توسعه‌نیافتگی در گذشته، روش‌های علمی را بی‌اثر کرد/ برداشت پنج برابر استاندارد از جنگل

رئیس انجمن جنگلبانی ایران گفت: در گذشته عدم توسعه یافتگی جامعه، روش‌های علمی به‌کار گرفته شده برای مدیریت جنگل را بی‌اثر کرده بود و امروز توسعه بی‌قاعده تهدیدی برای این اکوسیستم به حساب می‌آید.

به گزارش خبرنگار ایانا، هادی کیادلیری در نشست خبری "نحوه اجرایی ساختن طرح استراحت جنگل" که امروز در سازمان جنگل‌ها برگزار شد، توسعه یافتگی بی‌قاعده را تهدید جدی برای جنگل‌های شمال ایران اعلام کرد.

به گفته وی، بسیاری از کارخانه‌های چوب شمال کشور مجوز فعالیت ندارند و بخشی از آنها نیز با شرط واردات چوب، مجوز دریافت کرده‌اند.

رئیس انجمن جنگلبانی افزود: حال این پرسش مطرح است که آیا ما باید جنگل‌ها را با نیاز صنایع هماهنگ کنیم؟

کیادلیری بیان کرد: در ایران 10 میلیون متر مکعب نیاز چوبی وجود دارد، اما برای واردات چوب به‌دلیل ملاحظات موجود در زمینه ورود آفات و بیماری‌های قرنطینه‌ای، محدودیت‌هایی اعمال شده است.

وی ادامه داد: حفظ اکوسیستم‌های طبیعی وظیفه همه ارگان‌هاست. همان‌گونه که در زمان بهره‌برداری از جنگل همه دستگاه‌ها حضور دارند، باید برای حفظ جنگل هم همه حضور داشته باشند.

کیادلیری عنوان کرد: در شرایط کنونی سازمان حفظ نباتات باید وارد عمل شده و در زمینه اختلاف ایجاد شده برای واردات چوب با پوست یا بدون پوست، دستورالعمل بدهد تا مشکل واردات حل شود. این سازمان نباید مسئله ورود آفت به کشور را بهانه‌ای برای مقابله با واردات چوب کند.

وی یادآور شد: وضعیت نامناسب طبیعت ایران به لحاظ بصری هم قابل تشخیص است. منابع طبیعی که در گذشته به‌عنوان مولد فرصت‌ها بود اما امروز منشاء تهدیدهایی نظیر گرد و غبار شده است.

به گفته رئیس انجمن جنگلبانی، جنگل‌های شمال فقط یک درصد وسعت کشور را شامل می‌ ‎ شوند و این سطح کوچک، ارزشی جهانی داشته و میراث طبیعی جهان است که باید حفظ شود. با توجه به وضعیت ایران و اثرات تغییر اقلیم در کشور حتی اگر یک درخت از این اکوسیستم زیبا حذف شود، یک گام به بیابان شدن نزدیک شده‌ایم.

کیادلیری تأکید کرد: در حال حاضر مسیر زوال زاگرس را در شمال کشور طی می‌کنیم. نشانه‌هایی که در 20 سال گذشته در زاگرس داشتیم، امروز در شمال قابل مشاهده است. در پنج سال اخیر طغیان 45 گونه آفت در 350 هزار هکتار جنگل شمال گزارش شده که برخی از این گونه‌ها برای سلامت انسان خطرناک بوده و مشکل‌ساز است. آتش‌سوزی در شمال کشور در حدود 190 هزار هکتار از اراضی جنگلی طی یک دهه اخیر رخ داده و 40 میلیون اصله درخت 300 ساله شمشاد که بومی شمال ایران است، در این مدت کوتاه از دست داده‌ایم.

وی با اشاره به اینکه مرگ و میر دسته‌جمعی گونه‌های جنگلی نشانه اضمحلال این اکوسیستم است، فرسایش شدید در بیش از 50 درصد ازجنگل‌های شمال کشور را فاجعه نامید.

کیادلیری اضافه کرد: 130 رودخانه دائمی و 12 تالاب از جنگل‌ها تغذیه می‌شوند. در کنار تغییرات اقلیمی که منجر به آسیب رسیدن به جنگل می‌شود، اقدامات بشر هم زمینه تخریب بیشتر را فراهم کرده است یکی از این اقدامات مخرب برداشت بیش از توان جنگل‌ها بوده زیرا در برخی موارد پنج برابر استاندارد از جنگل چوب برداشت کرده‌ایم.

رئیس انجمن جنگلبانی گفت: اگرچه خشکسالی در فلات مرکزی با پایین رفتن سطح سفره‌های زیرزمینی نمود پیدا کرده است اما در شمال کشور با ذوب یخچال‌ها در حال ایجاد است.

کیادلیری جنگل‌ها را بیماری دانست که باید به آن کمک کرد؛ بنابراین در طرح تنفس جنگل، باید رویکردها تغییر کرده و به جای توجه به تولید چوب، رویه‌ای در پیش بگیریم که به حفظ این اکوسیستم‌ ارزشمند منتهی شود.

وی افزود: ضرورت اجرای طرح تنفس را در سال 84، مرحوم دکتر محمد حسین جزیره‌ای چهره ماندگار منابع طبیعی کشور در همایشی که انجمن جنگلبانی برگزار کرده بود، به حاضران در برنامه گوشزد کرده بود.

عدم توجه به شاخص‌های پایداری

به گفته رئیس انجمن جنگلبانی، در شرایط موجود باید تغییر بنیادین در نگرش‌ها ایجاد شود. در گذشته صرفاً با میزان تولید چوب وضعیت اکوسیستم جنگل سنجیده می‌شد، اما در رویکرد جدید، شاخص‌های سنجش وضعیت سلامت و توان تولید این مجموعه باید بر اساس معیارهای پایداری باشد. متأسفانه تاکنون به این مسئله توجهی نشده است.

کیادلیری بیان کرد: با یک دوره گذار 10 ساله به هیچ وجه به شرایط ما قبل تخریب باز نمی‌گردیم؛ زیرا برای بازیابی موجودی قبلی جنگل به 150 سال زمان نیاز داریم. ضمن آنکه به هیچ وجه یک درخت 150 ساله‌ای که قطع شده، به طبیعت ایران باز نخواهد گشت.

وی در پایان یادآور شد: برای تعیین اهداف محوری برای برنامه‌ریزی‌ها، باید آمایش سرزمین انجام شده و ارزیابی مناسبی از توان اکوسیستم داشته باشیم. بر اساس این ارزیابی‌ها، باید اهداف محوری خود را مشخص کرده و برای دستیابی به این هدف ‎ ها تلاش کنیم. در واقع در دوره 10 ساله گذار، صرفاً باید مطالعه برای شناخت اکوسیستم انجام شود./

L-951005-04