مرور تحولات یک‌ساله دامپروری

خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) - وحید زندی فخر:

انگار همین دیروز بود که سر سفره هفت‌سین، انتظار آغاز سال 94 را می‌کشیدیم. اصلاً باور کردنی نیست که به این زودی به جایی رسیدیم که سال 94 نفس‌های آخر خود را می‌کشد؛ نفس‌هایی که در برخی برهه‌ها بغض کمبود و نقصان، راه آن را بند می‌آورد و در مقابل، روزهایی نیز وجود داشتند که سرشار از انرژی بودند و پر از اتفاقات خوب؛ هرچند که در مقام مقایسه، پیشامدهای بد بیشتر از آنهایی بود که امید بنگاه‌های اقتصادی را بر می‌انگیخت، اما ترجیح بر این است که ابتدا سراغ اتفاقاتی در عرصه دامپروری برویم که می‌توان اسم‌شان را گذاشت، خوب...

شاید به یاد داشته باشید که در فصل پایانی سال گذشته، قرار بود 50 میلیارد تومان به صندوق حمایت از طیور واریز شود. این موضوع مانند بسیاری از موارد دیگر در پیچ و خم‌های اداری گیر افتاد و حتی این شائبه به وجود آمد که مبلغ مورد نظر برای تنظیم بازار میوه شب عید هزینه شده است، اما گویا امسال 50 میلیارد تومان قصه ما از راهروهای تنگ و تاریک اداری گذشته و به دست صنعت طیور رسیده است؛ آن هم نه کاملاً به‌صورت پول نقد، بلکه قسمت اعظمی از آن به صورت خوراک و دان تقدیم بخش خصوصی شد.

از سوی دیگر تثبیت قوانین حمایت از صادرات تخم‌مرغ در سال 94 از طرف دولت کاری کرد تا صادرات این محصول نسبت به سال 93 افزایش 20 هزار تنی را تجربه کرد و از 70 هزار تن به 90 هزار تن صعود کند. البته نمایندگان بخش خصوصی صنعت طیور نیز معتقدند در سال جاری، اعتماد دولتی‌ها به این بخش بیشتر شده که واگذاری امور اجرایی صنفی به نمایندگان آنها یکی از مصادیق بازر آن است.

همچنین افزایش سهم 15 درصدی گوشت سفید تولیدشده شرکت‌های زنجیره‌ای در بازار، یکی دیگر از وقایع میمون در صنعت طیور بود. از طرف دیگر، هفت کشتارگاه طیور در سال جاری به جمع دارندگان کد IR اضافه شدند که این موضوع را مدیرکل دفتر نظارت بر بهداشت عمومی و مواد غذایی سازمان دامپزشکی درِ گوش ایانا گفت!

به‌طور کلی به‌نظر می‌رسد بیشتر پیشامدهای خوب در عرصه مرغ و تخم‌مرغ افتاده که از این جریانات دلچسب، در عرصه دام کمتر بود.

البته برگزاری گردهمایی تخصصی شتر در واپسین روزهای بهمن‌ماه، جرقه‌ای برای رشد پرورش این دام و همچنین تدوین سند راهبردی شتر در کشور شد. در این گردهمایی به گفته رئیس مرکز اصلاح نژاد دام کشور، درباره بازنگری قوانین و ضوابط صدور پروانه شترداری، مسائل مربوط به بیمه، حمایت از شترداران و تأمین تسهیلات لازم و همچنین مواردی که می‌شود درباره پرورش شتر در برنامه ششم گنجاند، بین کارشناسان مرتبط، تبادل نظر صورت گرفت.

خبر ورود هزار رأس گاو سمینتال از اتریش که هم در تولید گوشت و هم شیر سرآمد هستند، ازجمله مواردی بود که هیأت اتریشی نوید آن را در تهران داد. در این میان باخبر شدیم که دو واحد گاومیش‌داری صنعتی در کشور در حال تأسیس است که این امر می‌تواند گامی بلند برای خروج این صنعت از حالت سنتی به مدرن باشد. البته باید برای قیمت شیر این دام نیز فکری کرد که با قیمتی عادلانه‌تر به فروش برسد. امضای تفاهم‌نامه شرکت سهامی بیمه ایران و سازمان نظام دامپزشکی کشور برای ارائه خدمات تخصصی بیمه تجاری برای نخستین‌بار در بخش دام، طیور و آبزیان و همچنین برگزاری آیین روز ملی بز و راه‌اندازی نخستین واحد یک‌هزار رأسی پرورش بز در کشور از دیگر مواردی بود که می‌توان با دلی امیدوار به آنها و مزایای اقتصادی‌شان نگریست.

تلاش مرکز اصلاح نژاد دام کشور برای هدایت دام سبک به سیستم‌های غیرمرتعی و کم کردن حجم چرا در مراتع کشور، ازجمله اقداماتی ستودنی بود که هم از نظر محیط زیستی و هم از نظر اقتصادی می‌تواند تأثیر مثبتی داشته باشد. البته در این اقدام استفاده از سهم خونی نژادهای خارجی لازم است، زیرا دام‌های بومی، کمتر به شرایط پرورشی در سیستم‌های بسته و غیرمرتعی عادت دارند، اما مجبورند از این به بعد با خواست متخصصان اصلاح نژاد کشور، همراهی کنند.

