تشکیل کمیته درآمدزایی برای اجرای طرح تنفس

خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) - لیلا مرگن:

یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی اجرای طرح تنفس، کمبود منابع مالی است؛ زیرا تاکنون درآمدهای حاصل از قطع چوب، بخش خصوصی را ترغیب می‌کرد که در جنگل اقدامات حفاظتی انجام داده و هزینه‌های ناشی از تدوین طرح یا جنگل‌کاری را عهده‌دار شود. با حذف این منبع درآمدی، باید به فکر روش ‎ های جایگزین بود. هادی کیادلیری، رئیس انجمن جنگلبانی بر این باور است که منابع درآمدی زیادی در جنگل وجود دارد که با اصلاح قراردادهای موجود، می‌توان خسارات مالی ناشی از قطع درختان در جنگل را به‌راحتی جبران کرد. وی در گفت‌وگوی مشروح خود با خبرگزاری کشاورزی ایران، این منابع درآمدی را تشریح می‌کند.

به گفته رئیس انجمن جنگلبانی، سالانه 500 هزار مترمکعب چوب از جنگل‌های کشور برداشت می‌شود که اگر قیمت هر مترمکعب چوب را به‌طور متوسط 400 هزار تومان در نظر بگیریم، حدود 200 میلیارد تومان درآمد از برداشت چوب بدست می‌آید، اما برای محاسبه مخارج اجرای طرح تنفس، سازمان جنگل‌ها رقم 400 تا 500 میلیارد تومان را برآورد می‌کند.

هادی کیادلیری سخنان خود را با طرح این پرسش که عدد 400 تا 500 میلیارد تومان چگونه محاسبه شده، ادامه می‌دهد.

وی می‌گوید: اگرچه معتقدم حتماً باید این رقم برای حفاظت از جنگل‌ها به سازمان متولی حفاظت از عرصه‌های طبیعی اختصاص یابد، اما در شرایط که درآمد حاصل از فروش چوب فقط 200 میلیارد تومان است، چرا تدوین برنامه برای مناطق بدون طرح و بسیاری هزینه‌های دیگر را به پای تنفس و هزینه‌های اجرای این ایده می‌نویسیم.

کیادلیری اضافه می‌کند: این رفتار نشان می‌دهد که ما منطقی صحبت نمی‌کنیم و به‌دنبال پیدا کردن راه‌حل نیستیم.

درآمدهای میلیاردی مغفول مانده

رئیس انجمن جنگلبانی تأکید می‌کند: برای اجرای ایده تنفس و عدم اتکا به اعتبارات دولتی، سازمان جنگل‌ها باید کمیته درآمدزایی تشکیل دهد تا مواردی که می‌تواند منجر به کسب درآمد شود، توسط این کمیته احصاء و برنامه‌های اعلام شده اجرایی شود.

وی ادامه می‌دهد: مجریان طرح‌های جنگلداری در بسیاری از موارد به تعهدات خود عمل نکرده و به دولت بدهکار هستند. باید این بدهی‌ها وصول شود. بخشی از مجریان طرح‌های جنگلداری نیز به تعهدات خود عمل نکرده‌اند و پس از گذشت یک دهه، سازمان جنگل‌ها در زمان دریافت خسارت، بدهی مجری را بر اساس فهرست بهای 10 سال قبل حساب کرده است. در حالی که این مبالغ باید به قیمت روز حساب می‌شد. باید به این موارد نیز رسیدگی شود.

کیادلیری بازنگری در بهره مالکانه طرح‌های گردشگری را بهترین گزینه برای تامین هزینه‌های نگهداری جنگل می‌داند. به گفته وی شمال کشور یکی از زیباترین زمین‌های توریستی را دارد و درآمدهای مناطق گردشگری کاملا متکی بر جاذبه طبیعی منطقه است اما بهره‌های مالکانه دریافتی در مقایسه با درآمدهای حاصله برای مجریان خصوصی طرح‌های گردشگری، قابل مقایسه نیست.

رئیس انجمن جنگلبانی ادامه می‌دهد: در حوزه اداره کل منابع طبیعی نوشهر حدود 40 پارک جنگلی و طرح گردشگری داریم که بهره مالکانه ناچیزی از آنها گرفته می‌شود. یکی از این طرح‌های گردشگری که 31 فروردین 86 قرارداد آن منعقد شده و 31 فروردین 96 این قرارداد به اتمام می‌رسد، سالانه 202 میلیون ریال معادل 20 میلیون و 200 هزار تومان اجاره بها به سازمان جنگل‌ها پرداخت می‌کند.

