فعالیت ٣٣ سد اجرایی و مطالعاتی متوقف شد/ احیای پارک ملی دریاچه ارومیه

از مهر ماه امسال فاز اصلی احیای دریاچه ارومیه ‏آغاز می‌شود. اولویت در برنامه‌های فاز احیا، کاهش ‏مصرف آب کشاورزی از طریق ایجاد محدودیت در ‏اراضی کشاورزی جدید، تبدیل حداکثری اراضی ‏کشاورزی به آبیاری‌های نوین در راستای رعایت ‏حقابه دریاچه ارومیه، تسریع در اجرای پروژه‌های ‏تعادل‌بخشی، مدیریت و کنترل برداشت از منابع ‏آب‌های سطحی و زیرزمینی است. پیش‌بینی می‌شود ‏با رعایت برنامه زمان‌بندی، دریاچه ارومیه حداکثر تا ‏‏١٠ سال آینده زنده و به حالت اکولوژیک خود باز ‏گردد. ‏جان تازه‌ای که مدتی است با برنامه‌های فاز تثبیت ‏ستاد احیای دریاچه ارومیه، به کالبد آن بر گشته ‏است. هرچند منتقدان دولت این اتفاق را به ‏بارش‌های اخیر نسبت می‌دهند، اما به گزارش روابط ‏عمومی ستاد احیای دریاچه ارومیه آنچه امروز باعث ‏شکل‌گیری وضعیت موجود شده است؛ نه تنها ‏بارش‌های مناسب سال جاری بوده بلکه اجرای ‏یکسری اقدامات از جمله رهاسازی ٥٧٦ میلیون ‏مترمکعب آب از سدهای بوکان، ساروق و حسنلو در ‏زمستان ٩٣ و ٩٤؛ ساماندهی و لایروبی رودخانه‌های ‏حوضه آبریز این دریاچه، توقف فعالیت ٣٣ سد در ‏دست اجرا و یا مطالعه حوضه آبریز دریاچه ارومیه ‏است. ‏

از دیگر اقدامات انجام گرفته توسط این ستاد در ‏زمان منتهی به اردیبهشت ٩٥، مسدود کردن بیش ‏از ٢٠٠ شق نهر سنتی در فصول غیرزراعی، نظارت ‏دقیق بر برنامه مصارف ١٢ سد بزرگ حوضه آبریز ‏دریاچه ارومیه، عدم تحویل آب مازاد ورودی به ‏سدهای حوضه آبریز دریاچه ارومیه به بخش ‏کشاورزی، کنترل و کاهش برداشت از منابع آب ‏سطحی و زیرزمینی حوضه است. ‏ یکی از برنامه‌های جدی ستاد احیای دریاچه ارومیه ‏از زمان آغاز فعالیتش توقف سدهای حوضه آبریز ‏دریاچه ارومیه بوده است. در این راستا نیز تاکنون ‏ادامه اجرای چهار سد بزرگ ملی سیمینه، لیلان، ‏باراندوز و نازلو در کنار سایر سدهای این حوضه ‏متوقف شده است. بدین ترتیب اثرات مخربی که ‏پیش‌بینی می‌شد این سدها در آینده نه چندان دور ‏پدید بیاورند؛ تاحدودی ازبین می‌رود. ‏گفتنی است در میان سدهای متوقف شده؛ چراغ ‏ویس از فهرست خارج شد تا تامین آب شرب مردم ‏سقز که با مشکلات بهداشتی متعددی روبه‌رو بودند، ‏تامین شود. سد چراغ ویس که از سال ١٣٨٨ اولین ‏کلنگ آن به زمین خورد؛ تا آغاز کار ستاد احیای ‏دریاچه ارومیه بیش پیشرفت قابل توجهی نداشت و ‏با حمایت مالی ٨٢٠ میلیاردی این ستاد در سه سال ‏اخیر، پیشرفت آن به ٨٥ درصد رسید. ‏

هدف گذاری برای انتقال ٦٠٠ میلیون متر مکعب ‏آب در سال ١٣٩٨‏

انتقال آب از حوضه‌های مجاور تا اتصال کامل به ‏پیکره آبی دریاچه ارومیه یکی از بزرگ‌ترین طرح‌های ‏ستاد احیای دریاچه ارومیه است که با اتمام آن ٦٠٠ ‏میلیون متر مکعب آب به دریاچه ارومیه منتقل ‏می‌شود. ‏گفتنی است طرح انتقال آب از سال ١٣٨٦ توسط ‏پیمانکاری قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا آغاز شد؛ اما ‏تا بهمن سال ٩٢ پیشرفت پروژه ١٣ درصد بود.

