جای خالی برنج ایرانی در بورس کالا

اینکه بورس کالا در جایگاه خود با تعدبل و واقعی کردن قیمت‌ها منجر به رشد معاملات محصولات کشاورزی شده جای شک نیست، اما هنوز جای خالی برنج در این بازار مالی حس می‌شود. یک کارشناس ارشد اقتصاد کشاورزی معتقد است که مسئولان ذی‌ربط باید جدی‌تر از قبل به این امر ورود کنند.

به گزارش خبرنگار ایانا، اما و اگرهای بسیاری برای ورود برنج در عرصه بورس کالا وجود دارد که درباره علل آن از میزان تولید آن گرفته تا واردات، تنظیم بازار توسط واسطه‌گران، اختلاف قیمت برنج داخلی و خارجی و کوتاهی دولت در این امر را می‌توان برشمرد.

پیش از این، جمیل علیزاده شایق دبیر انجمن برنج کشور گفته بود، میزان تولید برنج طی سال جاری دو میلیون تن بوده است، در حالی که آمار استان‌های برنج‌خیز عدد دو میلیون و 300 هزار تن را نشان می‌دهد.

همچنین وی گفته بود، تا آخر آبان‌ماه 770 هزار تن برنج وارد شده و تاکنون به 900 هزار تن رسیده، در حالی که میزان مصرف سرانه برنج در کشور بین 37 تا 40 کیلوگرم است.

طبق این گزارش، آنچه مشهود است، نبود عرضه و تقاضا در بحث بازار برنج دست‌اندرکاران را مجبور به واردات کرده است و بارها هم دیده شده برنج‌های وارداتی در بورس کالا معامله و با نرخی واقعی‌تر به فروش رفته است، اما اینکه چرا برنج ایرانی بر خلاف تأکید وزیر هنوز وارد بورس کالا نشده، دلایل مختلفی دارد.

پیش از این حجتی وزیر جهاد کشاورزی، گفته بود با هدف شفاف‌سازی میزان عرضه و تقاضا و تأمین به‌موقع و کافی محصولات باید کالاهای اساسی کشاورزی نظیر روغن، برنج، مرغ و شکر در بورس کالا عرضه شود.

به گفته وی، با ورود کالاهای اساسی به بورس و قرار گرفتن آن روی تابلو، میزان عرضه و تقاضای این محصولات در جامعه نیز مشخص خواهد شد.

خوشبختانه طبق پیش‌بینی و دستور وزیر جهاد کشاورزی، محصولاتی که از او به‌عنوان کالای اساسی یاد شده بود به‌جز برنج وارد بورس محصولات کشاورزی شدند، اما درباره برنج، امروز شاهد ورود برنج‌های وارداتی به این بازار مالی هستیم و گویا این محصول گوی سبقت را از برنج ایرانی ربوده است.

علی ایرانپور، کارشناس ارشد اقتصاد کشاورزی به ناکامی‌ها و علل ورود نکردن برنج ایرانی به بورس کالا اشاره کرد و گفت: از آبان‌ماه سال جاری، عرضه برنج وارداتی در بورس کالا انجام شد و این اقدام تا حدودی قیمت این محصول کشاورزی را کنترل کرد، با این وجود عرضه برنج وارداتی لازم بود، اما کافی نبود؛ لذا دولت باید به‌صورت جدی‌تر برای عرضه برنج‌های ایرانی در بورس کالا ورود کند.

وی ادامه داد: تا زمانی که برنج وارد بورس کالا نشود، این محصول کشاورزی باارزش، با نوسانات دست و پنجه نرم خواهد کرد که رشد 50 درصدی قیمت‌ها از سه سال گذشته بیانگر این موضوع است.

این کارشناس اقتصاد کشاورزی با اشاره به نقش واسطه‌گران، تأثیرات حاصل از آن را یکی از مهم‌ترین دلایل ورود نکردن برنج در بورس کالا دانست و اظهار داشت: واسطه‌گران همیشه نقش پررنگی در امر قیمت‌گذاری و جلوگیری از ورود این محصول استراتژیک به بورس کالا داشتند؛ لذا دولت با وجود تأکیدات وزیر جهاد کشاورزی، هنوز موفق به فراهم کردن شرایط حضور و عرضه برنج ایرانی در بورس کالا نشده است.

ایرانپور با بیان اینکه ورود دولت در این حوزه منجر به حمایت کشاورز، تولیدکننده و تثبیت نرخ‌ها می‌شود، افزود: البته این را هم نباید از نظر دور داشت که یکی از دلایلی که دولت برای عرضه برنج در بورس کالا ورود نکرد، اختلاف قیمتی بین برنج وارداتی و برنج ایرانی است؛ چرا که بسیاری از خانواده‌های ایرانی قدرت خرید برنج ایرانی را نداشته و مجبور به استفاده از برنج وارداتی هستند. در نتیجه اختلاف قیمت باعث شده مردم به سمت و سوی خرید برنج وارداتی تشویق شوند.

به گفته وی، به هر حال یکی ازمهمترین دلایل ورود نکردن برنج به بورس کالا، ورود واسطه‌گران است.

این کارشناس اقتصاد کشاوری معتقد است پیش از این محصول کشاورزی از کشورهایی همچون اروگوئه، پاکستان، هند و آرژانتین بود، اما به‌تازگی واردکنندگان اعلام کردند توافقانی با کشور تایلند برای واردات این محصول داشتند؛ اگر چه مسئولان وزارت جهاد کشاورزی این موضوع را جدی تلقی نکردند.

ایرانپور اضافه کرد: اگر برنج وارد بورس کالا شود، بسترهای خودکفایی این محصول همچون گندم در میان‌مدت فراهم خواهد شد، اما برای صادرات هنوز آماده نیستیم؛ چرا که قیمت تمام‌شده برنج ایرانی از لحاظ کاشت و برداشت بالا بوده و صرفه اقتصادی برای صادرات ندارد. همچنین تولیدات پاسخگوی نیاز داخلی نیست در نتیجه ورود به بحث صادرات در شرایط فعلی امکان‌پذیر نیست./

N-950924-01