تخلیه داریان با هدف تکمیل زیرساختها منطقی نیست
اشکال در دریچهها یا خطر شکستگی سد، دلایل قابل قبول برای تخلیه
سد داریان به گفته مسئولان شرکت مدیریت منابع آب و نیروی ایران، با هدف تکمیل زیرساختهای مرتبط با سد، شامل پل و جاده تخلیه شدهاست. عیسی بزرگزاده تخلیه یک سد برای تکمیل زیرساختها را امری متداول در دنیا میداند، اما کارشناسان سدسازی نهتنها این مسئله را متداول نمیدانند، بلکه معتقدند برای تخلیه یک سد باید دلایل قانعکنندهای وجود داشته باشد.
خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) - لیلا مرگن:
سد داریان به گفته مسئولان شرکت مدیریت منابع آب و نیروی ایران، با هدف تکمیل زیرساختهای مرتبط با سد، شامل پل و جاده تخلیه شده است . عیسی بزرگزاده تخلیه یک سد برای تکمیل زیرساختها را امری متداول در دنیا میداند، اما کارشناسان سدسازی نهتنها این مسئله را متداول نمیدانند، بلکه معتقدند برای تخلیه یک سد باید دلایل قانعکنندهای وجود داشته باشد.
داریان، سدی مرزی است که با ظرفیت مخزن ۳۳۸ میلیون مترمکعب با اعتباری بیش از ۱۳ هزار میلیارد ریال، پس از هفت سال به مرحله بهرهبرداری رسید. طبق نظر کارشناسان، محور سد داریان بهتر بود در بالادست چشمه بل و روی رسوبات سازند گرو که درفاصله حدود ۷۰۰ متری بالا دست چشمه بل قرار دارد، واقع میشد تا چشمه بل در مخزن سد قرار نگیرد، اما به هر حال مسئولان شرکت آب نیرو بهعنوان کارفرما تصمیم گرفتند به جای جابهجایی مخزن، هشت میلیارد تومان دیگر هزینه کنند و عملیات نجات بخشی چشمه بل را اجرا کنند. رودخانه سیروان که سد داریان به روی آن ساخته شده، پس از اضافه شدن رود پاوه به آن در منطقه نوسود از مرزهای کشور خارج و وارد کشور عراق میشود. به همین دلیل دولت تصمیم گرفت تا حقآبه ایران را پشت سد داریان ذخیره کند تا مصارف آب داخلی را تأمین کند. با گذشت کمتر از یکسال از آبگیری سد داریان، آب داخل تا ترازی نزدیک به حجم مرده سد تخلیه شده و جالب اینجاست که کارفرمای سد معتقد است آبگیری اولیه سد صرفا با هدف تحویل پروژه از مجری یعنی شرکت "مهاب قدس" انجام شده است. کارفرما مدعی است تخلیه آب سد جزئی از برنامه بوده و این شیوه در همه جای دنیا مرسوم است.
با وجود این اظهارات، کارشناسان آب نظری مخالف کارفرمای سد دارند. اویس ترابی مدیرعامل مهساب قدس در گفتوگو با خبرنگار ایانا تخلیه مخزن سد با هدف تکمیل زیرساختهای دیگر نظیر پل و جاده را غیرمنطقی میداند.
وی میگوید: قبل از اتمام عملیات عمرانی سد، آبگیری موقت انجام میشود. آب در ترازهایی از سد به تدریج بالا میآید تا در حین ساخت تاج، ببیند وضعیت نشت سازه چگونه است.
ترابی میافزاید: در حین آبگیری اولیه، ابزار دقیق تعبیه شده در بدنه سد به دقت کنترل میشود. هدف از کنترل این ابزار آن است که بدانند سد مقاومت کافی داشته یا نه. بعد از اطمینان از درستی اجرای پروژه، سد را از مجری طرح تحویل میگیرند.
وی درباره دلایل تخلیه سد داریان اظهار بیاطلاعی میکند، اما بر این باور است که تخلیه سد برای تکمیل برخی از زیرساختها در دنیا متداول نیست، زیرا این عمل تبعات خاص خود را دارد.
تخلیه سد باید مطابق دستورالعملهای فنی باشد
عباسقلی جهانی، عضو سابق شورای جهانی آب نیز در گفتوگو با خبرنگار ایانا سخنان مدیرعامل مهساب قدس را تأیید میکند. به گفته وی برای تخلیه یک سد باید دلایل کافی وجود داشته باشد.
جهانی ادامه میدهد: اصولا تخلیه سدها تا میزانی که به پایداری سد لطمه نزند، برای انجام تعمیرات مهم و ضروری مرسوم و معمول است اما این کار نیز دستورالعملهای فنی خاص خود را دارد.
وی بیان میکند: در مقطعی که دریچههای سد سفیدرود -که فولاد آن ضخامت دو سانتیمتری داشت- بهدلیل حجم رسوبات دچار خوردگی شده بود، دولت آب سد را در فصل کم مصرف به طور کامل تخلیه کرد تا تعمیرات دریچه را انجام دهد.
این عضو سابق شورای جهانی آب خاطرنشان میکند: تخلیه سد برای انجام کارهای اضطراری و مهم چیز خیلی غیرمعمولی در دنیا به حساب نمیآید، منتها باید ملاحظات تخلیه رعایت شود. زیرا اگر تخلیه به سرعت انجام شود، ممکن است برای پایداری سد و سازه مشکل ایجاد کند.
جهانی یادآور میشود: در زمان تخلیه سد در صورت عدم رعایت اصول فنی تخلیه، ممکن است آب زیادی از سد رها شده و به مستحدثات پایین دست آسیب وارد شود. یا اینکه وقتی سطح آب پایین میآید رسوبات همراه آب تخلیه میشود و غلظت رسوبات در پایین دست را به شدت افزایش داده و به آبزیان و محیط زیست خسارت وارد کند.
به گفته وی، به هر دلیلی، نمیتوان سدها را تخلیه کرد، اما شاید دلایل منطقی برای تخلیه آب سد داریان وجود داشته باشد که از طریق انتشار دلایل فنی این عمل توسط کارفرما، میتوان شفافتر درباره ضرورت تخلیه سد صحبت کرد.
این عضو سابق شورای جهانی آب اضافه میکند: اصولاً در طراحی اولیه سد، ساخت جاده و... پیشبینی میشود. در دنیا برای ساخت جاده، سد را تخلیه نمیکنند. باید ببنیم دلایل تخلیه سد با معیارهای مورد وثوق بینالمللی همخوانی دارد یا خیر.
جهانی مهمترین دلایل فنی تخلیه یک سد را اینگونه تشریح میکند: اشکالات فنی شامل یک نوع گرفتگی در تخلیهکنندههای تحتاتی، مشکلاتی در مسئله نیروگاه و پایداری سد بعد از آبگیری، دلایلی هستند که میتواند منجر به تخلیه سد شود.
وی تأکید میکند: گاهی بهدلیل اشتباه در محاسبات، در بدنه سد شکاف ایجاد شده و خطر شکستگی در آن بهوجود میآید؛ بنابراین سازندگان سد ناچار میشوند طبق ضوابط استانداردهای تدوین شده، سد را تخلیه کنند تا تعمیرات انجام شود./
L-950616-02
دیدگاه تان را بنویسید