اجرای سراسری طرح نظام نوین ترویج با شروع فصل زراعی جدید/ اشتغال‌زایی برای 40 هزار نفر

مشاور و قائم‌مقام معاونت آموزش و ترویج سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی امروز در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) با اعلام این خبر گفت: در بررسی‌های صورت‌گرفته در شروع کار دولت جدید به این جمع‌بندی رسیدیم که خدماتی که شایسته بهره‌برداران است، از سوی وزارت جهاد کشاورزی به آنها ارائه نمی‌شود و در یک تجدیدنظر کلی تصمیم بر این شد رویکردهای ترویجی افزایش پیدا کند.

محمدرضا شاه‌پسند افزود: در بررسی‌های متنوع و تحلیل مؤلفه‌های مختلف نظام نوین ترویج، کارگروه‌های متفاوتی برای هر مؤلفه برای وضعیت موجود و وضعیت مطلوب مورد انتظار تشکیل شد که متأسفانه شاهد فاصله بسیار زیاد میان وضعیت موجود و وضعیت مطلوب بودیم.

وی خاطرنشان کرد: با دعوت از تمامی صاحب‌نظران و پیشکسوتان حوزه ترویج از (بدو تأسیس تاکنون) برای شرکت در جلسه هم‌اندیشی، پس از ارائه نظرات به این نتیجه رسیدیم که نیازمند کار مطالعاتی هستیم و طی قراردادی با دانشگاه شیراز، تیمی برای پالایش فعالیت‌ها ما را همراهی کردند و طرحی با عنوان "نظام نوین ترویج" که عمده رویکرد آن اصلاح ساختار بود به ما معرفی کردند که در شورای سیاست‌گذاری با حضور وزیر ارائه شد.

شاه‌پسند ادامه داد: در جلسه نخست، وضعیت موجود تحلیل شد و به خواست وزیر جهاد کشاورزی جلسه دیگری برای بررسی وضعیت مطلوب برگزار شد که در این جلسه "طرح نظام نوین ترویج" به‌عنوان وضعیت مطلوب به ایشان ارائه شد و قرار بر این شد که فعالیت‌ها از مراکز خدمات جهاد کشاورزی دهستان آغاز شود و نتیجه آن در این سطح بررسی شود.

وی با اشاره به تشکیل گروهی از معاونان و مشاوران وزیر جهاد کشاورزی برای تبیین ارگان نظام نوین ترویج، آماده‌سازی دستورالعمل‌های لازم و تدوین ابلاغیه برای نظام نوین ترویج تصریح کرد: علاوه بر این، دستورالعمل‌های مدیریت دانش و پهنه‌بندی عرصه‌های تولیدی برای کارشناسان آماده شد و سازمان تات مکلف بر تدوین دستورالعمل ساماندهی و تجهیز مراکز جهاد کشاورزی دهستان شد.

شاه‌پسند یادآور شد: این ابلاغیه در تاریخ 11 شهریورماه 1394 برای عملیاتی شدن نظام نوین ترویج به‌صورت پایلوت در چهار استان اردبیل، آذربایجان شرقی، کرمانشاه و گلستان ابلاغ شد.

افزایش کارکرد و ضریب ماندگاری کارشناسان با تجهیز و ساماندهی مراکز جهاد کشاورزی دهستان

مشاور معاونت آموزش و ترویج سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، از اصول مهم نظام ترویج را تجهیز و ساماندهی مراکز جهاد کشاورزی دهستان عنوان کرد و اظهار داشت: از اهداف ما در این رویکرد، ایجاد شرایط مناسب اداری برای افزایش کارکرد کارشناسان و ضریب ماندگاری آنها در مراکز بوده است، از آنجا که مراکز جهاد کشاورزی دهستان عمدتاً در روستاها و دهستان‌ها هستند و رفت و آمد برای کارشناسان مشکل بوده، ایجاد یک محیط اداری مطلوب و همچنین برقراری شرایط استخدامی مناسب می‌تواند در ماندگاری آنها تأثیرگذار باشد.