وی اضافه می‌کند: این طرح از محل ورودی ماشین‌ها و گردشگر، سالانه میلیاردها تومان درآمد دارد اما ماهانه کمتر از دو میلیون تومان هزینه به بخش منابع طبیعی پرداخت می‌کند و برای حفظ طبیعت در زمان حمله آفات و امراض هم به بهانه‌های مختلف هیچ بهایی نمی‌پردازد.

کیادلیری عنوان می‌کند: طرح دیگری در حوزه نوشهر وجود دارد که دوم اسفند سال 86 قرارداد آن منعقد شده و سوم اسفند سال آینده قرارداد آن به پایان می‌رسد. این طرح حدود 78 میلیون ریال یعنی معادل هفت میلیون و 800 هزار تومان در سال اجاره بها پرداخت می‌کند که به هیچ وجه قابل قبول نیست.

وی می‌گوید: قرارداد برخی طرح‌های گردشگری جنگل‌های حوزه نوشهر فسخ شده و برخی هم معاف از پرداخت بهره مالکانه شده‌اند که در شرایط جدید باید به دقت دلایل این تخفیف‌ها یا فسخ قراردادها بررسی شود.

رئیس انجمن جنگلبانی اخذ عوارض دروازه‌بانی را یکی از راه‌های مؤثر در ایجاد درآمد برای سازمان جنگل‌ها اعلام می‌کند.

وی می‌گوید: قوانین مرتبط با این مسئله باید یا تصویب و یا اصلاح شود. جاده مرزن آباد تا چالوس عوارضی معادل هزار تومان از هر خودرو دریافت می‌کرد که این رقم را به 6 هزار تومان رسانده است. این جاده از طبیعت عبور می‌کند، بنابراین باید هزینه این عبور را به منابع‌طبیعی پرداخت کند.

به گفته کیادلیری شیوه محاسبه خسارات ناشی از اجرای پروژه‌های عمرانی هم به شدت نادرست است. زیرا مثلا در سدی مانند شفارود، فقط قیمت چوب حذف شده از جنگل را محاسبه می‌کنند در حالی که باید سالانه هزینه رویش جنگل که با قطع درختان متوقف می‌شود هم توسط مجریان پروژه‌ها پرداخت شود.

وی دریافت بهره مالکانه معقول‌تر از 530 معدن موجود در شمال را هم یکی دیگر از منابع کسب درآمد برای سازمان جنگل‌ها معرفی می‌کند.

رئیس انجمن جنگلبانی ادامه می‌دهد: اگر معادن روزی 100 میلیون تومان درآمد کسب می‌کنند چرا بهره مالکانه پرداختی آنها به سازمان جنگل‌ها اینقدر کم است؟

وی همچنین اصلاح اجاره بهای نهالستان‌ها را منبع دیگری برای کسب درآمد دانسته و عنوان می‌کند: یکی از نهالستان‌های شرکت شفارود سالانه فقط پنج میلیون تومان اجاره برای نهالستانی 90 هکتاری پرداخت می‌ ‎ کند. اگر در این زمین کاهو می‌کاشتیم، درآمدی بیش از تولید نهال عاید سازمان جنگل‌ها می‌شد.

جنگل را خرج خود جنگل کرده‌ایم

کیادلیری با تاکید بر اینکه نباید جنگل قربانی حفظ شرکت‌های بهره‌برداری شود، ایجاد اشتغال را وظیفه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام می‌کند.

وی اضافه می‌کند: گروهی با توقف بهره‌برداری مخالفند زیرا شرکت‌های مجری طرح که کار حفاظت هم انجام می‌دهند با تعطیلی مواجه خواهند شد.اما اینکه ما درخت قطع کنیم که پول حفاظت تامین شود، معنی ندارد.

رئیس انجمن جنگلبانی ادامه می‌دهد: با کوچکترین تغییر در شرایط شرکت‌های بهره‌بردار، بلافاصله اعلام می‌شود که این شرکت‌ها میلیون‌ها تومان ضرر کرده‌اند. اگر این گفته صحیح است، چرا این شرکت‌ها در گذشته با توجیه کمبود منابع مالی به تعهدات خود عمل نکرده‌اند.

وی می‌گوید: شرکت شفارود چند سال قبل بیش از 100 نیرو استخدام کرده است. آیا این شرکت نمی‌دانست که دولت طرح تنفس را اجرا خواهد کرد؟ حال این نیروها را اخراج می‌کنند و مشکل اجتماعی ایجاد می‌کنند.

