تنوع کشت محصول در آفریقا برای نجات از آفات و ورشکستگی

آفریقا قاره‌ای با تنوع غنی است که می‌توان به تنوع در فرهنگ‌ها، زبان، گیاهان و جانوران اشاره کرد؛ این در حالی است که بخش بزرگی از جمعیت آفریقا تنها به کشت چند محصول غذایی مانند ذرت، برنج و گندم می‌پردازند که این امر باعث شده تا روی کیفیت رژیم غذایی تأثیر بگذارد و سیستم کشاورزی آفریقای جنوبی را در برابر خشکسالی (به‌ویژه امسال)، به شدت آسیب‌پذیر کند.

به گزارش ایانا، این در حالی است که بحث درباره چگونگی تبدیل شدن بخش کشاورزی آفریقا به موتور اقتصادی برای این قاره مطرح شده است، اما نکته قابل توجه آن است که اقتصاد این قاره به شدت به کالاهایی مانند نفت وابسته است.

شاید به‌نظر بعید آید که ‌آفریقا بتواند به پتانسیل کشاورزی یا یافتن راهکار برای مقابله با چالش‌های مانند خشکسالی و تغییرات آب و هوایی دست یابد، اما چنانچه تفکر کشاورزان درباره کشت تنوع محصول تغییر کند، می‌تواند این امر عملی شود.

این در حالی است که ماریا آندراده،‌ از افرادی است که در دو دهه گذشته، روی توسعه و افزایش ترویج مواد مغذی مانند سیب‌زمینی شیرین تحقیق کرده و دریافته، چنانچه کشاورزان با روش درست، به کشت وسیع و متنوع‌تری از محصولات زراعی روی بیاورند، روی کیفیت و متنوع کردن رژیم غذایی می‌تواند تأثیرگذار باشد.

ماریا آندراده Maria Andrade ، پرورش‌دهنده گیاه در مرکز بین‌المللی سیب‌زمینی ( International Potato Centre ) (1) و عضو انجمن آگرا ( AGRA's Board ) (2) است که در میان چهار برنده‌ جایزه جهانی غذا در سال 2016 جای دارد.

در گزارش ماریا آندراده آمده است آفریقا دارای تنوع محصول بسیاری است که ازجمله می‌توان به گیاهان بومی این منطقه مانند سورگوم (3) ، یام ( yam ) (4) و لوبیا چشم‌بلبلی اشاره کرد.

اما بسیاری از انواع محصولات از طریق تجارت وارداین کشور شده‌اند مانند موز، pigeon pea (5) و گندم از آسیا، لوبیا، کاساوا (6) و ذرت از آمریکا، اما به جای سرمایه‌گذاری در گزینه‌های متنوع مواد غذایی، تنها به کشت چند محصول زراعی اکتفا کرده‌ایم.

با توجه به اینکه ذرت در شرق و جنوب آفریقا و در محیط‌های مختلف کشاورزی رشد می‌کند و دارای مقدار زیادی کالری است، اما این گیاه مستعد ابتلا به آفات و از نظر کیفیت غذایی در حد متوسطی ​​است.

با وجود تحقیقاتی که به‌تازگی انجام شده و رقم ذرت مقاوم و مغذی‌تر شناسایی شده است، اما این موضوع برای آفریقا کافی نیست؛ چراکه در بسیاری از مناطق آفریقا، افزایش دما و بارش شدید و غیرقابل پیش‌بینی،‌ باعث می‌شود میزان محصول ذرت کاهش یابد،‌ با توجه به گزارش سال 2015 Montpellier Panel (7) ، میزان ذرت در بسیاری از مناطق به‌طور متوسط تا 22 درصد و در آفریقای جنوبی و زیمبابوه تا 60 درصد کاهش یافته است.

گفتنی است، با توجه به تحقیقات انجام شده، چنانچه کشاورزان به کشت طیف وسیع‌تری از محصولات زراعی روی بیاورند، احتمال کمتری دارد تا در برابر حوادثی همچون آفات، بیماری یا خشکسالی آسیب ببینند.

امروزه نابودی ناشی از شیوع بیماری کشنده مانند lethal necrosis (نوعی بیماری مربوط به گیاه ذرت) در ذرت و stem rust (بیماری غلات) در گندم، تا حد زیادی به علت نبود محصولات جایگزین شدت یافته است.

