کالبدشکافی تب‌برفکی

خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) - وحید زندی فخر:

این روزها خبرهای متفاوتی از آمار تب‌برفکی و میزان تلفات آن در رسانه‌ها منتشر می‌شود؛ یک دوره طوفانی این بیماری تا قبل از عید به دامداری‌های کشور حمله کرد و واحدهای تولیدی چندین استان را با خسارت‌های زیادی روبه‌رو ساخت. طبق آخرین آمارها بیش از 13 هزار رأس دام به‌دلیل شیوع این بیماری در سال گذشته تلف و دامداران بسیاری از این بابت داغدار شدند.

اما بعد از عید و در چند روز اخیر، دوباره سروصدای تب‌برفکی از برخی استان‌ها و شهرستان‌ها بلند شد، به‌طوری که سازمان دامپزشکی، عبور و مرور دام در مرز استان‌های خطرناک را ممنوع و برای واکسیناسیون مجدد، نیروها را بسیج کرد.

کار به جایی رسید که اتحادیه سراسری دامداران ایران برای کمک به کنترل این بیماری، واردات چهار میلیون دز واکسن را در درستور کار قرار داد و با این عمل، گوشه‌ای از کمبودها را جبران کرد.

به هر ترتیب از آنجا که بیشتر استان‌های غربی کشور هنوز درگیر بیماری هستند، به سراغ مسئولان دولتی و خصوصی آنها رفتیم تا با کالبدشکافی دقیق نسبت به وضعیت موجود در این مناطق، اطلاعات کسب کنیم.

آذربایجان شرقی

هرچند مدیرعامل اتحادیه دامداران استان آذربایجان شرقی معتقد است که مشکلی از بابت این بیماری در این استان وجود ندارد، اما شهرستان اهر، به محلی برای وحشت بیشتر دامداران تبدیل شده است. عکس‌های منتشر شده از این شهرستان، گویای اوضاع وخیم آن منطقه است که به گفته ایوب امیری، قرار است جلوی کوچ دام‌ها را بگیرند. از نظر این نماینده بخش خصوصی، از آنجا که اتحادیه بیشتر در زمینه دام سنگین فعالیت می‌کند، کمتر در حوزه دام سبک ورود کرده است. بنابراین تلفات منطقه اهر نیز که بیشتر از نوع سبک بوده، چندان ارتباطی با اتحادیه ندارد.

سخنان مدیرعامل اتحادیه دامداران استان آذربایجان شرقی در حالی است که از 20 روز پیش واکسیناسیون دام‌های مختلف در استان شروع شده و اقدامات لازم در این خصوص صورت گرفته است. ضمن اینکه قرار است از این پس برای واکسن و تزریق آن، از دامدار هزینه دریافت شود.

آذربایجان غربی

این موضوع درست، همان نقطه مشترکی است که استان آذربایجان شرقی را به غربی متصل می‌کند. به عبارتی مدیرعامل اتحادیه استان آذربایجان غربی نیز می‌گوید: اکنون باید به ازای هر رأس دام سنگین، سه‌هزار تومان برای واکسن و حدود یک‌هزار و 500 تومان هم دستمزد واکسیناتور پرداخت شود، این در حالی است که اتحادیه 100 هزار دز واکسن، تحویل دامپزشکی داده و قرار است از فردا (20 اردیبهشت) مایه‌کوبی در استان شروع شود.

به گفته محمود معروفی، واکسن تب‌برفکی در سال‌های گذشته به صورت رایگان توزیع می‌شد، اما امسال وضعیت متفاوتی پیش روی دامداران دام سنگین قرار گرفته است؛ دامدارانی که اغلب آنها متحمل خسارت‌های فراوانی شده‌اند و شاید به این راحتی زیر بار پرداخت پول برای واکسن نروند. این مسئله، خود معضلی است که می‌تواند شیوع تب‌برفکی را سرعت ببخشد.

معروفی می‌افزاید: از 400 هزار رأس دام سنگین استان، بیش از 400 رأس تلف شده و باید هرچه سریع‌تر فکری برای کنترل این بیماری کرد.

اعتقاد وی بر این است که بیشتر بروز این بیماری از طرف کردستان و مرزهای آلوده عراق به کشور وارد شده و استان آذربایجان غربی را نیز درگیر کرده است.

کردستان

سخنان مدیرعامل اتحادیه دامداران استان آذربایجان غربی، درست مخالف اظهار نظر دامداران کردستان است. زیرا کردستانی‌ها معتقدند که به‌دلیل وجود بازارهای بزرگ فروش دام به‌ویژه در منطقه بوکان و عبور و مرور دام در این نواحی، ویروس تب‌برفکی به کردستان نیز نفوذ کرده و به دامداران این استان خسارت زده است.