وی تأکید کرد: از دیگر اهداف ما برای تجهیز مراکز، برگزاری کلاس‌های آموزش مناسب برای تولیدکنندگان و بهره‌برداران بوده است، به‌گونه‌ای که آنها را از محیط کارشان جدا نکنیم و برای آموزش آنها کارشناسان مکلف به رفتن به مناطق روستایی هستند.

تجهیز مراکز ترویج در روستاها و دهستان‌ها به خودرو

شاه‌پسند با بیان اینکه با تجهیز مراکز دهستان‌ها توانستیم آنها را به خودرو مجهز کنیم و ضریب پوشش فعالیت‌ها را افزایش دهیم، گفت: با این کار، ضریب دسترسی کشاورزان برای کارشناسان افزایش یافت و با همکاری سازمان‌های جهاد کشاورزی استان‌ها خودروهای لازم تأمین شد.

وی با بیان اینکه رعایت حقوق کارشناسان در این طرح باعث افزایش انگیزه آنها برای فعالیت بهتر شد، افزود: پهنه‌بندی عرصه‌های تولیدی از دیگر اصول ما در نظام نوین ترویج بوده است، به‌گونه‌ای که هر کارشناس محدوده مشخصی از وسعت اراضی تحت پوشش مراکز جهاد کشاورزی دهستان را نقشه‌برداری می‌کند و در اختیار دارد.

شاه‌پسند خاطرنشان کرد: برای این کار، دستورالعملی برای پهنه‌بندی تدوین شد و متناسب با آن دستورالعمل عرصه‌های تولیدی کشاورزی تقسیم‌بندی شد و در حال حاضر نقطه‌ای در استان‌های پایلوت وجود ندارد که بدون متولی باشد. تمام کشاورزان با مسئول پهنه خود آشنا هستند و در سامانه‌ای که بدین‌منظور راه‌اندازی شده است، اسامی تمام کشاورزان و کارشناسان مسئول پهنه ثبت شده و می‌توان با مراجعه به آن اطلاعات را دریافت کرد.

وی ادامه داد: پهنه‌بندی می‌تواند به ما در تحت پوشش قرار گرفتن تمامی کشاورزان در فعالیت‌ها و در اختیار داشتن اطلاعات آنها کمک کند که در نهایت منجر به مدیریت و نظارت بهتر خواهد شد.

دانش تولیدی در مراکز تحقیقات به‌خوبی در عرصه‌های تولید منتقل نشده است

قائم‌مقام معاونت آموزش و ترویج سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با بیان اینکه رویکرد دیگر ما در نظام نوین ترویج، مدیریت دانش است، تصریح کرد: در کشور مراکز تحقیقات متنوع با دانش گسترده هستیم، اما متأسفانه این دانش به‌خوبی در عرصه‌های تولید منتقل نشده‌اند.

شاه‌پسند یادآور شد: در حال حاضر در مدیریت دانش از روش‌های سنتی نشریات، دستورالعمل‌ها، هندبوک‌ها، بروشورها، چارت‌ها و پوسترهای ترویجی استفاده می‌شود و به‌دنبال به‌روزرسانی این روش‌ها هستیم تا تمام کارشناسان و بهره‌برداران بتوانند از این شبکه استفاده کنند.

وی تأکید کرد: در حوزه مدیریت نظام نوین ترویج، بخش اجرایی برای نخستین‌بار مکلف به داشتن بسته ترویجی شد تا بتوان فعالیت‌ها را به سمت ترویج سوق دهیم.

شاه‌پسند اظهار داشت: وزارت جهاد کشاورزی، سازمان‌های جهاد کشاورزی استان‌ها را مکلف به استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی کرد تا علاوه بر افزایش ضریب پوششی فعالیت‌ها، وظایفی که ماهیت تصدی‌گری دارند به بخش خصوصی واگذار شوند و بخش دولتی تنها وظیفه نظارت، هدایت و حمایت را عهده‌دار شود.

