سلامت مردم ژاپن وابسته به سلامت خاک/هدف قانون خاک ژاپن ممانعت از تولید محصولات کشاورزی و دامی مضر برای سلامتی انسان است

سیل تخریب راه افتاده است، حالا به پیل هم نمی توان جلوی آن را گرفت چه رسد به بیل. هر 5 سال تنها بخش فرسایش خاک یک میلیون و 872 هزار میلیارد تومان به کشور خسارت وارد می کند؛ یعنی بیشتر از بودجه سال 96 که یک میلیون و 84 هزار و 939 میلیارد تومان است. با این همه لایحه خاک در مجلس خاک می خورد ولی لایحه خاک ژاپن در سال 1349 تصویب شده و تا سال 1378، پنج بار اصلاح شده که حکایت از حساسیت مسوولان ژاپنی در باره خاک کشورشان در حوزه کشاورزی است. بگذریم از این که در باره خاک در حوزه های معادن و ... نیز قوانین بسیار مهمی دارند. در این باره وزارت محیط زیست در نظارت برخاک کشاورزی قدرت بلامنازع دارد. با توجه به این که لایحه خاک کشور در مجلس منتظر بررسی و تصویب است، به نظر می رسد بررسی قانون جلوگیری از آلودگی خاک در اراضی کشاورزی ژاپن مفید به فایده باشد؛ حداقل اراده کشورها برای حفظ سلامت خاک، بیش از گذشته آشکار خواهد شد.

قانون جلوگیری از آلودگی خاک در اراضی کشاورزی

قانون شماره 139 سال 1970؛ اصلاح‌شده توسط قانون شماره 88 سال 1971؛ اصلاح‌شده توسط قانون شماره 87 سال 1978؛ اصلاح‌شده توسط قانون شماره 92 سال 1993؛ اصلاح‌شده توسط قانون شماره 87 سال 1999؛ اصلاح‌شده توسط قانون شماره 160 سال 1999 وزارت محیط زیست ژاپن

اهداف

ماده 1

هدف این قانون، ممانعت از تولید محصولات کشاورزی و دامی مضر برای سلامتی انسان یا جلوگیری از موانع رشد محصولات کشاورزی و دیگر گیاهان مفید در امر حفظ سلامت ملی یا حفظ محیط زیستی سالم، از طریق اعمال سیاست‌های ضروری است که در جلوگیری از وقوع آلودگی خاک اراضی کشاورزی به‌علت برخی مواد مضر، باید حذف شوند یا در استفاده از اراضی کشاورزی آلوده، مفید و مؤثر هستند.

تعاریف

ماده 2

1- "اراضی کشاورزی" در این قانون به معنی اراضی ای هستند که برای اهداف کشاورزی، به‌عنوان مراتعی برای دام یا علفزارهایی برای پرورش دام استفاده می‌شوند.

2- "محصولات کشاورزی و دیگر گیاهان" در قانون به معنی محصولات کشاورزی و گیاهان علوفه‌ای غیرزراعی است.

3- "مواد مضر ویژه" در قانون به معنی موادی مانند مواد شیمیایی (کادمیم و ...) موجود در خاک اراضی کشاورزی است که ممکن است منبع تولید گیاهان زراعی و دامی شده و به سلامت انسان آسیب رساند و مانعی برای رشد گیاهان زراعی و دیگر گیاهان باشند (این مواد، مواد رادیواکتیو را شامل نمی‌شود). این مواد در حکم کابینه (1) معرفی شده‌اند.

معرفی مناطق مشمول سیاست‌های آلودگی خاک اراضی کشاورزی

ماده 3

1- بر اساس آنچه درباره انواع و مقادیر مواد مضر ویژه موجود در خاک اراضی کشاورزی و محصولات کشاورزی و دیگر گیاهان موجود در اراضی کشاورزی برخی مناطق هر استانداری قضاوت می‌شود، تصور بر این است که اراضی کشاورزی که برای تولید محصولات کشاورزی و دامی استفاده می‌شوند، تهدیدی برای سلامت انسان یا مانعی برای رشد محصولات کشاورزی و دیگر گیاهان در آن مناطق هستند و نیز در هر کجا که تهدید محسوس بوده و شرایط مطابق حکم کابینه است، استانداران آن استان‌ها می‌توانند آن مناطق را به‌عنوان "مناطق مشمول سیاست آلودگی خاک اراضی کشاورزی" از این پس "مناطق مشمول سیاست" معرفی کنند.

