جمهوری‌خواهان با ما بهتر هستند/تحلیل سعید حجاریان از پیروزی ترامپ
شرق : سعید حجاریان درباره انتخابات آمریکا گفته است: «ترامپ کمتر از ٥٠ درصد مشارکت ٥٠درصدی، یعنی سرجمع کمتر از ٢٥ درصد آرای مردم آمریکا را به دست آورده است. چون در رأی‌های مردمی خانم کلینتون نزدیک به سه میلیون رأی بیشتر از ترامپ دارد؛ بنابراین میزان آرای ترامپ رقم بالایی نیست؛ اما سیستم دموکراسی آمریکایی به‌گونه‌ای است که یک فرد با این میزان آرا رئیس‌جمهوری می‌شود». او در گفت‌وگو با فرهاد فتحی درباره اینکه ترامپ چگونه توانست نزدیک به نیمی از آرای شرکت‌کنندگان در انتخابات و اکثریت آرای الکترال را از آنِ خود کند، گفته است: «ترامپ در این انتخابات روی چند موضوع دست گذاشت. یکی از این موارد موضوع «تغییر» بود، اینکه یک بوروکراسی جاافتاده‌ای در سیستم سیاسی آمریکا وجود دارد و قدرت بین طایفه کلینتون‌ها و بوش‌ها جابه‌جا می‌شود. ترامپ در این مسئله جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها را با یک چوب زد و اعلام کرد که من جزء این اشرافیت و اقلیت سیاسی آمریکا نیستم و می‌خواهم مردم را دریابم؛ مردمی که فقیرتر هستند و از سیاست‌ورزان تابه‌حال هیچ خیری ندیده‌اند».
حجاریان سهم آرای ٢٥درصدی ترامپ از مردم آمریکا را نشانه پوپولیسم دانسته و گفته است: «پوپولیسم در کمتر از یک‌چهارم مردم آمریکا نفوذ کرده است. در ثانی، نهادهای مدنی در آمریکا قوی هستند. پوپولیسم در جوامعی رشد پیدا می‌کند که نهادهای مدنی ضعیف باشند و به‌نوعی ما با جامعه توده‌وار روبه‌رو هستیم؛ بنابراین در آمریکا همان‌گونه که در اعتراضات بعد از انتخاب ترامپ هم دیدیم، جامعه مدنی اجازه نخواهد داد او هر کاری که دلش خواست، انجام دهد و از طرف دیگر این حزب جمهوری‌خواه و سیستم سیاسی آمریکا است که اجازه ماجراجویی بیش‌‌ازحد را به ترامپ نمی‌دهند».
حجاریان با اشاره به اینکه انتخابات آمریکا همیشه تا حدود زیادی تحت تأثیر رسانه‌ها بوده، گفته است: «مسئله اینجا است که این نظرسنجی‌ها در شهرهای بزرگ صورت گرفته بود و کسانی که نظر دادند، از شهرهای بزرگ و قشرهایی بودند که معمولا همیشه جزء جامعه آماری هستند؛ اما این بار با شعارهایی که ترامپ داد، گروه‌هایی در انتخابات شرکت کردند که معمولا جزء نظرسنجی‌ها و جامعه آماری نبودند. این‌گونه شد که مشت نمونه خروار نشد؛ بنابراین به نظر می‌رسد که روش‌های آماری این شرکت‌ها و شبکه‌های تلویزیونی این بار به‌خوبی جواب نداد. باید این رسانه‌ها به دنبال روش‌های آماری جدید باشند. مسئله دیگر هم این است که این نظام رسانه‌ای در این انتخابات با ترامپ نبود. نه رسانه‌ها و مطبوعات و شبکه‌های رسمی تلویزیونی با ترامپ بودند، نه هالیوود دوست داشت ترامپ رئیس‌جمهوری شود. فعالیت طرفداران ترامپ در شبکه‌های مجازی مانند فیس‌بوک بود که این شبکه‌ها هم در اختیار مردم عادی است و جامعه آماری دقیقی را عرضه نمی‌کنند. البته این نظرسنجی‌ها از یک منظر درست بود. همه نظرسنجی‌ها نشان می‌داد که کلینتون با فاصله کمی از ترامپ پیش است که با شمارش کامل آرا این‌گونه هم شد و رأی‌های مردمی خانم کلینتون بین دو تا سه میلیون از ترامپ پیشی گرفت. ترامپ در رأی‌های الکترال پیروز شد که نظرسنجی‌ها آن را نشان نمی‌داد؛ پس نظرسنجی‌ها به یک معنا درست بود؛ اما چون سیستم رأی‌گیری در آمریکا با سیستم نظرسنجی متفاوت است، نتیجه درست از آب درنیامد».
او در پاسخ به این سؤال که چه شباهتی بین انتخابات سال ٨٤ ایران و آمریکا وجود دارد، هم گفته است: «به نظر من این دو انتخابات را نمی‌توان با یکدیگر مقایسه کرد. شاید بتوان از نظر پوپولیستی و ضدنظام مستقربودن، این دو انتخابات را با هم مقایسه کرد. همیشه شعار تغییر رأی می‌آورد و این مسئله کاری به چپ و راست ندارد. هرکسی شعار تغییر دهد، رأی می‌آورد؛ چه اوباما باشد، چه ترامپ؛ اما مسئله اینجا است که این شعارها دست‌نیافتنی و وعده‌های سر خرمن است. در آمریکا هم بالاخره مکزیکی‌هایی هستند که بدون جواز کار می‌کنند و بحث داعش و خطر مسلمانان مطرح است؛ بااینکه داعش فعالیتی آنچنانی در آمریکا نداشته است؛ اما با تبلیغات داعش را با مسلمانان مساوی کردند و گفتند مسلمان یعنی بن‌لادن و بغدادی. درحال حاضر ازاین‌نظر مسلمانان در آمریکا تحت فشار هستند. به‌تازگی کلیپی می‌دیدم که در آن یک زن آمریکایی به یک زن آشوری خاورمیانه‌ای می‌گفت که شما باید از آمریکا بروید، شما خاورمیانه‌ای هستید؛ یعنی درحال‌حاضر این وضعیت نه‌تنها به مسلمانان، بلکه به خاورمیانه‌ای‌ها با هر دین و مذهبی تسری پیدا کرده است».