وی با اشاره به تدوین دستورالعمل‌های لازم و ابلاغ آنها به استان‌ها جهت استفاده از ظرفیت بخش‌های اجرایی و خصوصی گفت: در نهایت برای ارزشیابی و سنجش طرح با دانشگاه شیراز وارد تعامل شدیم و کمیته‌ای از اساتید دانشگاه شیراز، تبریز، گرگان و کرمانشاه برای ارزشیابی نظام نوین ترویج در استان‌های پایلوت وارد عمل شدند.

شاه‌پسند همچنین افزود: این ارزشیابی در حال حاضر، به‌صورت سیمایی است و در مرحله بعد تأثیرات نظام نوین ترویج در عرصه‌های تولید سنجیده می‌شود.

هشت استان داوطلب در کنار چهار استان پایلوت خواستار اجرای طرح نظام نوین ترویج شدند

مشاور معاونت آموزش و ترویج سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی خاطرنشان کرد: علاوه بر چهار استان پایلوت، استان‌های خراسان رضوی، مازندران، کرمان، زنجان، قزوین، فارس، آذربایجان غربی و گیلان متقاضی اجرای این طرح بودند که تحت عنوان استان‌های داوطلب آغاز به فعالیت کردند.

وی ادامه داد: در حال حاضر استان‌های پایلوت برای رفع چالش‌ها بازدید می‌شوند و پیش‌بینی می‌کنیم گزارش نحوه استقرار و اثرات طرح در استان‌های پایلوت تا خردادماه سال جاری تنظیم شود و با توجه به اجرای پایلوت طرح، اصلاحات لازم اعمال شود و در نهایت در سراسر کشور گسترش پیدا کند.

شاه‌پسند از مزیت‌های استقرار نظام نوین ترویج را انتقال دانش فنی به تولیدکنندگان عنوان کرد که می‌تواند باعث بهبود وضعیت اقتصادی تولیدکنندگان و کشاورزان، معرفی کشاورزی به‌عنوان بخش دانش‌بنیان در جامعه، افزایش تقاضا برای گرایش جوانان به این بخش و تولید محصول سالم‌تر شود.

وی پیش‌بینی کرد: این طرح از ابتدای فصل زراعی جدید در مهرماه به‌صورت سراسری در کشور اجرا و دستورالعمل‌ها در تمامی استان‌ها ابلاغ شود که این امر به مقبولیت نتایج طرح پایلوت در وزارت جهاد کشاورزی بستگی دارد.

شاه‌پسند میزان اشتغال‌زایی سراسری این طرح را حدود 40 هزار نفر اعلام کرد و یادآور شد: اعتبار مورد نیاز در قالب کتابچه‌ای مصوب شده است که ما امیدواریم با تأمین 50 درصد آن بتوانیم طرح را شروع کنیم.

وی تصریح کرد: در سال جاری تمامی استان‌ها و مراکز درگیر طرح نظام نوین ترویج خواهند شد و با چرخش مطلوب اطلاعات و دانش در سطح کشور، خواهیم توانست تأثیر نظام نوین ترویج را در عرصه‌های تولید مورد سنجش قرار دهیم.

شاه‌پسند شاخص‌ها و اولویت‌های وزارت جهاد کشاورزی در این طرح را کیفیت و کمیت تولید، مصرف نهاده‌های پایه، بهینه‌سازی مصرف کود و سم و افزایش بهره‌وری و کارایی آب عنوان کرد و اظهار داشت: استقبال کشاورزان از این طرح چشمگیر بوده است و باید بتوانیم با آموزش و توانمندسازی کارشناسان و تقویت رویکردهای ترویجی آنها علاوه بر جلب اعتماد کشاورزان، طرح نظام نوین ترویج را به بهترین نحو پیش ببریم./

A-950123-01