سیستم غرقابی آب را هدر نمی‌دهد/ 12 شبکه آبیاری و زهکشی افتتاح می‌شود/ شیرین‌سازی آب دریا برای تأمین نیاز فلات مرکزی ایران

بر اساس تعاریف وزارت نیرو هدر رفت آب مختص شبکه‌های آب شرب شهری است و این وزارتخانه آبی که به دلایل مختلف از دسترس خارج شده و از چرخه مصرف خارج می‌شود را در شمار هدر رفت آب نمی‌آورد. به همین دلیل وزیر نیرو در پاسخ به خبرنگار ایانا درباره میزان آبی که در بخش‌های شرب، صنعت و کشاورزی هدر می‌رود و راهکارهای کنترل این مسئله، استفاده از سیستم غرق‌آبی را عاملی برای هدر رفت ندانسته و این سیستم را با بهره‌وری پایین معرفی کرد.

به گزارش خبرنگار ایانا، در آستانه دهه مبارک فجر حمید چیت چیان در نشستی خبری که در وزارت نیرو برگزار شد، با تاکید بر اینکه بهره‌وری و هدر رفت آب دو مقوله جدا از هم هستند، روش‌های کشت سنتی و شیوه‌های آبیاری غرق‌آبی را به عنوان مدلی با بهره ‎ وری پایین معرفی کرد.

به گفته وی وقتی در سیستم غرق‌آبی آب به پای درخت ریخته می‌شود که به ریشه برسد، به معنی هدر دادن آب نیست زیرا این آب به داخل زمین دوباره نفوذ می‌کند.

وزیر نیرو افزود: آنچه به اسم هدر رفت بیان می‌شود، در خصوص شبکه آب شهرها و روستاها است. در حال حاضر هدر رفت فیزیکی آب به میزان 13 درصد است و با در نظر گرفتن آب به حساب نیامده (آب بدون درآمد) به طور متوسط 24 درصد هدر رفت آب داریم. جلوگیری ازاین هدر رفت نیازمند سرمایه‌گذاری سنگین است که شرکت‌های آب و فاضلاب به اندازه توان خود برای بازسازی شبکه‌های فرسوده کار می کند. برای کاهش یک درصد هدر رفت سالانه، بالغ بر 1200 میلیارد تومان سرمایه‌گذاری نیاز داریم.

در حالی وزیر نیرو تلفات آب را مختص شبکه شرب شهری می‌داند که ما در ایران رسما آب را هدر می‌دهیم. به دلیل نبود منابع مالی در وزارت نیرو برای آب شربی که از درز و شکاف لوله‌های فرسوده خارج می‌شود و 13 درصد از حجم کل آب تزریق شده به شبکه شرب کشور را شامل می‌شود، نمی‌توانیم برنامه‌ای داشته باشیم. در صنایع دنیا گاهی تا 17 بار آب بازچرخانی می‌شود اما در ایران بعد از یکبار استفاده از آب در صنعت آن را به فاضلاب تبدیل می‌کنیم. فاضلاب خانگی که حدود 85 درصد آن قابل بازچرخانی است، با یکبار مصرف به داخل چاه‌ها ریخته شده و فقط بخش کمی از این فاضلاب تصفیه می‌شود. در بخش کشاورزی نیز آب جاری شده در شبکه‌های روباز، تبخیر شده و کاهش حجم پیدا می‌کند در نتیجه آب تحویلی به مزارع کمتر از اعدادی است که محاسبه می‌شود. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که برای جلوگیری از هدر رفت رسما برنامه خاصی نداریم.

سه سد افتتاح و 9 سد را آبگیری می‌کنیم

به گفته وزیر نیرو در ایام دهه مبارک فجر 9 سد با حجم مخزن 742 میلیون مترمکعب و قدرت تنظیمی یک میلیارد و 186 میلیون مترمکعب، آبگیری خواهد شد. از این سدها 150 مگاوات برق استحصال می‌شود.

وی اضافه کرد: سه سد در استان‌های خراسان رضوی، اردبیل و مرکزی نیز به مرحله بهره‌برداری می‌رسد.