2- در شرایطی که وزیر محیط زیست قصد دارد برای تهیه، اصلاح یا لغو حکم کابینه اشاره در پاراگراف قبلی برنامه‌ریزی کند، باید با شورای مرکزی محیط زیست مشورت کند.

3- درباره استانداران استان‌هایی که قصد دارند مناطق مشمول این سیاست را معرفی کنند، باید با شورا یا هر نهاد شورایی دیگری که به استناد ماده 43 "قانون محیط زیست پایه" (2) (قانون شماره 91 سال 1993) تشکیل شده‌اند و رؤسای شهرداری‌های مربوطه مشورت کنند.

4- در مواردی که استانداران، مناطق مشمول سیاست را معرفی کنند، باید آن را مطابق با حکم وزارتی وزارت محیط زیست به اطلاع عموم برساند و به وزیر محیط زیست گزارش داده و رؤسای شهرداری‌های مربوطه را بی‌درنگ مطالعه کند.

5- رؤسای شهرداری‌ها می‌توانند از استانداران بخواهند حوزه‌های واقع در مناطق شهرداری‌های فوق‌الذکر را که بر اساس تصمیم‌های متخذه توسط حکم کابینه در پاراگراف نخست به‌عنوان مناطق مشمول سیاست شناخته شده‌اند معرفی کنند.

اصلاح گستره مناطق مشمول سیاست و دیگر مناطق

ماده 4

1- در صورت ضرورت به واسطه تغییر اموری که ممکن است به‌عنوان شرایط لازم در معرفی مناطق مشمول سیاست استفاده شوند، استانداران می‌توانند مناطق مشمول این سیاست را اصلاح کرده یا معرفی مناطق مشمول سیاست را لغو کنند.

2- مفاد پاراگراف 3 و 4 ماده قبل در مورد اصلاح مناطق مشمول سیاست یا لغو معرفی مناطق مشمول سیاست که در پاراگراف قبل اشاره شد مصداق خواهند داشت.

پروژه‌های سیاست آلودگی خاک اراضی کشاورزی

ماده 5

1- پس از اینکه استانداران، مناطق مشمول سیاست را تعیین کردند، بی‌درنگ باید خط‌مشی‌هایی را برای آلودگی خاک اراضی کشاورزی ترسیم کنند (از این پس به آنها "پروژ‌ه‌های سیاست" اطلاق می‌شود) تا بتوانند از آلودگی خاک اراضی کشاورزی به‌علت ورود مواد مضر به درون مناطق، جلوگیری یا آن ها را حذف کنند و نیز بتوانند استفاده از اراضی کشاورزی آلوده‌ شده را ممکن سازند (از این پس به آن ها "اراضی کشاورزی آلوده‌شده" اطلاق می‌شود).

2- در پروژه‌های سیاست، مطابق با احکام وزارتی وزارت "کشاورزی، جنگلداری و شیلات" و وزارت "محیط زیست"، در موارد زیر تصمیم‌گیری می‌شود:

3- خط‌مشی‌های اساسی مربوط به طبقه‌بندی بر اساس بهره‌برداری و استفاده از هریک از عرصه‌های کشاورزی بر مبنای درجه آلودگی خاک ناشی از ورود مواد مضر و ... در خصوص اراضی کشاورزی مناطق حوزه‌های اساسی تصمیم‌گیری می‌شود.

4- مواردی که برای پروژه‌های زیر درخصوص اراضی کشاورزی مناطق مشمول سیاست ضروری هستند:

الف) ساخت، نظارت یا تغییر امکانات و لوازم آبیاری و زهکشی با هدف پیشگیری از آلودگی خاک اراضی کشاورزی به‌علت ورود مواد مضر.

ب) پوشش دادن خاک یا دیگر امور با هدف حذف آلودگی خاک اراضی کشاورزی به‌علت ورود مواد مضر.

ج) تغییر کاربری اراضی و دیگر امور با هدف امکان بخشیدن به استفاده از اراضی کشاورزی آلوده‌ شده.

5- موارد مربوط به بررسی و اندازه‌گیری شرایط آلودگی خاک اراضی کشاورزی به‌علت ورود مواد مضر در مناطق مشمول سیاست.

6- دیگر موارد ضروری.

