گزارش بانک جهانی از چشمانداز بازار کالاهای کشاورزی در 2016
آمار کشاورزی ایران در جدیدترین گزارش بانک جهانی
بانک جهانی در جدیدترین گزارش خود با عنوان «چشمانداز بازار کالاهای 2016» به چشمانداز بازار کالاهای کشاورزی و مواد خوراکی جهان پرداخته است. در این گزارش با اشاره به اینکه قیمت محصولات کشاورزی در فصل نخست سال میلادی جاری به افت خود ادامه داده است و شاخص مربوط به قیمتهای محصولات کشاورزی 4/ 1 درصد افت داشته، آمده است که کاهش قیمتهای این بخش برای هشتمین فصل متوالی ادامه داشته است.
علاوه بر این، سطح قیمتهای این بخش نسبت به سال گذشته 9 درصد افت کرده است. این کاهش قیمتها در وهله نخست ناشی از افت 5/ 7 درصدی شاخص قیمت نوشیدنیها و سپس 8/ 1 درصد افت شاخص مواد خام کشاورزی است. دو شاخص کلیدی قیمتهای مواد غذایی یعنی غلات و دانههای روغنی در این فصل افزایش داشته است و ضعف بازار آنها در ماههای ژانویه تا فوریه توسط احیایی در ماه مارس جبران شد، احیایی که تا اوایل ماه آوریل نیز ادامه یافت. افزایش دوباره این دو شاخص قیمتی در ادامه این فصل نشاندهنده آثار پدیده النینو بر میزان تولید و کاهش تولید این دو محصول است که بهویژه در منطقه جنوب شرق آسیا تولید میشوند، جایی که النینو بیشترین تاثیر خود را برآن داشته است. بر اساس اعلام بانک جهانی، انتظار میرود اغلب قیمتهای کالاهای کشاورزی در سال 2016 کاهش یابند و در سال 2017 دوباره احیا خواهند شد. بر این اساس انتظار میرود قیمت غلات در سال 2016 تا 3/ 5 درصد کاهش یابد. این رقم در حالی اعلام میشود که گزارش پیشین بانک جهانی این کاهش قیمت را 4/ 3 درصد اعلام کرده بود. قیمت دانههای روغنی هم 4/ 3 درصد افت خواهد داشت که پیشبینی قبلی آن را 2/ 2 درصد اعلام کرده بود. بانک جهانی انتظار دارد قیمت نوشیدنیها و مواد خام به ترتیب تا 6/ 4 درصد و 9/ 2 درصد کاهش یابد.
بانک جهانی اعلام کرده خطر نزولی که صحت پیشبینی قیمتهای بانک جهانی را تهدید میکند شامل وخامت تبعات ناشی از پدیده النینو- سرد شدن منطقه استوایی اقیانوس آرام- است. خطر افزایشی که صحت این پیشبینی قیمتها را تهدید میکند، این است که سیاستهای حمایت از بخش کشاورزی بیش از پیش بهکار گرفته شود. در هر صورت اگر صحت این پیشبینی چه بر اثر افزایش قیمتها و چه بر اثر کاهش آنها تایید نشود، میتواند در قیمتهای انرژی ریشه داشته باشد چون اصولا ماهیت بخش کشاورزی، انرژی محور است.
مواد غذایی
در فصل نخست سال 2016، قیمت جهانی غلات تغییر بسیار کمی را شاهد بود و تنها 3/ 0 درصد نسبت به فصل چهارم سال 2015 افزایش یافت. با این حال قیمت غلات نسبت به یک سال پیش 12 درصد و نسبت به اوج خود در اوایل سال 2011 تا 30 درصد کاهش یافته است. در فصل مذکور، قیمتهای جهانی گندم و برنج به ترتیب 6 و 3 درصد افزایش یافتند اما قیمتهای ذرت 4 درصد کاهش یافت. بانک جهانی پیشبینی کرد تولید جهانی گندم در فصل زراعی 2016- 2015 به رکورد تازهای خواهد رسید و نسبت به فصل زراعی قبل 4/ 1 درصد افزایش خواهد یافت. با وجود این، برآوردهای اولیه برای فصل بعد که در ماه میلادی جاری توسط سیستم اطلاعات بازاریابی کشاورزی و شورای بینالمللی غلات منتشر شده است، حاکی از آن است که تولید جهانی فصل بعد ممکن است تا 3 درصد سقوط کند. کاهش تولید فدراسیون روسیه و اوکراین که هر دو از صادرکنندگان عمده گندم هستند از علل این افت تولید عنوان شده است.