الیته امسال در مالاوی، با بروز خشکسالی که باعث از بین رفتن ذرت و حبوبات شد، کشاورزان مجبور شدند تا به سمت کشت بیشتر محصولات زراعی مانند نخود و سیب‌زمینی شیرین روی آورند.

اما با وجود این دلایل، پس چرا کشاورزان به کشت تنوع محصولات روی نمی‌آورند؟ پاسخ این است، با آنکه امکان دارد آنها مایل به کشت تنوع محصولات باشند، اما اغلب به‌دلیل سیاست و موانع نهاد‌ها این کار را نمی‌کنند؛ چرا که حمایت، پژوهش و دادن یارانه از سوی دولت و بخش خصوصی در زمینه کشت ذرت بیشتر انجام می‌شود. این در حالی که سایر محصولات زراعی مفید مانند کاساوا و سورگوم نادیده گرفته می‌شود.

برای انجام این کار،‌ نخست، باید روی ارزش این محصولات و بالا بردن سازگاری‌شان تحقیق کرد. برای نمونه، سیب‌زمینی شیرین، دارای سطح بالاتری از بتاکاروتن (پیش‌ساز شیمیایی ویتامین A ) است و تحمل بیشتری در برابر خشکی و ویروس دارد.

مرحله دوم، برای کشاورزان باید منبع قابل اعتماد بذر سالم فراهم شود. این در حالی است که معمولاً این کار توسط شرکت‌های بذر محلی و چند ملیتی انجام و مسئله سالم‌ بودن بذر نادیده گرفته می‌شود.

برای نمونه، برای سیب‌زمینی شیرین، ما از طریق شبکه‌ کشاورزان محلی و سازمان‌های غیردولتی بین‌المللی ( NGO ها) می‌توانیم برای رسیدن به کشت در مقیاس بزرگ و بهبود مواد کاشت، اقدام کنیم.

در نهایت، بازاریابی و نام تجاری؛ ما باید از انواع بازاریابی و ابزار‌های ارتباطاتی برای آگاه کردن مصرف‌کنندگان از مزایای محصولات دیگر مانند سیب‌زمینی شیرین بهره ببریم و به آنها بگوییم این محصول می‌تواند برای چند منظور به‌عنوان غذای اصلی، علوفه حیوانات، میان‌وعده و مواد تشکیل‌دهنده در غذاهای فرآوری شده استفاده شود./

ترجمه: فرحناز سپهری

منبع:

http://www.ipsnews.net/

پی‌نوشت:

١- International Potato Center : مرکز بین‌المللی سیب‌زمینی، یک مرکز تحقیقاتی واقع در لیما، پرو است که برای کاهش فقر و دستیابی به امنیت غذایی به صورت پایدار در کشورهای در حال توسعه، از طریق تحقیقات علمی فعالیت می‌کند.

٢- Alliance for a Green Revolution in Africa (AGRA) : در سال 2006 با هدف کاهش فقر و گرسنگی در آفریقا، تأسیس شد. برای کمک به میلیون‌ها کشاورز و افزایش بهره‌وری مزرعه در این قاره فعالیت می‌کند.

٣- Sorghum : گیاهی از خانواده غلات است که در ایران ذرت خوشه‌ای نامیده می‌شود. سورگوم از نظر اهمیت در بین غلات در دنیا بعد از گندم ، برنج ، ذرت و جو در مقام پنجم قرار دارد.

٤- غده زیرزمینی حاصل از یک نوع گیاه رونده گرمسیری ( tropical vine ) با نام علمی " Dioscorea batatas " است. غده "یام" دارای پوست قهوه‌ای یا سیاه است و شباهت زیادی به پوست درختان دارد، در حالی که گوشت داخلش بر اساس نوع واریته به رنگ‌های سفید، قرمز و ارغوانی دیده می‌شود. این گیاه را در مناطق گرمسیری مناطقی از آمریکای جنوبی، آفریقا و "کارائیب" پرورش می‌دهند.

٥- از خانواده بقولات است. دانه‌های آن به‌عنوان مواد غذایی در آسیا، آفریقا و آمریکا لاتین استفاده می‌شود.

٦- cassava : درختچه جنوب آمریکا، از خانواده فرفیون، ( Euphorbiaceae ) است که به‌طور گسترده در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری کشت شده و ریشه آن دارای منبع اصلی از کربوهیدرات است که به مصرف خوراکی می‌رسد.

٧- Montpellier Panel : گروهی از کارشناسان آفریقایی و اروپایی که در زمینه کشاورزی، تجارت، محیط زیست و توسعه جهانی کار می‌کنند.