7- پروژه‌های سیاست بند 2 پاراگراف قبلی آن هایی هستند که برای نیل به اهداف ذکر شده در پاراگراف نخست، با در نظر گرفتن شرایط آلودگی خاک اراضی کشاورزی به‌علت ورود مواد مضر به خاک و هزینه‌های تکمیل پروژه‌ها و نتایج و میزان فوریت پروژه‌ها و... مهم و ضروری هستند.

8- در مواردی که استانداران بخواهند درباره پروژه‌های سیاست تصمیم بگیرند باید با وزیر "کشاورزی، جنگلداری و شیلات" و وزیر "محیط زیست" مشورت و توافق آن ها را جلب کنند.

9- در مواردی که استانداران بخواهند به استناد پاراگراف قبلی مشورت کنند، باید نظرات شورا یا هر نهاد شورایی تشکیل شده ذیل مفاد بند 43 "قانون محیط زیست پایه" و رؤسای شهرداری‌های مربوطه را بشنوند.

10- در مواردی که استانداران بخواهند درباره پروژه‌های سیاست تصمیم بگیرند، باید طرح کلی را به اطلاع عموم برسانند و رؤسای شهرداری‌های مربوطه را بی‌درنگ مطلع سازند.

اصلاح پروژه‌های سیاست

ماده 6

1- در صورت لزوم به‌دلیل تغییر گسترده مناطق مشمول سیاست یا تغییر شرایط آلودگی خاک اراضی کشاورزی ناشی از ورود برخی مواد مضر به این مناطق، استانداران می‌توانند پروژه‌های سیاست را اصلاح کنند.

2- مفاد پاراگراف‌های 3 تا 6 ماده قبل درباره اصلاح پروژه‌های سیاست به شرط رعایت پاراگراف قبل مصداق دارد (به استثنای تغییرات جزیی بر اساس احکام وزارتی وزارت "کشاورزی، جنگلداری و شیلات" و وزارت "محیط زیست").

شیوه‌های تعیین استاندارد زهکشی و ... توسط استانداران

ماده 7

در مواردی که استانداران مناطق مشمول را شناسایی کرده یا مناطق مربوطه را اصلاح می‌کنند، باید برای تعیین استانداردهای زهکشی درباره انتقال جریان آب به درون مناطق اطراف کانال‌های عمومی آب که آب را به درون اراضی کشاورزی منتقل می‌کنند یا در تعیین استانداردهای خروج دود حاصل از لوازم و امکانات موجود در مناطقی که کل یا بخشی از مناطق مشمول سیاست را دربر می‌گیرند، یا در اصلاح استانداردهای زهکشی یا استانداردهای خروج دود که به استناد مفاد پاراگراف 3 ماده 3 "قانون کنترل آلودگی آب" (3) (قانون شماره 138 سال 1970) یا مفاد پاراگراف 1 ماده 4 "قانون کنترل آلودگی هوا" (4) (قانون شماره 97 سال 1968) در مورد آن ها تصمیم‌گیری شده و در مواردی که استانداران بر ضرورت جلوگیری از تولید محصولات کشاورزی و دام مضر برای سلامت انسان یا جلوگیری از موانع رشد گیاهان زراعی اذعان دارند، در این صورت باید به شرایط آلودگی خاک اراضی کشاورزی ناشی از ورود مواد مضر به درون مناطق مشمول سیاست و محتویات پروژه‌های سیاست در مناطق اشاره‌شده نظری کلی داشته باشند.

شناسایی مناطق

ماده 8

1- در مواردی که اذعان می‌شود استفاده از اراضی کشاورزی در تولید محصولات کشاورزی و دام برای سلامت انسان مضر هستند و با بررسی انواع و مقادیر مواد مضر موجود در خاک اراضی کشاورزی و محصولات کشاورزی و سایر گیاهانی که در آن منطقه می‌رویند و نیز آن هایی که در مناطق مشمول سیاست وجود دارند و انواع محصولات کشاورزی که نباید در این اراضی کشت شوند و گروهی از گیاهان غیرزراعی که در اراضی کشاورزی فوق‌الذکر می‌رویند و برای چرای دام مناسب نیستند (از این پس به‌طور کلی به آن ها "گیاهان معرفی‌شده و سایرین" اطلاق می‌شود)، استانداران تصمیم می‌گیرند که مناطق کشاورزی فوق‌الذکر را "مناطق خاص" بنامند.

2- در مواردی که استانداران مناطق خاص را معرفی می‌کنند، باید آن را به اطلاع عموم برسانند و مطابق با حکم وزارتی محیط زیست، به وزیر "محیط زیست" گزارش دهند و رؤسای شهرداری‌های مربوط را بی‌درنگ مطلع کنند.

