دوئل بازار پول و سرمایه

لیلا آقایی-تحلیلگر بازارهای مالی

شرق: در پایان معاملات روز دوشنبه ٢٧ دی، شاخص کل با افزایش ١٠‌واحدی روی رقم ٧٩‌هزارو ٨٤ واحد ایستاد. معاملات سهام در نماد معاملاتی سه شرکت پالایش نفت بندرعباس با ٢٩ واحد، پالایش نفت تهران با ١٩ واحد و پالایش نفت اصفهان با ١٣ واحد افزایش، بالاترین تأثیر مثبت را بر محاسبه شاخص کل بورس به نام خود ثبت کردند. رقابت بین دولت، بانک‌های دولتی و مؤسسات مالی و اعتباری، درخصوص نرخ سود سپرده‌ها در جهت افزایش نرخ‌ها و عدم تعدیل آنها در شبکه بانکی، موجب به‌هم‌ریختگی در نظم اقتصادی شده است. ارجحیت نظام پولی و بانکی در شرایط امروز منجر به عدم اقبال فعالان به بازار سرمایه و از سوی دیگر باعث تغییر فعالیت اصلی شرکت‌های تأمین سرمایه و تبدیل آنها به بانک‌های اوراق بدهی شده است. نرخ‌های بالای بازار بدهی، بازدهی جذاب‌تر از بازار سهام را برای سرمایه‌گذاران به ارمغان آورده است؛ چراکه افراد به‌طورکلی بر مبنای فروض سرمایه‌گذاری و مدیریت مالی، ریسک‌گریز هستند و قطعا سپرده‌گذاری در بانک با نرخ‌های ١٥ تا ١٨ درصد را انتخاب نخواهند کرد و به سمت اسناد خزانه اسلامی یا اوراق بدهی موجود در بازار سرمایه با نرخ‌های ٢٢ و حتی بالاتر خواهند رفت؛ چراکه کاملا بدون ریسک هستند؛ به‌ویژه اسناد خزانه اسلامی که پشتوانه آن دولت است. در زمانی که بازار سرمایه به خودی خود نیازمند تزریق نقدینگی است، تأمین مالی دولت از این طریق می‌تواند بار دیگر به خروج نقدینگی از بازار سهام بینجامد. از سوی دیگر متوقف‌بودن طولانی‌مدت نمادهای بانکی، ناشی از اختلاف نظر بین وزارت اقتصاد و بانک مرکزی درباره نحوه نظارت بر بانک‌ها و چندین شرکت بزرگ دیگر، نتیجه‌ای جز قفل‌کردن سرمایه سهامداران و عدم وجود نقدینگی کافی برای پویایی بازار نداشته است. طرح الزام صندوق‌های سرمایه‌گذاری و تزریق حداقل پنج درصد از منابع آنها به بازار سهام نیز نتوانست باعث رشد قیمتی و تزریق نقدینگی به بازار شود. انجام معاملات بلوکی درون‌گروهی و مهندسی شاخص هم نمی‌تواند مسکنی برای سبز نگه‌داشتن دماسنج بازار سرمایه باشد. اعتماد در بازارها بین خریدار و فروشنده، از جمله عوامل مؤثر بر کیفیت بازارها و مبادلات است و نمی‌توان از آن غفلت کرد و در صورت از‍‌بین‌رفتن این عنصر، مبادلات خودبه‌خود کم می‌شود و اقتصاد به افول و رکود می‌رود. به نظر می‌رسد در صورت رفع‌نشدن موانع ذکرشده، بازار سرمایه روزهایی سخت و فرسایشی را پیش‌رو خواهد داشت.