حجاریان مقایسه‌ای هم میان دوران بوش پسر و اوباما و احمدی‌نژاد و روحانی انجام داده و از آمدن ترامپ نتیجه گرفته که ممکن است دوباره در ایران یک پوپولیست روی کار بیاید. او گفته است: «بوش با عملکرد بدی که در دوران ریاست‌جمهوری خود داشت، مشکلات زیادی را برای آمریکا به وجود آورد؛ به‌طوری‌که بعد از او اوباما هم نتوانست در هشت سال شرایط را به وضعیت سابق برگرداند. اوباما کارهای زیادی در آمریکا کرد؛ اما درمجموع توقعی که ایجاد کرده بود، برآورده نشد. در واقع ترامپ سوار بر ناتوانی اقتصادی اوباما شد و با شعارهایی که داد، توانست به کاخ سفید راه یابد. در ایران نیز درحال‌حاضر مشکل روحانی همین است؛ یعنی احمدی‌نژاد در دوران هشت‌ساله خود کاری کرد که روحانی در چهار سال اول خود به‌طور کامل مشغول آواربرداری بوده و نتوانسته است کاری آنچنانی در اقتصاد انجام دهد؛ به‌همین‌خاطر مردم هم از این وضعیت ناراضی هستند و معتقدند که روحانی کاری نکرده است. در چنین شرایطی است که یک فرد پوپولیست با سوارشدن بر موج نارضایتی مردم می‌تواند مثلا با وعده‌ای مانند چندبرابرکردن یارانه‌ها نظر مردم را به خود جلب کند. نمی‌گویند که مشکل کار و ریشه همه این خرابی‌ها به دوران همان شعارهای پوپولیستی برمی‌گردد. متأسفانه توده مردم این مسائل را به دلایل مختلف نمی‌توانند درک کنند، مردم این را می‌بینند که روحانی قول داده بود با برجام مشکلات اقتصادی کشور حل شود؛ اما در عمل این اتفاق رخ نداده، چرا روحانی نتوانسته است به برخی از وعدهایش عمل کند؟ چون آوارهای ناشی از خرابی زیاد بوده و این آواربرداری بیش از آن چیزی که فکرش می‌شد زمان برده است».
ریاست‌جمهوری ترامپ
یک نوع سلطانیسم آمریکایی است
حجاریان با اشاره به اینکه ترامپ یک‌سری کارهای عجیب‌وغریب می‌کند، گفته است: «من نام آن را «سلطانیسم آمریکایی» می‌گذارم. ترامپ فردی است که همراه خانواده خود به سبک حرم‌سراهای دوران قاجار ما در کاخش می‌نشیند و مانند سلاطین، افراد را به حضور می‌پذیرد و پست‌ها را برمبنای تقرب تقسیم می‌کند؛ این مدل، مدل سلطانی است. این فرد برای خودش در سراسر دنیا کاخ دارد و روزها و فصل‌های مختلف سال را در تفرج‌گاه‌های مختلف سپری می‌کند و ییلاق -قشلاق دارد و انگار شاه است (خنده). این سلطانیسم در آمریکا خیلی عجیب است و جای بحث زیادی دارد؛ بنابراین این سلطانیسم در مقابل جامعه مدنی آمریکا قرار می‌گیرد و به نظر من چالش آینده جامعه مدنی و سیستم سیاسی آمریکا با ترامپ این موضوع خواهد بود». او درباره رابطه ایران و آمریکا در عصر ترامپ هم معتقد است: «جمهوری‌خواهان با ما بهتر هستند، اهل معامله‌اند و کاری با حقوق بشر هم ندارند؛ چون جمهوری‌خواهان همیشه دوست دارند با کشورهای دیکتاتوری مانند عربستان سعودی کار کنند و کاری با ما ندارند، در دوره اوباما انگار موضوع برعکس شد، اوباما در زمینه حقوق بشر مشکل کمتری با ما داشت؛ اما ممکن است ترامپ با ما مشکل داشته باشد، به‌ویژه با وجود لابی آیپک که بیشتر در جمهوری‌خواهان نفوذ دارند ممکن است ایران را حتی در زمینه حقوق بشر زیر فشار قرار دهد. شما ببینید فیدل کاسترو از دنیا می‌رود و ترامپ می‌گوید، دیکتاتور بی‌رحم مرد؛ اما اوباما مرگ کاسترو را تسلیت گفت و محترمانه‌تر برخورد کرد. این رفتار ترامپ می‌تواند برای ما هم نشانه باشد؛ بنابراین من معتقدم ترامپ با ما مشکل خواهد داشت و در مقابل ما هم با او بیشتر از اوباما دچار تنش می‌شویم». حجاریان گفته است: «مقامات ایران تهدید کردند در صورت تمدید تحریم‌ها ما هم بسته‌های موردنظر خودمان را داریم و عکس‌العمل نشان خواهیم داد؛ اما نگفتند این واکنش به برجام مرتبط خواهد بود، در این مسئله باید دقت شود؛ به نظر من عکس‌العمل ایران در راستای برهم‌زدن برجام نخواهد بود ایران در زمینه‌های دیگر واکنش خواهد داشت».
دیدگاه تان را بنویسید