3- رؤسای شهرداری‌ها می‌توانند از استانداران بخواهند که اراضی کشاورزی موجود در شهرها، روستاها و نواحی را که به استناد پاراگراف 1 به‌عنوان مناطق خاص هستند به آنها معرفی کند.

اصلاح مناطق خاص

ماده 9

1- در صورت تغییر در شرایط لازم در شناسایی مناطق خاص، استانداران می‌توانند سطح مناطق خاص معرفی‌شده یا طبقه‌بندی محصولات کشاورزی و دیگر گیاهان معرفی‌شده که در آن مناطق می‌روند را اصلاح کنند یا آن معرفی مناطق خاص را لغو کنند.

2- مفاد پاراگراف 2 ماده قبل درباره اصلاح مناطق خاص یا طبقه‌بندی محصولات کشاورزی و دیگر گیاهان معرفی‌شده یا لغو مناطق خاص معرفی‌شده به شرط رعایت پاراگراف قبل، مصداق دارد.

ارائه پیشنهاد درخصوص محصولات کشاورزی و دیگر گیاهان

ماده 10

هر زمان که کشاورزان محصولات کشاورزی و دیگر گیاهان معرفی ‌شده را در اراضی کشاورزی فوق‌الذکر کشت کنند یا تصمیم به کاشت آن ها در این مناطق بگیرند یا بخواهند از محصولات کشاورزی و دیگر گیاهان معرفی‌شده در این اراضی کشاورزی تغذیه کنند، استانداران این مناطق که اراضی کشاورزی در آن ها واقع هستند، می‌توانند به کشاورزان توصیه کنند که این گیاهان را کشت نکنند یا از این گیاهان کاشته‌شده به‌عنوان علوفه استفاده نکنند.

درخواست برای انجام اقداماتی جهت جلوگیری از آلودگی خاک اراضی کشاورزی

ماده 11

در مواردی که وزیر محیط زیست بر لزوم جلوگیری از آلودگی خاک اراضی کشاورزی به‌علت ورود مواد مضر موجود در آب، دود و دیگر خروجی‌های کارخانه‌ها یا کارگاه‌ها اذعان دارد، باید از رؤسای نهاد‌های اجرایی مربوطه بخواهد یا به رؤسای نهادهای دولتی توصیه کند که اقدامات لازم برای جلوگیری از آلودگی خاک را به استناد مفاد "قانون ایمنی معادن" (5) (قانون شماره 70 سال 1949) و دیگر قوانین به کار بندند.

نظارت مستمر

ماده 11-2

1- استانداران باید به‌طور مستمر شرایط آلودگی خاک اراضی کشاورزی به‌علت وجود مواد مضر را نظارت کنند.

2- استانداران باید نتایج نظارت مستمر ذیل پاراگراف قبلی را به وزیر "محیط زیست" گزارش دهند.

بررسی و اندازه‌گیری آلودگی خاک اراضی کشاورزی

ماده 12

استانداران باید شرایط آلودگی خاک اراضی کشاورزی به‌علت وجود مواد مضر در مناطق گفته‌شده را بررسی و اندازه‌گیری کنند و نتایج را به اطلاع عموم برسانند.

اجازه ورود برای اندازه‌گیری و بررسی

ماده 13

1- در صورتی که بررسی و اندازه‌گیری شرایط آلودگی خاک اراضی کشاورزی به‌علت وجود مواد مضر ضروری باشد، "وزیر کشاورزی، جنگلداری و شیلات"، وزیر محیط زیست و استانداران این اختیار را دارند که به کارکنان اجازه دهند، وارد اراضی کشاورزی شوند تا بتوانند شرایط آلودگی خاک و محصولات کشاورزی را بررسی کرده و به‌منظور بررسی و آزمایش، مقدار کمی از خاک یا محصول را به رایگان نمونه‌برداری کنند.

2- کارکنان که به استناد مفاد پاراگراف قبلی وارد اراضی می‌شوند باید دارای کارت شناسایی باشند که در آن پست سازمانی قید شده باشد و آن را در صورت نیاز به مردم نشان دهند.