کیادلیری اضافه می‌کند: گروهی از مجریان طرح‌ها مدعی هستند که جنگلشناسی نزدیک به طبیعت در جنگل‌های ایران اجرا شده است. در پاسخ به آنها باید گفت که در ایران به لحاظ اقتصادی به صرفه نبود که جنگلشناسی نزدیک به طبیعت اجرایی شود، بنابراین مجریان برداشت درختان را به صورت متمرکز و غیر علمی انجام دادند تا اجرای طرح برای آنها صرفه داشته باشد.

وی تاکید می‌کند: در کشور ما گریزی نیست جز اینکه فعلا دولت مدیریت جنگل‌های شمال را در دست بگیرد زیرا دولت منابع مالی ارزان قیمت‌تری نسبت به بخش خصوصی در اختیار دارد. نرخ سود بانکی در ایران بالاست و ارزش پول به سرعت سقوط می‌کند بنابراین سرمایه‌گذاری بلند مدت به صرفه نیست. سرمایه‌گذاری در جنگل هم در گروه سرمایه‌گذاری‌های بلند مدت قرار می‌گیرد. پس بخش خصوصی مایل نیست که در این حوزه وارد شود.

رئیس انجمن جنگلبانی یاد آور می‌شود: گروه اندکی از سرمایه‌گذارانی که وارد عرصه جنگل شده‌اند هم به دلیل آنکه می‌خواهند به سرعت درآمد کسب کرده و هزینه ماشین‌آلات خود را جبران کنند، دوره بهره‌برداری را کوتاه کرده‌اند در نتیجه جنگل‌ها ما جوان شده است.

وی ادامه می‌دهد: بهترین شیوه حمل و نقل با توجه به وضعیت کوهستانی جنگل‌های ایران استفاده از سیستم کابلی است اما برای اقتصادی بودن این شیوه باید جنگل قطع یکسره شود. از آنجا که این شیوه در طرح‌های جنگلداری ایران وجود نداشت، هیچ گاه این سیستم به ایران وارد نشد.

به گفته کیادلیری جاده سازی در جنگل‌های ایران هیچ‌گاه منجر به افزایش ضریب حفاظتی جنگل‌ها نشده است. در حالی که فلسفه ساخت جاده ایجاد امکانات مناسب برای اطفای سریعتر حریق است اما جاده‌های جنگلی، روستاها را خوش نشین کرده و تخریب جنگل را افزایش داده‌اند. این جاده‌ها دسترسی قاچاقچیان به جنگل را بیشتر کرده و مشکلات متعددی را ایجاد کرده است.

وی اجرای طرح تنفس را عاملی می‌داند که همه مردم را به محافظ جنگل تبدیل می‌کند و منجر به گزارش دهی سریع موارد تخلف می‌شود.

کیادلیری می‌گوید: با اجرای طرح تنفس برای مقابله با قاچاق می‌توان جاده‌های جنگلی را مسدود کرد. به کارخانه‌ها هشدار داد که خرید چوب گونه‌های جنگلی، به منزله قاچاق است و با تشدید اقدامات حفاظتی، مانع فعالیت قاچاقچیان شد. همان‌گونه که چوب سرخدار به دلیل جرایم سنگین خریداری نمی‌شود با اصلاح جرایم، می‌توان مانع از قاچاق چوب سایر گونه‌های جنگلی شد.

به گفته وی فلسفه تشکیل سازمان جنگل‌ها حفاظت از عرصه‌های جنگلی است بنابراین باید تمام نیروهای این سازمان به جز معدود نیروهای دفتری در امر حفاظت از جنگل مشارکت کنند.

رئیس انجمن جنگلبانی اضافه می‌کند: در حال حاضر نیروهای ادارات کل استانی بیش از نیروهای داخل عرصه‌ هستند که این مسئله باید اصلاح شود.

وی بیان می‌کند: با وجود آنکه نیروهای سازمان جنگل‌ها به سوابق اجرایی این مجموعه اشاره می‌ ‎ کنند اما از جنگل فاصله گرفته‌ایم برای همین منتظریم که نیروی جدید بگیریم تا این نیرو را به جنگل اعزام کنیم. در شرایط فعلی اجرای تمام کارها را به بخش خصوصی واگذار کرده‌ایم، طرح‌ها توسط بخش خصوصی نوشته می‌شود و عملا نیروهای سازمان جنگل‌ها از بحث‌های مدیریت عرصه فاصله گرفته‌اند به همین دلیل هم از حضور در جنگل واهمه داریم./

L-951001-01