پیروزی نفتی ایران در «اوپک»

ایران / یکصد و هفتاد و یکمین اجلاس رسمی وزرای کشورهای صادرکننده نفت خام (اوپک) عصر روز گذشته به کار خود پایان داد. خبری که از این نشست به گوش رسید، بسیار شگفت‌انگیز و پربار بود.

اوپک برای نخستین بار از سال ٢٠٠٨ میلادی بر سر کاهش تولید نفت خام خود به اجماع رسید. به این ترتیب اعضای اوپک توافق کردند که برای بازگرداندن تعادل به بازار، یک میلیون و 200 هزار بشکه در روز از تولید خود بکاهند. اما ایران، نیجریه و لیبی از این کاهش تولید معاف شدند.

در نشست 30 نوامبر (10 آذر) حتی به ایران اجازه داده شد که تولید نفت خام خود را طی 6 ماه نخست سال 2017 حدود 90 هزار بشکه در روز افزایش دهد. این موضوع بزرگ‌ترین دستاورد اجلاس 171 اوپک برای ایران و نتیجه دیپلماسی نفتی قوی وزیر نفت ایران، در فضای پسابرجام بود. اوپک 9 ماه قبل به دنبال آن بود که تولید نفت خام ایران را در مرز 3 میلیون و 600 هزار بشکه در روز فریز کند اما موفق نشد و امروز با سهمیه 3 میلیون و 900 هزار بشکه‌ای ایران از کل تولید اوپک موافقت کرد. منابع ثانویه بالاترین رقم تولید نفت خام ایران را 3 میلیون و 760 هزار بشکه در روز گزارش کرده‌اند. سنگ بنای توافق روز گذشته اوپک ٢٨ سپتامبر (هفتم مهرماه) در الجزیره الجزایر گذاشته شد. در آن توافق مقدماتی، اوپک تصمیم گرفت که سطح تولید خود را به ٣٢ میلیون و ٥٠٠ هزار تا ٣٣ میلیون بشکه در روز کاهش دهد. در آن زمان تولید نفت خام اوپک از سطح 33 میلیون و 800 هزار بشکه در روز عبور کرده بود. در نتیجه اجلاس 171 اوپک، عربستان سعودی به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت خام عضو در اوپک، نیز متعهد به کاهش 500 هزار بشکه‌ای تولید نفت خام خود و رساندن آن به 10 میلیون بشکه در روز شد. این اتفاق به اندازه‌ای اهمیت داشت که خبرگزاری رویترز دقایقی بعد از اتمام اجلاس 171 اوپک خبر توافق اوپک را با تیتر «عربستان ضربه بزرگ را پذیرفت» انتشار داد. منظور از ضربه بزرگ کاهش قابل توجه تولید نفت خام بود. ریاض میزان تولید نفت خام خود را بزرگ‌ترین ابزارش در تعاملات بین‌المللی می‌داند.

البته کاهش تولید نفت خام در مورد تولید اعضای مشمول طرح، درصدی و به نسبت‌های مشابه اعمال شده است. یعنی تولید نفت خام عراق، قطر، امارات متحده عربی و دیگر کشورهای عضو به غیر از 3 کشور معاف باید کاهش یابد. همچنین خبرهای شنیده شده از وین حاکی از خروج اندونزی با تولید 470 هزار بشکه‌ای از اوپک بود. به این ترتیب شمار کشورهای عضو در اوپک از 14 به

13 عضو کاهش یافت. به این ترتیب سقف جدید تولید نفت خام اوپک (32 میلیون و 500 هزار بشکه در روز) متعلق به

13 عضو باقیمانده در این سازمان خواهد بود.

کارشناسان انرژی پیش‌بینی می‌کنند که اجماع اوپک برای کاهش سقف تولید سازمان به 32 میلیون و 500 هزار بشکه در روز قیمت نفت خام را به محدوده بالاتر از 55 دلار برای هر بشکه هدایت خواهد کرد.

روز گذشته به نتیجه رسیدن اوپک قیمت نفت خام را طی یک روز بیش از 5 دلار افزایش داد. در ساعات اولیه شروع به کار بازار جهانی نفت خام قیمت این کالا 44 دلار و 55 سنت برای هر بشکه بود اما در ساعات پایانی معاملات قیمت نفت خام به بالاتر از 50 دلار برای هر بشکه رسید.

اما دستاورد مهم‌تر از افزایش قیمت نفت خام بازگشت تفاهم به سازمان اوپک بود. اوپک نشان داد که این سازمان هنوز از وحدت رویه برخوردار است و می‌تواند با اجماع میان اعضای خود به بهبود وضع بازار کمک کند. منابع مطلع در اوپک می‌گویند که احتمالاً در روزهای آتی نشستی میان این سازمان و برخی کشورهای خارج از اوپک از جمله روسیه برای هماهنگی در طرح کاهش تولید نفت برگزار خواهد شد. کشورهای غیر عضو در اوپک پیش از این متعهد شده بودند که اگر اوپک در نشست 30 نوامبر به توافق دست یابد، تولید نفت خام خود را 600 هزار بشکه در روز کاهش دهند. مهم‌ترین تولیدکنندگان غیر عضو در اوپک روسیه، قزاقستان و برزیل هستند.

عربستان، رئیس جدید «اوپک»

همچنین صد و هفتاد و یکمین کنفرانس عادی اوپک در وین، خالد الفالح، وزیر انرژی، صنعت و منابع معدنی عربستان را به مدت یک سال از یکم ژانویه سال ٢٠١٧ میلادی، به عنوان رئیس دوره‌ای اوپک انتخاب کرد.