همکاری نهادهای اجرایی و دیگر نهادهای مرتبط

ماده 14

1- وزیر "کشاورزی، جنگلداری و شیلات" یا وزیر "محیط زیست" می‌توانند از رؤسای نهادهای اجرایی مرتبط یا رؤسای سازمان‌های دولتی منطقه بخواهند که مواد یا اطلاعات لازم را در اختیار بگذارند یا نظرات خود را بیان کنند و نیز می‌توانند در صورت لزوم و به‌منظور کسب اهداف این قانون، تقاضای همکاری‌های دیگری کنند.

2- استانداران می‌توانند از رؤسای سازمان‌های اجرایی و رؤسای سازمان‌های دولتی منطقه مربوطه بخواهند که مواد لازم و کمک‌های دیگر ضروری را در اختیار قرار دهند یا در صورت لزوم و به‌منظور نیل به اهداف این قانون، نظرات خود را درباره جلوگیری از آلودگی خاک اراضی کشاورزی به‌علت وجود مواد مضر ارائه کنند.

دستورات دولت

ماده 14-2

1- وزیر "محیط زیست" هر زمان که تشخیص دهد برای جلوگیری از تولید محصولات کشاورزی و دامی که به‌علت وجود آلودگی خاک اراضی کشاورزی ناشی از وجود مواد مضر برای سلامت انسان خطرناک هستند، می‌تواند به استانداران، دستورات لازم را در قالب وظایف زیر ارائه کند:

- وظایفی درباره معرفی به استناد مفاد پاراگراف 1 ماده 3 و پاراگراف 1 ماده 8.

- وظایفی درباره اصلاحات یا لغو به استناد مفاد پاراگراف 1 ماده 4 و پاراگراف 1 ماده 9.

- تعهد درباره اقدامات به استناد مفاد ماده 7.

- وزیر "کشاورزی، جنگلداری و شیلات" یا وزیر "محیط زیست" در هر زمان که تشخیص دهند برای جلوگیری از محصولات کشاورزی و دامی که به‌علت وجود آلودگی خاک اراضی کشاورزی ناشی از وجود مواد مضر، برای سلامت انسان خطرناک باشند، می‌توانند به استانداران، رهنمودهای لازم را در قالب تعهدات زیر ارائه کنند:

* وظایفی درباره پیشنهادات به استناد مفاد ماده 10.

* وظایفی درباره تقاضای همکاری یا اعلام نظرات به استناد مفاد پاراگراف 2 ماده قبل.

کمک از سوی دولت و استانداران

ماده 15

دولت و استانداران باید کمک مالی ضروری، رهنمود و دیگر کمک‌ها را برای کسب اهداف پروژه‌های سیاست ارائه کنند.

حمایت از تحقیقات

ماده 16

دولت و استانداران، انجام تحقیقات فنی مربوط به جلوگیری و حذف آلودگی خاک اراضی کشاورزی به‌علت وجود مواد مضر و دیگر موارد که بر محصولات تأثیر می‌گذارند و نیز ارائه نتایج تحقیقات را تشویق و حمایت می‌کنند.

دسته‌بندی وظایف

ماده 16-2

وظایفی که باید توسط استانداران به استناد مفاد ماده 11-2 انجام شوند، به‌عنوان نخستین وظایف قانونی محوله به استناد ماده 2، پاراگراف 9، زیرپاراگراف 1 "قوانین دولت محلی" (6) (قانون شماره 67 سال 1947) به آن ها تفویض می‌شود.

مجازات

ماده 17

1- افرادی که از بررسی و اندازه‌گیری موضوع مفاد پاراگراف 13 ممانعت یا خودداری کنند یا به نوعی از انجام آن طفره بروند به پرداخت جریمه‌ای بیش از 30 هزار یوآن یا کمتر محکوم می‌شوند.

2- در موردی که نماینده یک شخص حقوقی یا عامل یک شخص حقوقی یا یک شخص حقیقی یا کارمند یک شخص حقوقی یا یک شخص حقیقی یا دیگر کارگران یک شخص حقوقی یا یک شخص حقیقی از پاراگراف قبل تخطی کنند، هم فرد نقض‌کننده و هم فرد حقیقی یا حقوقی بر اساس پاراگراف فوق جریمه می‌شوند.

الحاقیه‌ها

تاریخ اجرا

این قانون از زمان تصویب کابینه و 6 ماه پس از تاریخ انتشار، قابل اجرا خواهد بود./

پی‌نوشت:

1- Cabinet Order

2- Base Environment Law

3- Water Pollution Control Law

4- Air Pollution Control Law

5- Mine Safety Law

6- Local Government Law