به مناسبت گرامیداشت 28 خرداد، روز جهانی مقابله با بیابانزایی
تجاوز بیهیاهوی بیابان به خاکهای کشاورزی ایران
بهنظر میرسد شعار امسال روز جهانی مقابله با بیابانزایی، باز هم در کشورمان از مرز شعارگویی به شعور اقدام و عمل لازم نیانجامیده و هیچکس بر خلاف تأکید شعار که "مشارکت مردمی، احیای اراضی و حفاظت زمین" است، نه به مشارکت مردمی اهتمام ورزیده و نه به احیای اراضی.
خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) - حمیده قاسمی:
بر اساس مطالعات سازمان ملل متحد، کمبود آب مشکلی جدی در سراسر خاورمیانه است؛ در ٥٠ سال اخیر از ٣٧ مورد خشونت و درگیری که بین کشورها بر سر آب گزارش شده است، ٣٠ مورد آن مربوط به خاورمیانه است و از آنجا که ایران سرزمینی خشک، نیمهخشک و کوهستانی است و دو رشتهکوه البرز و زاگرس مانند دیواری مانع رسیدن ابرهای بارانزا از شمال و غرب کشور به منطقه میانی میشوند؛ حدود ٧٠ درصد بارشهای سالانه فقط در ٣٠ درصد سطح کشور و در مناطق شمالی و شمال غربی میبارد. اتفاقی که آبستن چالشها و دردسرهایی بیش از مشکلات امروز برای اقامتکنندگان در ایران است!
در این میان بهنظر میرسد آیین گرامیداشت روز جهانی بیابان زایی در ایران به انتشار چند پلاکارد و اطلاعیه یا نشستهای با سخنرانیهای تکراری و جابهجایی چندهزار مترمربع عدد این طرف و آن طرف خواهد گذشت؛ آن هم در کشوری که باید بیشترین خلاقیت و همیت را در فرهنگسازی مقابله با بیابانزایی و ترویج فرهنگ معکوس بیابانزدایی به جای بیابانزایی به کار ببندد.
در تکاندهنده بودن مخاطرات بیابانزایی در ایران که اخیراً وزیر جهاد کشاورزی کشورمان نیز با صدور ابلاغیهای، فرمان اجرای برنامههایی جدی و عملیاتی برای کاهش مخاطرات رایج برای بخش کشاورزی و مدیریت بحران را به مدیران دستگاههای مربوطه گوشزد کرد، همین بس که، عیسی کلانتری، مشاور عالی معاون اول رئیس جمهوری و وزیر اسبق کشاورزی در گفتوگویی هشدار داد: "مشکل اصلیای که کشور ما را تهدید میکند و از اسرائیل و آمریکا و دعواهای سیاسی و... نیز خطرناکتر است این است که فلات ایران دارد غیرقابلسکونت میشود". کمااینکه بر اساس مطالعات صورتگرفته در حال حاضر خطری که از جانب بحران قریبالوقوع محیط زیست بهویژه بحران کمبود آب در ایران احساس میشود، به مراتب از خطر دشمنان خارجی و منازعات سیاسی بیشتر است. بهطور نمونه بر اساس برآورد بانک جهانی، هزینه سالانه تخریب محیط زیست بهویژه منابع آب در ایران بین پنج تا ١٠ درصد از تولید ناخالص داخلی است و این در حالی است که تحریمهای آمریکا و غرب در سال ٢٠١٢ میلادی فقط ١,٤ درصد تولید ناخالص داخلی ایران را کاهش داده است!
پوستر امسال روز جهانی مقابله با بیابانزایی
با این وجود بهنظر میرسد اولویت دولت تدبیر و امید، نه فقط "اتخاذ"، بلکه "اجرای تصمیمات مدبرانه" برای افزایش امید به حیات در "حیاط" زندگی موجودات گیاهی و جانوری ایران است. در واقع وجدانهای بیدار و هوشیار، اذعان دارند گلایههای با محتوای مشابه، اگر بیابانزا نباشد، دست کم بیابانزدا هم نیست.
نگاهی به عوامل مسبب بیابانزایی در کنار نداشتن دغدغه در متولیان مقابله با بیابانزدایی، گویای تلخی نافرجام بازگوییهای هزاران باره فجایع توسعه بیابان در کشوری با اقلیم بالذات خشک و نیمهخشک ایران است.
کمااینکه ایران علاوه بر قرار داشتن در منطقه خشک خاورمیانه و خشکسالی مداوم و همچنین نابودی جنگلها و مراتع و پوششهای گیاهی و فرسایش خاک، آلودگی آب بر اثر ورود فاضلابهای خانگی و شهری و صنعتی و پسابهای کشاورزی آلوده به سموم، خطر دیگری است که منابع آب زیرزمینی کشور را تهدید میکند و به بیابانزایی سرعت میبخشد.
نگاهی به برخی آمارهای اعلامشده از سوی برخی مسئولان که معمولاً شاید عادت دارند حداقلها را بیان کنند تا حداکثر مخاطرات را، گویای عمق فاجعه پیش رو از بیابانزایی هست. عباس کارگر، مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور در نشست مطبوعاتی حاشیه آیین بیستوپنجمین کارگاه آموزشی طرح بینالمللی مدیریت مشارکتی منابع طبیعی و توسعه روستایی از وجود میلیونها هکتار زمین بحرانی در حال بیابانی شدن در کشور خبر داده است.
وی میگوید: در حال حاضر در حدود هفت میلیون هکتار زمین کشور، خطر تشکیل بیابان وجود دارد و این در حالی است که نباید بگذاریم، منابع آبی و خاکی کشور از بین برود، زیرا از چالشهای بیابانی قرن حاضر، بیابانزایی است.
آری؛ هفدهم ژوئن در تقویمهای بینالمللی روز جهانی مقابله با بیابانزایی است، اما بهنظر نمیرسد جز برخی تحرکات جزیی در کشوری که در اوج مخاطرات اقلیمی است، هنوز بسیاری جز دانستن فرق داشتن و نداشتن یک حرف "دال" در تفاوت کاملاً معکوس واژگان بیابانزایی و بیابانزدایی، مخاطرات طبیعی موجود و تهدید تجاوز بیابانزایی به خاکهای نجیب کشاورزی ایران را جدی گرفته باشند!؟ در واقع برخلاف شعار امسال، روز جهانی مقابله با بیابانزایی باز هم از مرز شعارگویی به شعور اقدام و عمل لازم نیانجامیده و هیچکس بر خلاف تأکید شعار که "مشارکت مردمی، احیای اراضی و حفاظت زمین" است نه به مشارکت مردمی اهتمام ورزیده و نه به احیای اراضی؛ گویی تا "زلزله خاموش" (تعبیری از بیابانزایی)، تمام شانس حیات را از مردم ایران سلب نکند، هیچکس از "خواب تلخ" خوش خیالی و بیتفاوتی بیدار نخواهد شد!/
O-950327-02
دیدگاه تان را بنویسید