منطقی کردن صادرات هندوانه با کشت نشایی

این روزها ایران درگیر تبعات مدیریت نادرست منابع آب است زیرا عدم توجه به مدیریت مصرف در کشور و بهره‌برداری از 98 درصد منابع آب تجدیدپذیر، سبب شده بخش‌های وسیعی از دشت‌های بحرانی با پدیده فرونشست مواجه شوند. فرونشست دشت‌ها دلایل مختلفی دارد و برای پیدا کردن راهکار مناسب، نشست‌های کارشناسی متعددی در این رابطه برگزار می‌شود اما در این نشست‌ها، به جای ارایه راهکار سازنده، همه به دنبال مقصر می‌گردند. بخش کشاورزی به عنوان بزرگ ترین مصرف کننده آب کشور همواره در تیررس انتقادات زیادی قرار داشته و برخی کارشناسان معتقدند باید کشت و کار در ایران، به دلیل عدم توجیه‌پذیری از منظر مصرف آب تعطیل شود. این گروه صادرات سبزی و صیفی کشت شده در مناطق خشک و مرکزی ایران به کشورهای عربی را نمونه بارز بی‌تدبیری در بخش کشاورزی به حساب می‌آورند. اما به گفته معاون زراعت وزارت جهاد کشاورزی، این بزرگ ترین مصرف کننده آب کشور هم به بحران آب توجه جدی داشته و تمام راه‌های کاهش مصرف این ماده حیاتی را به طور جدی در کشور پیگیری می‌کند.

عباس کشاورز در گفت‌وگو با خبرنگار ایانا درباره اقدامات این وزارتخانه برای کاهش مصرف آب تاکید می‌کند: تا پنج سال دیگر بخش اعظم تولیدات زراعی کشور باید از طریق کشت نشایی انجام شود. سیستم آبیاری استفاده شده در مزارع نیز به میکرو تغییر خواهد یافت.

وی با اشاره به اجرای آزمایشی کشت نشایی به روی محصولاتی نظیر ذرت، پنبه، چغندر قند، گوجه فرنگی، خربزه و هندوانه می‌گوید: از طریق کشت نشایی این محصولات، بین 30 تا 40 درصد در مصرف آب صرفه‌جویی می‌شود.

کشاورز همچنین درباره دلایل عدم اجرای سیاست استفاده از نشاء به جای بذر در بخش کشاورزی، عنوان می‌کند: هر ایده‌ای در ابتدا باید در حد آزمایشی اجرا شود تا درستی آن به اثبات برسد. مقرون به صرفه بودن ایده از نظر اقتصادی اثبات شود و پس از طی کردن این مراحل، در راه صنعتی شدن این ایده گام برداشته شود.

وی اضافه می‌کند: ایده ما درباره تاثیر کشت نشایی بر کاهش مصرف آب در سطوح آزمایشی با نتایج مثبت همراه بود، بنابراین طی پنج سال آینده تلاش می‌کنیم، کشت نشاء در مزارع را جایگزین بذر کنیم.

کشت سبزی و صیفی در گلخانه

انتقادات گسترده‌ای در زمینه تولید هندوانه در یزد و یا سبزی و صیفی در مناطق مرکزی و خشک کشور مطرح می‌شود. منتقدان بر این باورند که با توجه به مفهوم آب مجازی، کشت سبزی و صیفی در این مناطق منطقی نیست اما معاون زراعت وزارت جهاد کشاورزی تاکید می‌کند: در هیچ یک از نقاط مرکزی ایران در فضای باز سبزی و صیفی کشت نمی‌شود و کشت‌ها گلخانه‌ای است که آب کمی می‌خواهد.

وی ادامه می‌دهد: اگر روی زمین هم کشتی انجام می‌شود، اغلب نشایی با آبیاری میکرو و مالچ است.

البته کشاورزان ایرانی همواره با کمبود بذر مناسب گلخانه‌ای به خصوص در دوران تحریم‌ها مواجه بوده‌اند به همین دلیل گلخانه‌های ایران نیز از منظر آب، در مقایسه با گلخانه سایر کشورها راندمان مناسبی ندارند. زیرا تولید در گلخانه به طور کامل وابسته به کیفیت بذری است که در اختیار گلخانه‌داران قرار می‌گیرد. در این رابطه نیز عباس کشاورز می‌گوید: اقداماتی برای ورود تکنولوژی تولید بذر در کشور آغاز شده و تا سه سال آینده این تکنولوژی به کشور وارد می‌شود.

وی اضافه می‌کند: البته باید به این نکته توجه داشت که تکنولوژی تولید بذر به سرعت در دنیا عوض می‌شود. بنابراین صرفا با تولید داخلی نیازهای ما رفع نمی‌شود، زیرا ممکن است برای بعضی محصولات راه‌اندازی خط تولید بذر از نظر اقتصادی به صرفه نباشد. خودکفایی در تولید تمام بذرها شاید اقتصادی و علمی نباشد./

L-950903-01