تیرِبلا / کسی مسئولیت تیرهای چراغ برق نابه‌جا را به عهده نمی‌گیرد
شهروند ،فروغ فکری| یک تیر برق تک و تنها ایستاده در ورودی دولت‌آباد. روزها نظاره‌گر زندگی روستاییان است و شب‌ها به آنان زخم می‌زند مثل شبحی که اگر روستاییان غافل شوند سرراه شان سبز می‌شود. دولت‌آبادی‌ها مادامی که راه‌شان در مسیر تیربرق باشد هوش و حواس‌شان را جمع می‌کنند که از آن غافل نباشند. مردم روستا می‌گویند تقصیر این تصادفات به گردن این تیر برق نیست مقصر آن کسی است که تیرچراغ برق را گذاشت جایی که نباید باشد.
دولت‌آباد اُرزوئیه، روستایی از توابع بخش ارزوئیه شهرستان بافت در استان کرمان است. جایی که محلی‌هایش می‌دانند در ورودی روستا تیربرق منتظرشان است، در ابتدای دوراهی معدن آبدشت. جایی که معدنکاران از آن‌جا راهی کار می‌شوند و کشاورزان روستا محصول‌شان را به شهرهای اطراف می‌برند. اگر راه‌شان به سمت روستا یا معدن باشد، ستون بتونی محکم روبه‌روی‌شان است و شب‌ها روشنایی ندارد تا به راننده هشدار دهد. «هفته قبل یکی از اهالی تصادف کرد و خودرواش کاملا از بین رفت. حتی برای ما که راه رو می‌شناسیم هم خطر داره، چه برسه به غریبه‌ها. تو شب نمیشه تشخیصش داد. میشه عامل تصادف. خیلی تصادف داشتیم. هر چندوقت یک‌بار. محلی و غریبه تصادف‌کردن. البته ما هیچ شکایتی به جایی نبردیم، چون نمی‌دونیم از کی باید شکایت کنیم. کسی مسئولیت این تیربرق رو قبول نمی‌کنه.» رئیسی از کشاورزان منطقه است که به ما می‌گوید چند سالی است این تیربرق بلای جان‌شان شده. وسط راه است. بی‌حفاظ و مزاحم.
هرچند خیلی‌ها عطای شکایت را به لقایش بخشیده‌اند ولی همچنان کسانی هستند که شکایت کنند و همین شکایت‌ها هم باعث شد یکی از مسئولان روستا به سایت محلی «اقطاع» بگوید «اداره برق می‌گوید متولی تعریض، بنیاد مسکن است و باید مشکل را رفع کند، بنیاد مسکن هم می‌گوید هزینه‌اش ۹ تا ۱۲میلیون تومان است، ما نمی‌توانیم هزینه کنیم و باید از هزینه خود روستا و روستاسازی تأمین شود. اما این هزینه زیادی است و نمی‌شود از بخش روستاسازی هزینه کرد، چرا که روستا ۴۰۲۱ نفر جمعیت دارد و در امور دیگر دچار مشکل می‌شود.»
تیربرق ابتدای جاده پرترافیک است، محل گذر کارگران معدن که وقت و بی‌وقت خودروهای سنگین راه‌شان را به آن‌جا کج می‌کنند تا از معدن آبدشت بار ببرند. معدنی که اگرچه یکی از معادن پردرآمد منطقه است اما نور امیدی برای دولت‌آبادی‌ها و اهالی روستای معدن آبدشت نشده. چنانچه سال قبل، حسین موسی‌علی فرماندار ارزوئیه هم از این مورد گلایه داشت: «معدن آبدشت درآمد بالایی دارد، اما هیچ کاری برای رفاه اهالی روستا انجام نداده است. باید بخشی از درآمد معدن آبدشت صرف رفاه مردم منطقه شود.» حالا دیگر موسی‌علی فرماندار ارزوئیه نیست و منظری، فرماندار جدید هم اطلاع چندانی از مشکل تیربرق در ورودی جاده ندارد: «من یک‌سال است که در این سمت مشغول به کارم اما تاکنون شکایتی دراین‌باره به فرمانداری نشده است. شاید شکایت‌ها به جای دیگر شده باشد و باید از آن‌جا پیگیری کرد که آیا مشکلی در این خصوص بوده یا خیر.» بعد هم می‌گوید: پرس‌وجویی در این‌باره داشته و به او گفته‌اند که این مشکل برطرف شده و اگر خبری در این‌باره وجود دارد متعلق به گذشته است و حالا دیگر تیر چراغ برقی بر سر راه قرار ندارد!