چیت چیان گفت: 12 شبکه آبیاری و زهکشی در این ایام افتتاح می‌شود. این شبکه در سطحی معادل 56 هزار و 615 هکتار اجرا شده وبرای ساخت آن اعتبارای بیش از 823 میلیارد تومان برای ایجاد این شبکه هزینه شده است. دو شبکه آبیاری و زهکشی نیز در ایام دهه فجر کلنگ‌زنی خواهد شد.

وی همچنین از افتتاح 21 طرح آبرسانی خبرداد. این طرح‌ها مجموعا ظرفیت تأمین آب شرب را به میزان چهار هزار و 249 لیتر در ثانیه افزایش می‌دهد. برای این طرح‌ها 27.5 کیلومتر تونل و 457.3 کیلومتر خط انتقال ایجاد شده، 140 حقله چاه و شش ایستگاه پمپاژ برای آن، طراحی شده است. تعداد قابل توجهی نیز تصفیه خانه در این ایام به بهره‌برداری می‌رسد. در مجموع 865 میلیارد تومان برای این طرح‌ها هزینه شده است

وزیر نیرو همچنین از اقدامات گسترده برای آبرسانی روستایی در سراسر کشور خبرداد و افزود: در این دهه 391 مجتمع یا تک روستا که یک هزار و 375 روستا را در بر می‌گیرد به بهره‌برداری می‌رسد. این طرح‌ها جمعیتی بالغ بر یک میلیون و 145 هزار نفر از روستانشینان کشور را از شبکه آب مطلوب برخوردار می‌کند.

اگرچه وضعیت ایران در زمینه بازچرخانی فاضلاب چندان مطلوب نیست اما کمبود آب وزارت نیرو رو بر آن داشته که با کمک بخش خصوصی در این حوزه بیشتر فعال شود. بنابراین به گفته وزیر نیرو در زمینه فاضلاب در دهه فجر 22 طرح فاضلاب به بهره‌برداری می‌رسد که جمعاً برای این طرح‌ها 991 میلیارد تومان برای ایجاد خطوط انتقال و شبکه جمع‌آوری هزینه شده و 113 میلیارد تومان نیز برای احداث تصفیه‌خانه‌ها اعتبار صرف شده است.

مدیریت بحران آب از طریق منابع جدید و مدیریت مصرف

چیت چیان در پاسخ به پرسشی درباره مدیریت بحران کم آبی در کشور بیان کرد: در دوره دولت یازدهم آب قابل برنامه‌ریزی زیرزمینی برای تمام 609 دشت کشور به تفکیک محاسبه شده است. آب قابل برنامه‌ریزی از منابع سطحی و رودخانه‌ها نیز به تفکیک استان‌ها و رودخانه‌ها مشخص شده و سهم هر یک از بخش‌های محیط زیست، کشاورزی، صنعت، شرب و فضای سبز به تمام دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط و استان‌ها ابلاغ شده است. در این چارچوب بنا داریم در برنامه ششم، 11 میلیارد مترمکعب سالانه از مصرف آب کشور کاهش دهیم تا بتوانیم مصارف و منابع آب را به یک تعادل برسانیم.

وی ادامه داد: اقدامات متعددی در ذیل بخش مسکن، کشاورزی و صنعت باید انجام شود تا مصرف مدیریت شود. همچنین استفاده از منابع آب غیر متعارف در دستور کار است. استفاده از پساب فاضلاب‌ها یکی از کارهایی است که می‌توان انجام داد. استفاده از آب‌های دریاها که با شیرین‌سازی بتوانیم این آب را برای مصارف شرب یا صنعتی محیا کنیم نیز در حال برنامه‌ریزی است.

وزیر نیرو افزود: توجه به منابع آب ژرف نیز یکی دیگر از برنامه‌های وزارت نیرو است. در حال مطالعه منابع آب ژرف هستیم تا اگر آب ژرف تجدیدپذیر داشته باشیم، برای شرب و صنعت آن را استحصال کنیم. بارورسازی ابرها و مواردی از این قبیل نیز در دستور کار است و تلاش می‌کنیم تعادلی بین منابع و مصارف آب ایجاد شود.

به گفته وی طرح شیرین‌سازی آب دریا فقط مختص شهرهای ساحلی دریاها نیست. اگرچه اولویت با تأمین آب شرب این مناطق است اما طرحی در دست اجراست که 500 هزار مترمکعب آب شیرین شده خلیج فارس را به کرمان و یزد منتقل کند. همچنین طرح‌های دیگری برای تأمین آب شرب استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، رضوی، فارس و اصفهان در دست طراحی است.