دامداران این استان می‌گویند که تلفات حاصل از این بیماری در کردستان، حداقل به 20 درصد رسیده و اکنون نیز وضعیت هنوز به حالت عادی برنگشته است، به‌طوری که در یکی از روستاهای آن، ظرف دو روز، حدود 80 رأس دام سبک تلف شد.

از نظر این فعالان، قبل از عید مبعث تدابیر قرنطینه‌ای خوبی برای کنترل قاچاق در مرزهای استان اندیشیده شده بود، اما این موضوع بیش از دو هفته به طول نینجامید و امروز دوباره وفور قاچاق در مرزهای کردستان خودنمایی می‌کند.

ایلام

اتفاقاً مدیرکل دامپزشکی استان ایلام تلفات دامی استان را بسیار جزئی می‌داند و اظهار می‌کند: پدیده قاچاق در آن بسیار کم است؛ بنابراین کنترل بیماری صورت گرفته و مشکلی از این بابت در استان وجود ندارد.

رسانه‌ای نشدن آمار تلفات دام از طرف مسئولان دولتی، مبحثی بود که از طرف این مقام مسئول با ایانا مطرح شد. به گفته وهاب پیرانی، طبق دستور ریاست سازمان، مسوولان نباید آماری از تلف شدن دام‌ها در استان را اعلام کنند؛ این در حالی است که گزارش‌های مفصل و دقیقی از میزان بروز تب‌برفکی در همه استان‌ها تهیه و به سازمان ارسال شده است.

پیرانی می‌گوید: گرفتن پول از دامداران به ازای هر رأس واکسیناسیون دام، کار بسیار اشتباهی است. زیرا اکثر آنها زیر بار این موضوع نخواهند رفت؛ به‌ویژه دامداران سنتی؛ بنابراین ما سعی می‌کنیم که در استان ایلام، از منابع خود استفاده کرده تا از جیب دامدار، پولی خارج نشود.

وی با اشاره به اینکه از 25 اردیبهشت، فاز نخست مایه‌کوبی تب‌برفکی آغاز می‌شود، تأکید می‌کند: دو میلیون رأس دام سنگین و 60 هزار رأس دام سبک در این استان وجود دارد که تاکنون بیش از دو میلیون رأس از این دام‌ها را در مراحل قبلی واکسن زده‌ایم.

خوزستان

در این زمینه رئیس نظام صنفی استان خوزستان معتقد است که حداقل یک دهم دام‌های این استان به‌دلیل شیوع تب‌برفکی تلف شده که بیشتر آنها دام سبک بوده است؛ یعنی درست همان مشکلی که برای شهرستان اهر به‌وجود آمد.

محمدهاشمی، بزرگ‌ترین دلیل حمله این ویروس را کمبود واکسن در زمان مناسب، یعنی مهر یا آبان سال گذشته می‌داند. به همین دلیل اکنون واکسن می‌تواند عاملی برای تشدید بیماری باشد. البته هنوز سایه سنگین تب‌برفکی از استان خوزستان رخت بر نبسته و خسارت‌ها همچنان ادامه دارد.

این در حالی است که معاون سلامت اداره کل دامپزشکی استان خوزستان شش روز قبل گفته بود که از بحران تب برفکی خارج شدیم، اما احتمال آغاز فاز بعدی این ویروس وجود دارد که باید اقدامات پیشگیرانه انجام شود.

نتیجه

تقریباً بیشتر استان‌هایی که هنوز با بیماری تب‌برفکی دست و پنجه نرم می‌کنند، ورود و خروج دام توسط عشایر را عامل اصلی شیوع این بیماری دانسته و معتقدند که این ترددها واحدهای ثابت تولیدی را درگیر کرده است؛ بنابراین به‌نظر می‌رسد، اقدامات قرنطینه‌ای در مرحله نخست و پیشگیرانه در مرحله دوم، می‌تواند به کنترل و مهار تب‌برفکی در کشور کمک کرده تا دامداران، بیش از این متحمل ضرر و زیان نشوند. گذشته از اینها بسیاری از دامداران و دست‌اندرکاران بخش‌خصوصی، در گفت‌وگو با ایانا به این نکته اشاره کردند که تزریق واکسن از طرف دامپزشکی، زمانی صورت گرفت که دیگر بیماری شیوع یافته بود. پس لازم است که سازمان دامپزشکی با همکاری موسسه سرم‌سازی رازی، تدابیر لازم را تا قبل از اپیدمی شدن این بیماری، بیندیشند تا برای سال‌های آینده، شاهد خسارت‌های دامداران نباشیم./

V-950219-01