اما اهالی و عکس‌هایی که تازه از تیر گرفته‌اند نشان می‌دهد تیر هنوز پابرجاست البته با کمی اصلاحات که تصادفات در آینده کمتر شود. مشکل تیرهای نابجا فقط مشکل این دولت‌آبادی‌ها نیست.
دو دولت آباد با یک تیربرق تنها
تک تیربرق مانده وسط خیابان، فقط مشکل روستای دولت‌آباد ارزوئیه نیست. اهالی دولت‌آباد اِسفَندَقه هم یک تیربرق دارند که آن هم وسط راه جا مانده. مثل بچه‌ای سر راهی که هیچ‌کس مسئولیتش را قبول نمی‌کند. دولت‌آباد اسفندقه روستایی زیرمجموعه جیرفت است که با دولت‌آباد ارزوئیه در حدود صدکیلومتری فاصله دارد. حالا فرقش با آن تیربرق دیگر در این است که ابتدای جاده‌ای نشسته که ترافیک کمتری دارد و جاده‌اش با وجود این‌که به معادن راه دارد اما هنوز بازگشایی نشده است. منصور ابوسعیدی، دهیار دولت‌آباد اسفندقه هم همین‌ها را می‌گوید: «روستای ما، روستای بزرگی است و حدود چهار‌هزار نفر جمعیت داریم. روستا چند خروجی و ورودی دارد. یکی از سمت شهرستان جیرفت و دیگری به سمت ارزوئیه است. خروجی دیگه‌ای هم داریم که به سمت روستاهای غرب اسفندقه است که آن‌جا هنوز بازگشایی نشده اما تیربرق واقعا بدجایی قرار گرفته است و باید جابه‌جا شود.»
ابوسعیدی از زمان دقیقی که این تیربرق تنها در جاده مانده هم خبر ندارد و می‌گوید چون مقداری از زمین‌های این منطقه به بنیاد مسکن واگذار شد، بنابراین گفتند متولی بنیاد مسکن است و باید تیربرق را جابه‌جا کند که نکرد: «هرچند که یک تیربرق تک آن‌جاست و وسط راه هم هست اما تا به حال خبری از تصادف یا مشکل نداشتیم.» هرچند ابوسعیدی می‌گوید تصادفی نداشته‌اند اما ابراهیمی از اهالی روستای دردسک که فاصله کمی هم تا دولت‌آباد دارد به ما از مشکلاتی می‌گوید که تیربرق ایجاد کرده است: «مدتی این تیربرق همین‌طور وسط راه بود. بعد از مدتی دورش رو شبرنگ‌زدن که دیده بشه. تو ظلمات شب مگه میشه جلوتو ببینی؟ خب معلومه ماشین میره تو تیربرق.» ابراهیمی می‌گوید اگر کسی نیست که تیر را از این‌جا بردارد، کاش حداقل دور آن را با جدولی محصور می‌کردند تا شاید کمتر آسیب ببینیم: «این تیربرق را پیش از این دهیاری روستا در این مکان نصب کرد تا فضای ورودی روستا بهتر و روشن باشه ولی همین تیربرق باعث‌شد اهالی روستا با مشکل روبه‌رو بشن، بعد هم دیگه کسی نیومد تا جابه‌جاش کنه». ابراهیمی می‌گوید تیربرق را دهیاری آن‌جا گذاشته اما ابوسعیدی اداره برق را متولی می‌داند و می‌گوید با پسرعمویش که سخنگوی برق اسفندقه است، صحبت کنیم. ابوسعیدی، سخنگوی اداره برق اسفندقه هم مشکل تیربرق روستای‌شان را جدی نمی‌داند و می‌گوید دولت‌آباد ارزوئیه با چنین چیزی روبه‌رو است: «این مشکل متعلق به ارزوئیه است که جاده آسفالت دارد و اتفاقا خودروهای مربوط به معدن هم از آن‌جا می‌گذرند که مسیر پرترافیکی است و تصادف هم رخ می‌دهد. جاده‌ای که سمت اسفندقه است، جاده خاکی است و خودرو سنگین یا سواری امکان گذر از آن را ندارد. هرچند این جاده هم به سمت معدن می‌رود اما