آمار کشاورزی ایران
در گزارش بانک جهانی آمار و ارقام مربوط به ایران به شرح زیر آمده است:
ذخیره ذرت در انبارها با 3/ 0 میلیون تن کاهش از 8/ 5 میلیون تن در سال زراعی 15-2014 به 5/ 5 میلیون برای سال 16-2015 رسیده است. هر چند طی سال 16-2015 میزان واردات ذرت به کشور با 2/ 1 میلیون تن کاهش نسبت به سال 15-2014 از 2/ 6 به 5 میلیون تن رسید ولی میزان واردات این کالا و نیز میزان ذخایر آن طی سالهای اخیر روند افزایشی داشته است. بیشترین افزایش در ذخایر ذرت به سالهای بعد از 11-2010 مربوط میشود که از 8/ 2 میلیون به 2/ 3 میلیون برای سال 13-2012 و به 5/ 4 میلیون تن برای سال 14-2013 افزایش یافت.
مصرف روغن سویا نیز در سالهای اخیر روندی تقریباً همواره صعودی داشته است. در سال زراعی 11-2010 مقدار مصرف آن 620 هزار تن برآورد شد که در سال 13-2012 به 600 تن کاهش یافت ولی برای سال 14-2013 تا 630 هزار تن افزایش یافت. در سالهای بعدی افزایش مصرفِ بیشتری به ثبت رسید و برای دوره 15-2014 تا 720 هزار تن و سپس تا 800 هزار تن برای سال 16-2015 بالا رفت.
طی سالیان گذشته بیشترین میزان واردات برنج به سالهای 11-2010 با 2 میلیون تن و 13-2012 با 1-2 میلیون تن مربوط میشد. این در حالی است که برای سال 2001-2000 تنها 8/ 0 میلیون تن واردات برنج برای کشور به ثبت رسید. طی چند سال اخیر روند صعودی واردات قدری تعدیل یافت و برای سالهای 2013 تا 2015 کاهش سالانه واردات برنج را شاهد بودیم بهطوری که برای دوره 14-2013 با 5/ 0 میلیون تن کاهش، واردات برنج به 6/ 1 میلیون تن و برای 15-2014 به 4/ 1 میلیون تن رسید. با این وجود روند کاهشی ادامه نداشت و برای دوره 16-2015 واردات 5/ 1 میلیون تنی برنج برای کشور به ثبت رسیده است. دامنه نوسانات تولید گندم برای سالهای بعد از 2010 حدود 5/ 1 میلیون تن بوده و بین 13 میلیون تن (دوره 15-2014) و 5/ 14 میلیون تن (دوره 14-2013) نوسان داشته است. البته به غیر از همین یک دوره، در باقی دورهها برای سالهای بعد از 2010 تولید گندم روند صعودی را تجربه کرده است. از 5/ 13 میلیون تن در سال 11-2010 به 8/ 13 میلیون تن در سال 13-2012 و سپس 5/ 14 میلیون تن در سال 14-2013 رسید و سپس برای سال 15-2014 به میزان 5/ 1 میلیون تن کاهش یافت و باز در سال 16-2015 روند صعودی را تجربه کرد و به 14 میلیون تن رسید.
روند ذخیره گندم نیز در سالهای اخیر صعودی بوده و تنها در دوره 16-2015 از مقدار 8/ 7 میلیون برای دوره قبلی (15-2014) به 1/ 7 میلیون تن رسید. سال 13-2012 با 1/ 5 میلیون تن و 75 درصد افزایش نسبت به سال قبل بیشترین رشد را در حجم موجودی گندم طی سالهای اخیر داشته است. این رقم با 41 درصد افزایش برای سال 14-2013 به 2/ 7 میلیون تن رسید.
هشدارهای پیش رو
بنا به اعلام بانک جهانی، مهمترین خطراتی که قیمتهای مواد غذایی را تهدید میکنند شامل تغییر در قیمتهای انرژی، الگوهای تغییرات جوی (بهویژه احتمال وقوع پدیده النینو در اواخر سال 2016) و سیاستهای تجاری شامل سیاستهای حمایت از تولیدکنندگان کالاها و تولید سوختهای زیستی است.
دیدگاه تان را بنویسید