تولید محصولات کشاورزی با استفاده از آب‌های شور افزایش می‌یابد

رئیس مرکز ملی تحقیقات شوری امروز در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) با بیان اینکه افزایش تولید در بخش کشاورزی و خوداتکایی در محصولات اساسی از اهداف مهم سیاست‌گزاران در قالب اقتصاد مقاومتی است، محدودیت منابع آبی و بهره‌برداری ناصحیح از این منابع محدود را از اصلی‌ترین مشکلات موجود اعلام کرد و گفت: مدیریت آبیاری، افزایش بهره‌وری آب و تغییر الگوی کشت ازجمله راه‌کارهای مقابله با این بحران‌ها است که بر استفاده از منابع آب مناسب یا نسبتاً مناسب تکیه دارد.

فرهاد دهقانی با تأکید بر اینکه راه دیگر، تغییر نگرش نسبت به منابع عظیم آب شور در کشور است که مبنای شورورزی یا کشاورزی شورزیست در دنیا هستند، افزود: گندم، جو، چغندرقند، پنبه، نخیلات و پسته از مهم‌ترین محصولات نیمه‌مقاوم به شوری هستند که با کاهش عملکردی قابل قبول، در این شرایط کشت می‌شوند و با توجه به گسترش روزافزون معضل شوری در این اراضی، نیازمند توجه بیشتر هستند.

وی با اشاره به اینکه جلوگیری از گسترش شوری به‌ویژه در منابع آب زیرزمینی به مدیریت منابع آب در سطح کلان ملی بستگی دارد، خاطرنشان کرد: وجود حجم قابل توجهی از آب‌های سطحی و زیرزمینی شور، زهاب‌های کشاورزی و منابع عظیم آب در نوار ساحلی کشور را می‌توان به‌عنوان فرصتی در راستای افزایش تولید به‌کار برد.

دهقانی ادامه داد: شورورزی روشی برای استفاده از منابع آب و خاک بسیار شور در تولید است؛ این نوع کشت با منابع آب و خاکی صورت می‌گیرد که تولید سایر محصولات رایج یا امکان‌پذیر نبوده یا اقتصادی نیست. همچنین اقتصادی و پایدار بودن آن از لحاظ زیست‌محیطی حائز اهمیت است.

وی تصریح کرد: از شورورزی می‌توان به‌منظور افزایش تولید در بخش کشاورزی به‌ویژه تولید علوفه، دانه‌های روغنی، پروتئین گیاهی، همچنین آبزی‌پروری و کنترل ریزگردها با پوشش گیاهی در مناطقی که استفاده از منابع آب باکیفیت مناسب امکان‌پذیر نیست و پتانسیل گیاهان شورزیست در ترسیب کربن استفاده اقتصادی کرد.

رئیس مرکز ملی تحقیقات شوری با بیان اینکه مرکز ملی تحقیقات شوری با ارائه برنامه‌ای در صدد رفع بخشی از موانع توسعه شورورزی در کشور است، یادآور شد: در فاز نخست، با شناسایی منابع پایه شامل خاک، آب و گیاه نتایج مطالعات موجود جمع‌آوری‌شده و موارد نقص اطلاعات، نسبت به بررسی و انجام مطالعه اقدام خواهد شد.

دهقانی منابع آب برای توسعه کشت گیاهان شورزیست را آب دریا، آب‌های شور سطحی، آب شور زیرزمینی و آب‌های برگشتی یا زهاب‌ها عنوان کرد و اظهار داشت: شناسایی و تعیین پراکنش گیاهان شورزیست و اطلاعات پایه‌ای درباره این گیاهان توسط دانشگاه‌ها و مؤسسه‌های تحقیقاتی مانند مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع انجام شده یا در حال انجام است.

وی تأکید کرد: گیاهان انتخابی باید تا حد ممکن دارای ارزش اقتصادی و تجاری یا زیست‌محیطی بوده، امکان کشت در اکوسیستم‌های زراعی را داشته و مصرف آنها در حد گیاهان زراعی معمول باشد و طی زمان بحرانی تولید ریزگرد، ایجاد پوشش مناسب کنند که در حال حاضر مطالعه صورت‌گرفته درباره برخی گیاهان تا سطح مزارع الگویی پیش رفته‌اند و برخی گیاهان مطالعات اولیه آنها انجام شده است.

رئیس مرکز ملی تحقیقات شوری با بیان اینکه در فاز دوم به کشت گیاهان انتخابی از فاز نخست پرداخته می‌شود، گفت: به‌منظور کشت موفق گیاهان شورزیست، نیاز است مدیریت زراعی تغذیه‌ای و حاصل‌خیزی خاک، آبیاری این گیاهان و انتخاب جهت گزینش توده‌های بومی پرپتانسیل صورت گیرد که این امر با ایجاد پایلوت‌هایی در نقاط مستعد صورت می‌پذیرد و در نهایت تجربیات و دانش به‌دست‌آمده در این مرحله، در اختیار مروجان و شرکت‌های دانش‌بنیان قرار می‌گیرد.

دهقانی فاز سوم طرح را توسعه و ترویج از طریق سایت‌ها و مزارع الگویی اعلام کرد و افزود: به‌منظور آشنایی کشاورزان با این گیاهان و نحوه مدیریت مناسب مزارع شورزی نیاز است به کاربران و مروجان آموزش‌های لازم داده شود.

وی با اشاره به اینکه تهیه بذر و نهال گیاهانی که ترویج شده‌اند، می‌تواند توسط شرکت‌های دانش‌بنیان صورت گیرد، خاطرنشان کرد: این شرکت‌ها می‌توانند برنامه توسعه کشت گیاهان شورزیست را در قالب کشت و صنعت شورورزی نیز انجام دهند.

دهقانی با تأکید بر اینکه باید توجه داشت که دستیابی به همه اهداف افق برنامه به‌طور همزمان امکان‌پذیر نیست، تصریح کرد: برخی تحقیقات، پیش‌نیاز تحقیقات بعدی هستند. قسمت‌هایی از برنامه نسبت به بقیه جلوتر هستند و می‌توان در حال حاضر برای آنها مراحل پایلوت را مستقیماً اجرا کرد که در همین راستا این مرکز، به‌عنوان بازوی علمی در برنامه ایجاد پایلوت‌های شورورزی با دو هدف عمده توسعه نوار ساحلی جنوبی و کنترل کانون‌های ریزگرد در استان خوزستان با مؤسسه جهاد نصر و شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران، همکاری نزدیکی دارد./

خبرنگار: افسانه زعیم‌زاده

S-940827-02