پرترافیک نیست و همین اواخر تمامی پست‌ها و تیرهای برق منطقه را بررسی کردیم. اگرچه ما هم یک تیربرق در ورودی روستا داریم که وسط جاده است اما تا به حال مشکل خاصی ایجاد نکرده و ما همیشه درحال سر زدن به این تیرهای برق هستیم. همین چند وقت قبل شبرنگ دور تیربرق وصل کردیم و رئیس برق منطقه هم مستمر بازدید می‌کند. اما این‌که چرا از وسط جاده برداشته نشده، من هم دلیلش را نمی‌دانم.» سخنگوی برق اسفندقه همچنین مسئول جابه‌جایی تیربرق‌های مانده در خیابان را اداره برق می‌داند و می‌گوید: «این مسائل زیرنظر برق است و اداره برق موظف است که به آن‌جا رسیدگی کند و احتمالا چنین موردی زیر نظر شهرداری نیست. اما اگر در جایی خطی اختصاصی برای شهرداری باشد، شهرداری باید جوابگو باشد و هزینه جابه‌جایی را پرداخت کند. یا این‌که مثلا شخصی برای پمپ کشاورزی‌اش از برقی استفاده می‌کند. تا سرخط مربوط به اداره برق است و بعد از آن مربوط به شخص می‌شود. درنهایت چنین موردی زیرنظر اداره برق و این اداره مسئول رسیدگی به آن است که در این مورد هم اداره برق با سازمان راه‌سازی باید هماهنگی‌هایی انجام دهد تا بعدها مشکلی پیش نیاید.»
ابوسعیدی هم مانند رئیسی و ابراهیمی و ساکنان روستا نمی‌داند چرا این تیربرق‌ها همین‌طور تنها وسط خیابان جامانده‌اند، حتی از زمان تنها شدن‌شان در خیابان هم کسی خبر ندارد. این‌که چند تیر دیگر همراه‌شان بوده است؟ چند تیربرق از وسط خیابان برداشته شده تا این یک تیر تنها باقی‌مانده تا نظاره‌گر خودرو‌هایی باشد که وقت و بی‌وقت با آنها برخورد می‌کنند.
شهرداری و بنیاد مسکن،
مسئول جابه‌جایی تیربرق‌ها
از همان سال‌های اولی که برق راهش را به زندگی ایرانی‌ها باز کرد، بلدیه (شهرداری) مسئول روشنایی کوچه‌ها و معابر بود و چراغچی‌ها هر شب نردبان به دوش و ظرف نفتی یا روغن گیاهی و حیوانی در دست، چراغ‌های دیوارکوب و فانوس‌های آویزان بر روی تیرهای چوبی را روشن می‌کردند. بعد از آن در سال ۱۲۸۴ه.ش اداره‌ای در شهرداری تهران به نام اداره روشنایی معابر تأسیس شد که تا چند دهه فعال بود. این اداره بعدها به بنگاه برق تغییر نام داد ولی همچنان زیر نظر شهرداری فعالیت می‌کرد. برای همین هم از همان وقت‌ها شهرداری مسئول برق و روشنایی و جابه‌جایی تیرهای برق شد که آن‌وقت‌ها چوبی بودند. بعدها که جنس تیربرق‌ها عوض شد، جابه‌جا کردن‌شان هم خود مشکلی شد به‌خصوص که هر روز جاده‌ها تغییر شکل می‌دادند، خیابان‌ها عریض می‌شدند و تیربرق‌ها در خیابان جا می‌ماندند. در این میان متولی جابه‌جایی تیربرق هم گم شد و در بعضی از موارد کسی مسئولیت تیرهای جامانده در خیابان را عهده‌دار نشد. مثل همین تیرهای جامانده در دولت‌آبادهای کرمان یا تیربرق‌های یزد که همین چند وقت قبل سروصدا به پا کردند. برخی از تیرهای برق شهر یزد در اثر ناهماهنگی شرکت توزیع برق و شهرداری در جای نامناسبی قرار گرفته بودند و نیاز به جابه‌جایی داشتند. مسئولان شرکت توزیع برق با توجه به یک مصوبه، شهرداری