به ‏دنبال حمایت مالی ستاد احیای دریاچه ارومیه از این ‏پروژه، پیشرفت آن اکنون به ٢٢ درصد رسیده است. ‏طبق پیش بینی ستاد احیای دریاچه ارومیه، عملیات ‏حفاری دستگاه شماره دو یعنی‎ TBM ‎دوم حدود ‏‏٤٠ روز دیگر آغاز می‌شود؛ به دنبال این اتفاق تا سال ‏‏١٤٠٢ آب به دریاچه سرازیر می‌شود. ‏

‏٣٥٣ میلیارد ریال برای توقیف چاه‌های غیرمجاز و ‏کنترل برداشت چاه‌های مجاز

یکی از برنامه‌های کلیدی که ستاد احیای دریاچه ‏ارومیه در دستور کار قرار داده؛ ‏کنترل و کاهش ‏برداشت از منابع آب سطحی و زیرزمینی حوضه ‏است. برنامه‌ای که قصد دارد به وضعیت نگران‌کننده ‏برداشت‌های غیرمجاز پایان دهد. براین اساس ‏تاکنون ٣٥٣ میلیارد ریال اعتبار برای توقیف ‏چاه‌های غیرمجاز و کنترل برداشت چاه‌های مجاز در ‏سه استان همجوار دریاچه در نظر گرفته شده است. ‏اما روند اجرای این برنامه طبق گزارش‌های ستاد ‏احیای دریاچه ارومیه به‌کارگیری ١٢٥ اکیپ گشت و ‏بازرسی کنترل برداشت از آب‌های سطحی و ‏زیرزمینی، پلمب ١٤٠٠ چاه غیرمجاز، برچیدن ١٩٥ ‏موتورتلمبه غیرمجاز، ٩٩ مورد توقف دستگاه حفاری ‏در استان آذربایجان غربی و نصب ٣٧٠٠ کنتور ‏هوشمند بر روی چاه‌های برق‌دار مجاز است. ‏گفتنی است در صورتی که تمامی موتورتلمبه‌های ‏غیرمجاز در این مناطق حذف شوند؛ ١٥٠ میلیون ‏مترمکعب آب در سال به دریاچه سرازیر می‌شود. ‏

اتصال زرینه‌رود به سیمینه‌رود

درحالی که منتقدان دولت، ستاد احیای دریاچه ‏ارومیه را به ناتوانی در احیای دریاچه ارومیه متهم ‏می‌کنند؛ ساماندهی و لایروبی رودخانه‌های حوضه ‏آبریز دریاچه ارومیه در راستای کاهش تلفات انتقال ‏آب در مسیر آبراهه‌های منتهی به دریاچه ارومیه و ‏انتقال آب به پیکره آبی آن با سرعت در سال‌های ‏اخیر انجام شد. ‏گفتنی است در اسفند ١٣٩٣ برنامه اتصال زرینه رود ‏به سیمینه رود آغاز شد و ظرف مدت ٩ ماه با ‏اعتباری معادل ١٤٠ میلیارد ریال در آبان ١٣٩٤ ‏پایان یافت. ‏لازم به ذکر است، اتصال زرینه رود به سیمینه رود با ‏سه میلیون مترمکعب عملیات خاکبرداری در طول ‏‏٢٥ کیلومتر به اتمام رسید. ‏براساس گزارش این ستاد، پروژه لایروبی رودخانه ‏آجی چای و دیگر رودخانه‌های آذربایجان غربی در ‏مدت ١١ ماه با مبلغی معادل ١٢٠ میلیارد ریال به ‏اتمام ر سید. ‏

پروژه‌ای بدون هزینه

یکی از برنامه‌های ویژه ستاد احیا در پنج سال اول ‏اجرای کاهش ٤٠ درصدی مصرف آب در بخش ‏کشاورزی است. برنامه‌ای که با عنوان نظارت دقیق ‏بر برنامه مصارف ١٢ سد بزرگ حوضه آبریز دریاچه ‏ارومیه از سال آبی ٩٤-٩٣ شروع شد. طبق این ‏گزارش سال آبی ٩٣-١٣٩٢ مبنای کار قرار گرفت و ‏براین اساس نیز ١٨ درصد رهاسازی برای مصارف ‏کشاورزی کاهش یافت. راهکاری که بدون هزینه به ‏مدت دو سال اجرا شد. ‏

پارک ملی دریاچه ارومیه

یکی از مباحث مورد توجه ستاد احیای دریاچه ‏ارومیه حفاظت از اکولوژیک پارک ملی دریاچه ‏ارومیه است. برنامه‌ای که سازمان محیط زیست اجرا ‏می‌کند. ستاد تا پایان سال ٩٤ رقمی معادل ٥/١٣ ‏میلیارد ریال هزینه کرده؛ پروژه‌ای که در سال ‏گذشته پیشرفت ١٠٠ درصدی داشته است.