قیمت جوجه‌ها در شب عید تولیدکنندگان بلاتکلیف ماند/ مذاکرات صنفی قیمت‌گذاری ادامه دارد

خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) - وحید زندی‌فخر:

قرار است اتحادیه مرغداران مرغ گوشتی، به همراه انجمن تولیدکنندگان جوجه یکروزه، به‌زودی بر سر قیمت جدید جوجه به توافق قطعی و منطقی برسند.

مهم‌ترین خروجی جلسه مشترک هیأت‌مدیره اتحادیه سراسری مرغداران مرغ گوشتی و هیأت‌مدیره انجمن تولیدکنندگان جوجه یکروزه که شامگاه دیروز با حضور مدیرکل دفتر طیور وزارت جهاد کشاورزی برگزار شد، تعیین قیمت جوجه و رسیدن به توافقی منطقی از منظر دو گروه بود.

قصه جوجه و مرغ را که بازبینی می‌کنی، ناخودآگاه به یاد داستان طول و دراز لبنیات و شیرخام می‌افتی؛ با این تفاوت که در جریان شیر، برگ برنده در اختیار صنایع پایین‌دستی یعنی کارخانه‌های لبنی است، اما در گوشت مرغ، قضیه کاملاً برعکس جلوه داده و پیروز میدان را تولیدکنندگان جوجه یکروزه معرفی کرده است. البته در گفت‌وگویی که روز گذشته دبیر انجمن مربوطه با ایانا داشت، اظهار کرده بود که این افزایش قیمت عادی است و هرساله نزدیک عید نوروز و ماه رمضان، چنین نوساناتی اتفاق می‌افتد.

مقصر کیست؟

از سویی دیگر، اما پرورش‌دهندگان مرغ گوشتی، معتقدند که قیمت بالای دوهزار و 700 تومان به ازای هر قطعه جوجه، غیرمنصفانه، ناعادلانه و بی‌سابقه است؛ زیرا تاکنون حتی باسابقه‌ترین و کهنه‌کارترین پرورش‌دهنده مرغ گوشتی نیز کمتر چنین روند صعودی را طی سال‌های خدمت خود تجربه کرده و تأکید می‌کند که چنین رکوردی قابلیت ثبت در کتاب گینس را دارد!

با اینکه هرساله این اتفاق تکرار می‌شود و گروه زیادی از مرغداران را از نظر مالی به چالش می‌کشاند، اما هنوز مکانیسم و راهکاری اساسی برای حل مشکل اندیشیده نشده و جریانات تکراری، پشت سر هم تکرار می‌شوند؛ البته امسال با شدتی بیشتر. واقعیت اینجاست که هنوز قیمتی قطعی برای جوجه یکروزه که مهم‌ترین نهاده مورد نیاز مرغداران است، تعیین نشده و عددی قابل استناد در این رابطه وجود ندارد. در چنین شرایطی، تولیدکننده جوجه می‌تواند محصول خود را با هر قیمتی به فروش برساند و هراسی از پایان قصه نداشته باشد. البته این مسئله تنها به فرصت‌طلبی و سودجویی مرغ مادری‌ها مربوط نمی‌شود، بلکه هجوم مرغداران برای خرید بیشتر جوجه به خیال سود بردن از بازار شب عید، به خاکستر این وسوسه‌ها دمید و شعله نرخ‌ها را دوچندان کرد؛ بنابراین نمی‌توان به‌طور قطع، مقصری را در این بحران به بازار معرفی کرد، زیرا هر طرف به گونه‌ای در شکل‌گیری چنین مسئله‌ای سهم دارند.

پارادوکس گرانی و تقاضا

اکنون تنش در بازار جوجه یکروزه چنان جولانی می‌دهد که اعتراض مرغداران را برانگیخته، اما در عین حال اشتیاق و عطش آنها را برای خرید با همین قیمت‌های سرسام‌آور، بالا برده است. این پارادوکس، اگرچه شاید در حال حاضر به نفع مرغ مادری‌ها تمام شود، اما سناریو در جایی سقوط می‌کند که بعد از فروکش کردن هیجان مرغداران، قیمت این نهاده در چند ماه آینده به شدت افت کند. این موضوع اگرچه به ظاهر کمی پیچیده به نظر می‌رسد، اما از دل کالبدشکافی آن، در نهایت ضرر و زیان مالی هنگفتی برای هر دو گروه بیرون می‌آید که برای هیچ تولیدکننده‌ای خوشایند نیست.