کاهش 11 میلیارد مترمکعبی مصرف آب

چیت چیان در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت نامناسب بارش‌ها و اقدامات وزارت جهاد کشاورزی برای بهینه‌سازی مصرف گفت: در سال آبی جاری که از مهرماه آغاز شده تا دیروز، مجموعا 72 میلیمتر بارنگی در کشور داشتیم که این میزان نسبت به مدت مشابه سال قبل 47 درصد کاهش نشان می‌دهد. میزان بارش‌ها نسبت به متوسط بلند مدت نیز 33 درصد کاهش نشان می‌دهد. وضعیت بارندگی در کشور مناسب نیست. البته در روزهای اخیر بارندگی خوبی داشتیم. اما متوسط کل کشور هنوز نه تنها به متوسط نرسیده بلکه یک سوم نسبت به سال‌های قبل کاهش بارش داشته‌ایم.

وی اضافه کرد: آن چیزی که مبنای همکاری وزارت نیرو و جهاد کشاورزی است در شورایعالی آب و در هیات دولت و قانون برنامه توسعه، مورد تاکید قرار گرفته است. مسئولین وزارت جهاد کشاورزی تفاهم خوبی با وزارت نیرو دارند. همه مطلع هستند که به ناچار باید 11 میلیارد مترمکعب مصارف آب بخش کشاورزی را کاهش دهیم. همکاری‌های خوبی در جریان است اما این همکاری‌ها در حد مطلوب نیست.

وزیر نیرو افزود: کاهش مصرف آب به رفتار تک تک کشاورزان مرتبط است. باید شیوه‌های آبیاری را اصلاح کنیم. به کشت صنعتی یا گلخانه‌ای روی آورده و برخی محصولات پرآبخواه را در ایران نکاریم. کشت برنج جز در سه استان شمالی در نقاط دیگر با اقلیم ایران سازگاری ندارد که امیدواریم با همکاری بین مردم و دستگاه‌های مسئول، به اهداف برنامه ششم دست یابیم.

وی درباره عدم تخصیص اعتبار به طرح تعادل بخشی نیز عنوان کرد: بر اساس قول سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در انتهای سال اعتباراتی به این طرح تزریق خواهد شد.

چیت چیان در پاسخ به واکنش نمایندگان مجلس به تحرکات عراق به روی رودخانه‌های مرزی تاکید کرد: تا کنون دولت عراق اقدامی عملی به روی رودخانه‌های مشترک انجام نداده و طرح‌هایی مد نظر دولت این کشور هست. در حال مذاکره هستیم تا اقدامات انجام شده به نفع هر دو کشور باشد.

وی همچنین از برق‌ ‎ دار شدن تمام روستاهای بالای 10 خانوار کشور و استفاده از انرژی تجدیدپذیر برای تأمین نیاز 31 روستای کشور خبرداد.

به گفته وزیر نیرو انرژی تجدیدپذیر به دو دسته انرژی تجدیدپذیر و انرژی تجدیدپذیر نو تقسیم می‌شود. انرژی تجدیدپذیر از نیروگاه‌های برق‌آبی حاصل می‌شود که در حال حاضر 15 درصد برق کشور از این منبع تأمین شده و رقم خوبی است. انرژی تجدیدپذیر نو نیز انرژی باد و خورشید است که دراین زمینه ظرفیت‌ها قابل قبول نیست، اما با شیوه‌های اتخاذ شده و متد خرید تضمینی برق از تولیدکنندگان خصوصی، تلاش می‌کنیم حجم سرمایه‌گذاری را در این بخش افزایش دهیم.

وی اضافه کرد: امسال 100 مگاوات بر ظرفیت نیروگاه تجدیدپذیر نو تا پایان سال افزوده می‌شود. در سال آینده نیز بالغ بر 700 مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر نو به جمع ظرفیت کشور اضافه خواهد شد. تلاش می‌کنیم اهداف برنامه پنجم -که نصب پنج‌هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر در کشور است- را عملیاتی کنیم./

L-951110-02