یا متولی تعریض معابر را مسئول جابه‌جایی تیرهای برق می‌دانستند که البته شهرداری هم این ادعا را قبول کرد ولی تیرها جابه‌جا نشدند و مسئولان شرکت توزیع برق دلیل اصلی جابه‌جا نکردن تیرهای برق در برخی از مناطق شهر را تأمین نشدن بودجه لازم از سوی شهرداری عنوان کردند. در همان زمان غلامرضا گلنام، مدیر توزیع برق شهرستان یزد گفت: «تیرهای برق شهر برای برق‌رسانی به متقاضیان جدید در داخل محدوده شهر با مجوز و همکاری شهرداری نصب می‌شود. هزینه آن را شرکت توزیع برق پرداخت می‌کند اما در صورتی‌که به هر دلیلی به جابه‌جایی تیرهای برق نیاز باشد، متولی جابه‌جایی که عموما شهرداری‌ها هستند باید هزینه جابه‌جایی را پرداخت کنند و در صورتی که شهرداری بدون هماهنگی قبلی با شرکت توزیع برق به نصب تیرهای برق اقدام کند، نباید انتظار داشته باشد که شرکت برق بلافاصله برای اجرای شبکه انتقال و تأمین روشنایی نقاط مورد نظر وارد عمل شود.» به غیر از یزد، شهر آبپخش از شهرستان‌های دشتستان استان بوشهر هم چنین مشکلی داشت. عریض‌کردن خیابان‌های اصلی شهر، تیرهای برقی را در بلوارها به جا گذاشتند که تا مدت‌ها کسی برای برداشتن‌شان نیامد. بعد هم عبدالرسول بوستانی، رئیس اداره برق آبپخش در این‌باره به فارس گفت: «بر اساس قوانین موجود و مصوبه هیأت وزیران، جابه‌جایی پایه‌های برق پس از تعریض معابر عمومی برعهده شهرداری است و اداره برق هیچ مسئولیتی در این خصوص عهده‌دار نیست. هرچند در برخی موارد اداره برق از محل اعتبارات داخلی خود اقداماتی در این زمینه انجام داده اما براساس قانون هرگونه جابه‌جایی تأسیسات شهری و روستایی پس از اجرای پروژه‌های عمرانی به عهده دستگاه متولی است که در مناطق شهری شهرداری‌ها و در مناطق روستایی هم بنیاد مسکن این وظیفه را انجام می‌دهد.» نمونه تیربرق‌هایی که برای اهالی مشکل درست کرده‌اند زیاد است، چه در شهرها و چه در روستاها. سال قبل هم سایت محلی لنگرنیوز که در شهرستان لنگرود مشغول به کار است از تیربرق‌های کجی در دو روستای خالکیاسر و پاپکیاده خبر داد که روی جاده خم شده‌اند و چندین خودرو هم با آنها تصادف کرده است. خلیلی رئیس اداره برق لنگرود در آن زمان اعلام کرد که ظرف چند روز به این مشکل رسیدگی می‌شود: «وقتی تیر چراغ جدیدی در محلی نصب شد، باید تا زمان خشک‌شدن و محکم‌شدن تیر منتظر بود، چراکه برای محکم‌کردن تیرها در زمین از ماسه و سیمان استفاده می‌شود و سهل‌انگاری در این خصوص باعث ایجاد مشکل خواهد شد».
حالا این‌که چه تعداد تیربرق در شهرهای مختلف باید جابه‌جا شود و چه تعداد در مسیرهای اصلی مشکل ایجاد کرده‌اند را کسی نمی‌داند. آنچه مهم است این است که شهرداری، بنیادمسکن و اداره برق عزم‌شان را برای برداشتن ستون‌های بتونی بلندی که در جای نادرست قرار گرفته‌اند، جزم کنند. همان ستون‌هایی که رئیسی می‌گوید جای‌شان وسط خیابان نیست «مگه وسط خیابون میشه که تیربرق باشه؟ اما این‌جا تو ورودی دولت‌آباد
هست».
دیدگاه تان را بنویسید