به نوعی می‌توان گفت شب عید تولیدکنندگان جوجه یکروزه، از اوایل دی تا اواسط بهمن‌ماه هر سال اتفاق می‌افتد. به عبارتی آنها می‌توانند از این فرصت استفاده کرده و توشه خود را برای روزهای پایانی سال پر کنند. در مقابل، پرورش‌دهندگان از 10 اسفند تا 15 فروردین را شب عید خود می‌دانند و چشم امید به بازار مصرف دوخته‌اند. حال در این میان، تعامل بین مرغ مادری‌ها و گوشتی‌ها از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است؛ زیرا حکمفرمایی آرامش در بازار جوجه، به‌طور مستقیم به بازار مصرف‌کننده منتقل شده و در نهایت عاملان هر سه ضلع یعنی مشتری، پرورش‌دهنده و تولیدکننده جوجه، هر کدام از سفره پهن شده سود خواهند برد و آرامش آینده نیز تضمین می‌شود.

پنج نیروی مخالف

حال در ماه جاری این آرامش از بازار جوجه رخت بربست، قیمت روندی صعودی گرفت و به مرز دوهزار و 800 تومان برای هر قطعه نزدیک شد. مرغداران زیادی با نرخ‌های بالا این نهاده را خریداری کرده و منتظر شب عید نشسته‌اند. قطعاً آنها انتظار دارند که محصول نهایی خود یعنی مرغ را با قیمتی به دست مصرف‌کننده برسانند که نرخ جوجه را جبران کند؛ نهاده‌ای که حدود 16 درصد قیمت تمام شده مرغ را تشکیل می‌دهد، اما افزایش قیمت مرغ، به‌ویژه برای شب عید به این راحتی‌ها نیست. نخست اینکه شرکت پشتیبانی امور دام، با انبارهای پر، در کمین گرانی نشسته و به محض کوچک‌ترین لغزش در بازار، ذخیره خود را رها می‌کند. دوم اینکه تعداد جوجه‌ریزی‌ها بیش از 100 میلیون قطعه شده و این در حالی است که برای تأمین نیاز، باید به 95 میلیون قطعه اکتفا کرد. بنابراین تا دو ماه دیگر پنج تا شش میلیون مرغ بیشتر از ماه‌های گذشته وارد بازار می‌شود. چهارمین عامل را باید به گردن شیوع آنفلوآنزای پرندگان انداخت؛ زیرا با نفوذ این بیماری در کشور، راه‌های خروجی بسته شده و صادرات مرغ، جوجه و تخم‌مرغ تقریباً به صفر رسیده است. به همین دلیل، حجم مرغی که قرار بود به خارج از کشور صادر شود، به بازار داخلی سرازیر خواهد شد. پنجمین علت به خود مرغداران برمی‌گردد؛ زیرا در این شرایط تعداد جوجه‌ریزی‌ها به حدی افزایش یافته که در شب عید، عرضه بسیار بیشتر از تقاضا خواهد بود.

حال با در نظر گرفتن تمام این پنج عامل، پیش‌بینی بازار مرغ در روزهای پایانی سال، بسیار دشوار خواهد بود، اما شاید بتوان احتمال داد که برآیند نیروهای وارد شده به بطن بازار، در نهایت به شکست مرغداران و ضررهای مالی آنها بینجامد، زیرا مکانیسم‌های کنترلی، اجازه گرانی مرغ را نخواهد داد؛ بنابراین باید به راهکاری اندیشید که حداقل جلوی تکرار آن را گرفت. هرچند ورود جوجه به بورس کالا و تشکیل یک بازار بزرگ و نرخ‌گذاری روزانه از پیشنهادات مطرح شده در جلسه دیروز تولیدکنندگان بود؛ اما یکی از مهم‌ترین این راه‌حل‌ها، تعیین قیمت تمام‌شده جوجه یکروزه است. البته قرار شد به‌زودی این قیمت توافقی اعلام و به تمام اعضای اتحادیه و انجمن، ابلاغ شود. باید دید که آیا این دو گروه، بر سر قیمتی ثابت به توافق می‌رسند یا نه؟ و این قیمت تا کجا و تا چه زمانی ضمانت اجرایی دارد؟/

V-951027-01