قیمت مرغ شب عید تغییری نمی‌کند/ انتظار همکاری 100 درصدی دامپزشکی با اتحادیه مرغداران گوشتی/ تشکیل صندوق مشترک برای ایجاد تعادل در بازار

خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) - وحید زندی‌فخر:

تب تولید در ماه جاری و خیال سود سرشار در شب عید به واسطه فروش مرغ، آنچنان برخی مرغداران را با خود درگیر کرده که بیشتر آنها قیمت سرسام‌آور جوجه یکروزه را نادیده می‌انگارند و ترجیح می‌دهند با همین قیمت، سالن‌های خود را پر کنند. غافل از اینکه روند فعلی، از روزهای سخت و مملو از ضررهای مالی برای مرغداران خبر می‌دهد؛ آن هم درست در شب عید و زمانی که آنها به سود بیشتر از بازار چشم دوخته‌اند.

به همین دلیل و به‌خاطر تأثیری که این مسئله در سطح کلان بر صنعت مرغداری خواهد گذاشت، به سراغ مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران مرغ گوشتی رفتیم تا این موضوع را از زوایای گوناگون بررسی کنیم. محمدعلی کمالی، کسی است که بیش از همه خطر را احساس می‌کند و برای آینده صنعت، نگران است.

**************

چرا قیمت جوجه یکروزه به یکباره افزایش یافت؟

مرغدارها تقریباً از آذرماه هر سال برای دو مقطع جوجه‌ریزی می‌کنند؛ یکی ایام دهه فجر و دیگری شب عید. وقتی واحدهای گوشتی بر این اساس برنامه‌ریزی کنند، مسلماً میزان تقاضا برای جوجه یکروزه افزایش خواهد یافت و تا دی و اواسط بهمن‌ماه، این تقاضا به اوج خود خواهد رسید. بنابراین افزایش قیمت با توجه به تقاضای ایجاد شده، اجتناب‌ناپذیر است.

این روند، چه تأثیری بر قیمت تمام‌شده مرغ دارد؟

به موازات بالا رفتن قیمت جوجه، جهش افزایشی قیمت سویا در بازارها اتفاق افتاد. بنابراین نرخ دو نهاده اصلی مرغداران به یکباره سیر صعودی گرفت و هزینه‌های تولید را افزایش داد. البته روند قیمت جوجه طی یک سال گذشته افزایشی بوده، اما در دو هفته اخیر تفاوتی ناگهانی را تجربه کرده است؛ به‌طوری‌که به بیش از دوهزار و 400 تومان برای هر قطعه رسید. حال با یک حساب سرانگشتی، می‌توان دید که قیمت تمام‌شده مرغ به ازای هر کیلوگرم، چهارهزار و 800 تومان می‌شود که با احتساب سود، این رقم به پنج‌هزار و 100 تا پنج‌هزار و 200 تومان می‌رسد. در نهایت مرغی که بعد از کشتار به عمده‌فروشی رفته و سپس به دست مصرف‌کننده می‌رسد باید حدود کیلویی هشت‌هزار تومان قیمت داشته باشد، اما باید در عین حال، قدرت خرید مردم و میزان عرضه مرغ به بازار را نیز مدنظر داشت. اینجاست که ترمز افزایش قیمت کشیده شده و موضوع صورت دیگری پیدا می‌کند؛ زیرا از یک طرف، قیمت تمام شده بالاست و از طرف دیگر، مقدار عرضه بیش از حد افزایش یافته و توان مالی مصرف‌کننده نیز کاهش پیدا کرده است. برآوردها نشان می‌دهد که در آذرماه 100 میلیون قطعه، در دی‌ماه 104 میلیون قطعه و در بهمن‌ماه نیز به همین میزان جوجه ریزی انجام خواهد گرفت. این در حالی است که جوجه‌ریزی در ماه‌های عادی از 95 میلیون قطعه تجاوز نمی‌کند. از سویی دیگر، هم‌اکنون به‌دلیل شیوع آنفلوآنزا نه تخم‌مرغ نطفه‌دار و نه مرغ نمی‌تواند صادر شود؛ بنابراین فاکتورهایی که می‌تواند به‌عنوان زنگ خطری برای مرغداران باشد، تعداد بیشتری را به خود اختصاص داده‌اند. پس بعید است که قیمت مرغ برای مصرف‌کننده تغییر محسوسی داشته باشد، اما با توجه به قیمتی که مرغدار برای جوجه پرداخته، ضرر مالی قابل توجهی را خواهد پرداخت.

این اتفاق چه تأثیری بر نحوه اجرای طرح کاهش سن و وزن کشتار خواهد داشت؟

یکی از مسائلی که مرغداران از ابتدای طرح مطرح می‌کردند و آن را مانع اجرا می‌دانستند، همین قیمت جوجه یکروزه بود. آنها اعتقاد دارند که برای سرشکن شدن قیمت جوجه، مجبورند وزن را اضافه‌تر کنند تا هزینه‌ها را جبران کند؛ بنابراین جوجه، شاخص بسیار مهمی برای مرغدار حساب می‌شود و هرگونه تغییری در قیمت آن، فرایند تولید را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به همین دلیل ممکن است با اتفاقات پیش آمده، اجرای طرح کاهش سن و وزن کشتار با چالشی جدی روبه‌رو شود، زیرا هرچه قیمت جوجه بالاتر رود، مرغدار رغبت بیشتری برای افزایش وزن نهایی دارد.