کاهش 15 درصدی قیمت انواع نهاده‌های دامی، خبر خوب دیگری بود که تا حدودی می‌توانست برای دامپروران، امیدبخش باشد؛ هرچند که این موضوع هم نتوانست درد خاصی از این قشر دوا کند، اما کاهش قیمت خوراک هر چقدر که باشد، برای دامداران و مرغداران مهم است.

آنفلوآنزای مرغی، امسال نیز دست از سر تولیدکنندگان برنداشت و خسارت‌های بسیار به‌ویژه در شمال کشور به واحدهای مربوطه وارد کرد. برآوردها نشان می‌دهد که خسارت‌های وارد شده به میلیاردها تومان می‌رسد، در حالی که دولت برای جبران آن تنها پرداخت دو میلیارد تومان را به تصویب رساند.

شیوع تب برفکی در دامداری‌ها نیز یکی دیگر از ضربات ضداقتصادی بود که بر پیکر دامپروری کشور در ماه‌های پایانی سال وارد آمد؛ هرچند که سازمان دامپزشکی معتقد است برای مهار این بیماری اقدامات لازم را انجام داده، اما بخش خصوصی نظری کاملاً مخالف داشت و معتقد بود که جولان تب برفکی در بهاربندها ادامه دارد. البته شک و تردیدهایی هم درباره ناهماهنگی‌های سازمان دامپزشکی و مؤسسه رازی در این میان به چشم می‌خورد که قصه‌اش طولانی است، اما توقف ساخت واکسن در مؤسسه به طول پنج ماه و بدهی 30 میلیارد تومانی سازمان دامپزشکی به رازی، از دیگر خبرهای این حوزه بود.

در همین حال و هوا روزگار می‌گذشت که ناگهان سروکله دلال‌ها پیدا شد و دل‌شان خواست تا قیمت گوشت قرمز را به بالای 40 هزار تومان در برخی موارد برسانند! آنها خواستند و شد؛ اما مسئولان هرکاری می‌کنند تا توی سر نرخ‌ها بزنند و یا حداقل، آثار مثبت این افزایش در جیب تولیدکنندگان قلمبه شود، این شد که با وجود تولید مازاد و انباشتگی در بسیاری از واحدهای دام سبک و سنگین، دست به دامان روسیه و استرالیا شدند تا مقداری گوشت به ما بدهند، اما این تصمیم با مخالفت مدیرعامل اتحادیه سراسری دامداران ایران روبه‌رو شد؛ زیرا وی معتقد است که از یک طرف کیفیت گوشت استرالیایی به مذاق ایرانی‌ها خوش نمی‌آید و از سویی دیگر، واردات این محصول از روسیه، صرفه اقتصادی ندارد. پس برویم سراغ همان رفیق شفیق و یار غار خودمان یعنی برزیل.

پیش از این عرض کردم که بیشتر اتفاقات عرصه دام، از نوع نامطلوب بوده‌اند. حال به این تعداد، قطع خرید تضمینی شیرخام و به نتیجه نرسیدن طرح اجرای دستوری مصوبه یک‌هزار و 440 تومانی خرید این محصول توسط کارخانه‌ها را نیز اضافه کنید.

این‌ها به کنار، صنعت طیور نیز می‌توانست در عراق حرفی برای گفتن داشته باشد و به‌خاطر برخی مسائل سیاسی در ترکیه و ممنوعیت ورود مرغ از این کشور به عراق، جای ترکیه را بگیرد، اما انگار بلیت اوکراین زودتر برنده شد و از بی‌دقتی ایرانی‌ها نهایت استفاده را برد. وضعیت پرورش‌دهندگان مرغ گوشتی هم به گفته نمایندگان بخش خصوصی، روزبه‌روز بدتر شده و ضررهای هنگفتی را تا همین ماه آخر سال متقبل شدند. البته افزایش قیمت مرغ زنده در اسفند ماه کم‌کم داشت جان دوباره‌ای به مرغداران می‌داد که توزیع ناگهانی مرغ منجمد از طرف شرکت پشتیبانی به بازار، معادله‌ها را به هم ریخت.

تمام این مسائل را فراموش کنید و به نگران‌کننده‌ترین خبر بیاندیشید؛ گزارش جدید سازمان ملل نشان می‌دهد گرده‌افشانان در سطح جهان رو به زوال هستند و این باعث بروز عامل جدیدى براى نگرانى در زمینه امنیت غذایی شده است. اتفاقی که به جز خسران اقتصادی تبعاتی زیست محیطی را نیز به ارمغان می آورد که بخشودنی نیست !

البته نمی‌خواستم گزارشم را با خبر منفی به پایان برسانم، اما این منطقی است که وقتی با خبرهای مثبت و امیدوارکننده شروع می‌کنیم، قطعا در آخر کار باید منتظر شنیدن مطالب نگران‌کننده باشیم. اگر این روال را دوست ندارید، می‌توانید یک بار دیگر گزارش را از آخر به اول بخوانید!/

V-941229-02