه قرار بگیرد. دلیل مهاجرت‌های گسترده‌ای که از روستا صورت می‌گیرد این است که روستا را رها کرده‌ایم. وضعیتی پیش آمده که روستاییان برای تهیه تخم مرغ و سبزیجات و سیب‌زمینی به شهر می‌روند و این باعث ننگ است چون همه کشورها از امریکا گرفته تا آلمان و انگلستان، به بخش روستایی خود توجه می‌کنند. برای حل مشکل مهاجرت داخلی باید روستاها را تبدیل به مکان‌هایی کنیم که برای کار و زندگی جذاب هستند. نخستین کار ایجاد زیرساخت‌هاست، تکمیل و توسعه شبکه آب، برق، گاز و اینترنت و بعد از آن ایجاد قطب‌های صنعتی در اطراف روستاها یعنی نزدیک به مکان‌هایی که هم نیروی کار جوان دارند و هم پتانسیل لازم برای گردش چرخ صنعت. در غیر این صورت موج مهاجرت از روستا به شهرهای کوچک، از شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ و سرانجام به پایتخت ادامه پیدا می‌کند، روستاها خالی می‌شوند و شهرها شلوغ و زمین‌های کشاورزی بایر می‌مانند و آمار جرم و آسیب در شهرها افزایش پیدا می‌کند.
راهکار دیگر تغییر نظام سنتی کشاورزی است؛ یعنی تغییر تقسیم‌‌بندی زمین‌های کشاورزی و پیاده کردن مدلی مانند چین، جایی که زمین‌های کشاورزی در آن به صورت مشارکتی اداره می‌شود و بنا بر کاشت و داشت و برداشت سود حاصله میان روستاییان تقسیم می‌شود. الان در شمال کشور این همه زمین تکه‌تکه کشاورزی هست در صورتی که باید بیشتر به فکر تجمیع باشیم تا امکانات و تجهیزات نیز راحت‌تر در اختیار روستاییان قرار بگیرد. باید به فکر راه‌اندازی دوباره شرکت سهامی زراعی باشیم، طرحی که پیش از انقلاب هم مطرح شده بود و حالا زمان آن رسیده تا برای حل مشکل خالی شدن روستاها از سکنه دوباره به آن رو آوریم تا مشکل سیل مهاجران فصلی و قطعی از روستا به شهر حل شود. اما جدای از مسائل اقتصادی و تولیدی باید به مساله فرهنگ و هویت نیز توجه داشته باشیم. اگر هنوز فرهنگی باقی مانده باشد باید سراغ آن را در روستاها بگیریم. روستاها و روستاییان هستند که همچنان قصه‌ها، افسانه‌ها، آداب و رسوم و دین و آیین را زنده نگه داشته‌اند و به نسبت شهر به مراتب سنگرهای قوی‌تری برای حفظ فرهنگ و هویت ملی ما محسوب می‌شوند. اگر در پی حفظ ارزش‌ها و هنجارها باشیم هم باز باید هوای روستا را داشته باشیم، روستاهای ایران از کردستان و آذربایجان گرفته تا خراسان و گیلان و سیستان هر کدام گوشه‌ای از خاطره هویت ایرانی را در خود حفظ کرده‌اند. یادمان باشد که همیشه روستاییان بوده‌اند که چهره‌های تاریخ‌ساز این مملکت را در خود پرورش داده‌اند. سعدی در گلستان گفته است: وقتی افتاد فتنه‌ای در شام / هر کس از گوشه‌ای فرا رفتند / روستا زادگان دانشمند / به وزیری پادشاه رفتند/ پسران وزیر ناقص عقل/ به گدایی به روستا رفتند
٭جامعه‌شناس
دیدگاه تان را بنویسید