آیا سازمان دامپزشکی در راستای کنترل جوجه‌ریزی با اتحادیه همکاری می‌کند؟

سازمان دامپزشکی، گلوگاه کنترلی حاکمیتی و مهم در مدیریت زنجیره تولید است؛ زیرا مجوز جوجه‌ریزی و همچنین خروج مرغ از سالن برای کشتار توسط این سازمان صادر می‌شود. قرار بر این بود که از ابتدا سامانه‌ای برای جوجه‌ریزی وجود داشته باشد که مرغدار بعد از هماهنگی‌های لازم با اتحادیه و ثبت در سامانه، کد مخصوصی را اخذ کرده و متعاقب آن، سازمان دامپزشکی، مجوز جوجه‌ریزی را صادر کند. این موضوع کمابیش عملی شده، اما انتظار می‌رود این سازمان به‌صورت 100 درصدی با اتحادیه همکاری کند. به‌طوری‌که هیچ اداره دامپزشکی در هیچ شهرستانی، اجازه جوجه‌ریزی قبل از اخذ کد مربوطه را به مرغدار ندهد. این مسئله درباره طرح کاهش سن و وزن کشتار نیز صدق می‌کند. به عبارتی سازمان نباید قبل از صدور نامه از طرف اتحادیه، اجازه کشتار به واحدهای مرغداری را صادر کند. در صورت عملیاتی شدن کامل این دو مبحث، مدیریت تولید به معنای واقعی کلمه اتفاق می‌افتد و ما در هر زمان می‌توانیم بدانیم چه میزان مرغ وارد سالن شده و چه مقدار به کشتارگاه می‌رود.

وقتی فروش جوجه، منوط به ارائه مجوز از طرف اتحادیه است، پس چگونه ممکن است که واحدهای غیرمجاز هنوز در بازار وجود داشته باشند و با تولید بی‌رویه، محاسبات را به هم بریزند؟

اگرچه هیچ واحد جوجه‌کشی حق فروش جوجه بدون دریافت مجوز از خریدار را ندارد، اما متأسفانه در عمل چنین اتفاقی نمی‌افتد و یکی از دلایل اصلی بالا رفتن قیمت جوجه، همین موضوع است؛ زیرا مرغداران غیرمجاز با هجوم خود تعادل قیمتی را بر هم زده و کار را برای مجازها دشوار می‌کنند. بنابراین باید هرچه سریع‌تر یک اقدام اساسی از طرف انجمن صورت بگیرد تا با واحدهای متخلف فروش جوجه برخورد شود. با توجه به اینکه حدود 110 واحد جوجه‌کشی و 420 واحد مرغ مادر در کشور وجود دارد، کنترل آنها به مراتب آسان‌تر از واحدهای گوشتی خواهد بود.

از نظر شما چگونه می‌توان هم از ایجاد نوسانات قیمتی در بازار جلوگیری کرد و هم میزان عرضه و تقاضا را به صورت موازی پیش برد؟

به‌تازگی پیشنهادی مقدماتی در اتحادیه مطرح شده که برای مدیریت بهتر تولید، صندوق مشترک ایجاد شود. به این شکل که به ازای فروش هر قطعه جوجه، مبلغی اخذ و به حساب صندوق واریز می‌شود. از آنجا که این صندوق متعلق به تمام مرغداران است، می‌تواند در تنظیم بازار به‌صورت کلان موثر باشد. به‌گونه‌ای که در مواقع عرضه بیش از حد، می‌شود با کمک اعتبارات صندوق، میزانی از تولید مازاد را صادر و در زمان کمبود تولید نیز تدابیر خاص همان زمان را اتخاذ کرد؛ بنابراین پس از تشکیل چنین صندوقی، می‌توان تعادل در تولید و عرضه را انتظار داشت. هرچند امسال امیدوار بودیم که مشوق 100 میلیارد تومانی صادرات مرغ با توجه به قول وزیر از طرف شورای اقتصاد به تصویب برسد، اما متأسفانه تا این لحظه هیچ اتفاقی نیفتاده است.

سخن آخر؟

با توجه به حجم زیاد جوجه‌ریزی در سالن‌ها و احتمال عدم افزایش قیمت مرغ در بازار شب عید، با هزینه‌های موجود امکان ضرر مالی مرغداران بسیار به واقعیت نزدیک است؛ بنابراین انتظار می‌رود مرغداران به هیچ عنوان جوجه را با قیمت بالا نخرند و کمی تحمل داشته باشند، زیرا قیمت این نهاده اگر بیش از یک‌هزار و 600 تومان باشد، در حق مرغدار احجاف می‌شود./

V-951027-03