ضرورت آشتی اقتصاد و اکولوژی در جنگل
مدیر تحقیقات و نوآوری شرکت جنگل شفارود ضمن تشریح خواص چوب و نقش آن در اقتصاد کشور، بر ضرورت آشتی علم اقتصاد و اکولوژی جنگل تأکید کرده است. به اعتقاد وی با نزدیک شدن دیدگاههای اقتصادی و اکولوژیکی به یکدیگر، میتوان از جنگل با تکیه بر ملاحظات زیست محیطی، به شکل پایدار بهرهبرداری کرد.
خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) - بهروز کرمدوستمریان، مدیر تحقیقات و نوآوری شرکت جنگل شفارود:
در عصر حاضر جنگل، بهدلیل استراتژیک بودن، بهعنوان شاهکار طبیعت، بستر حیات و زیربنای شاخص توسعه انسانی است. داشتن نقش اساسی آن در امور تفرجگاهی، تحت عنوان پشتوانه اساسی و اصلی کشاورزی، ایجاد درآمد برای دولت و ملت همچنین تولید محصول با ارزشی به نام چوب که زمینه اشتغال تعدادی از افراد جامعه را فراهم ساخته و باعث توسعه پایدار و شکوفایی اقتصادی کشورهایی میشود که از این نعمت و هدیه الهی برخوردارند و به نحو شایسته و مطلوبی هم از آن استفاده میکنند. برخی از ویژگیهای منحصر به فرد و برتری این ماده پرارزش مورد بررسی اجمالی قرار میگیرد تا شاید با شناخت بیشتری که از این اکوسیستم حاصل میشود قدر جنگلهای با ارزش که دارای 18 کارکرد هستند و تولید چوب یکی از این کارکردهاست را بدانیم. تا در راه حفظ، حراست و توسعه آن مجدانه بکوشیم. در این میان هرچند شناخت اصولی جامعه از این عنصر گرانبها، اندک است ولی در مقابل بسیاری از محافل علمی و مجامع معتبر دانشگاهی جهان در راه آشنایی آحاد ملت با اثرات ارزنده این ماده و نقش بنیادین آن در روند تداوم و تکامل زندگی انسانها گامهای مؤثر برداشته و نقش اساسی آن را به خوبی تشریح کردهاند.
موزه آلتونا در هامبورگ آلمان و موزه علوم طبیعی لندن ازجمله مراکز علمی بهشمار میآیند که توانستهاند با جمعآوری بسیاری از لوازم چوبی مورد استفاده بشر در طول تاریخ که در عمده موارد در خور تحسین است، نقش حیاتی چوب و وجود جنگلها را در روند تکامل زندگی انسانها بهخوبی تبیین کنند.
مصرف چوب در انجام کارهای با ارزش در ایران که مهد دانش معماری جهان به حساب میآید نیز دارای سابقه طولانی است؛ زیرا از دوران گذشته هنر ساختمانسازی با آثار جاودانهای همراه بوده و از دیرباز این سرزمین کانون اصلی استفاده بهینه از چوب بوده است. بهترین شاهد این مدعا وجود ساختمانهای بزرگ تخت جمشید، چهلستون، عالیقاپو در اصفهان و... است که هریک در جای خود ازجمله مفاخر ارزنده ملی ما به حساب میآیند. این در حالی است که بر اثر حمله مهاجمان بیگانه بسیاری از صنایع چوبی از بین رفته است. تخت جمشید توسط اسکندر مقدونی به آتش کشیده شد، ولی با این همه هنوز در ایران آثار هنری چوبی نفیسی وجود دارد که عمده آنها را در ساختمان مساجد، اماکن مقدس و... میتوان یافت. تعدادی نیز جزء شاهکارهای هنری چوبی در سطح جهان بهشمار میآیند.
این ماده گرانبها پیوسته به زیبایی ویلاها جلوهای خاص میبخشد و اگر بهرهبرداری از کارخانه تولید چوب (یعنی جنگل) به طریق علمی و اصولی انجام پذیرد میتوان بهطور مستمر آن را در اختیار مردم قرار داد. عنصری که با اعمال روشهای علمی میتوان در میزان رویش آن قبل از مصرف در کیفیت آن هنگام مصرف دخالت کرد. فراوردههایی که مواد استخراجی آن نظیر تانن، رزین و... به سهم خود از اهمیت اقتصادی قابل ملاحظهای برخوردار است. ماده پرارزشی که در مصارف عادی نسبت به عوامل شیمیایی و فیزیکی و جو مقاوم است و مثل بعضی از سنگها و مصالح ساختمانی در مقابل گاز کربینک هوا تجزیه نمیشود و مانند بتن بر اثر یخبندان خرد یا مانند پلاستیک به مرور پلیمریزه نمیشود و بر همین اساس در ساختمان اسکله بنادر و احداث دیگر اماکنی که با تغییرات شدید جوی روبهرو هستند یا محلهایی که انواع گاز در آن پخش میشود، میتواند بهطور گستردهای به کار برده شود. این ماده میخ و پیچ را بهخوبی در خود نگه میدارد و امکان اتصال قطعات آن نیز به وسیله چسب بهخوبی میسر است. بهدلیل داشتن خاصیت عایق نسبی در مقابل حرارت، در ساخت دستهافزارها کاربرد دارد و بهدلیل داشتن ضریب هدایتی حرارتی بسیار زیاد، داغ نمیشود. ضمن اینکه در دمای اندک نیز یخ نمیزنند و بهخاطر همین خاصیت، کبریت از چوب ساخته میشود. از قابلیت رنگپذیری بسیار خوبی برخوردار است. مادهای است الاستیک و مقاوم به ضربه که میتواند بهراحتی در برابر نیروهای مکانیکی انعطاف نشان دهد. هنگام شکستن یکباره مقاومت خود را از دست نمیدهد، بلکه الیاف آن به تدریج با ایجاد صدا از هم جدا میشوند، این خاصیت، از دلایل استفاده از چوب در معادن است. دارای حداقل انبساط و کمترین میزان انقباض در مقابل تغییرات درجه حرارت است. چنین وضعیتی ایجاب میکند آحاد ملت در سایه عزم و اراده ملی و همراهی با مسئولین واحدهای مربوط بهعنوان متولیان امور منابع طبیعی کشور، موجبات حفظ، حراست، توسعه و گسترش بیش از پیش جنگلها را که پیوسته اشتغالزایی و رونق اقتصادی کشور را بهدنبال دارد، فراهم کنند.
متأسفانه کمرنگ بودن آگاهی علمی افراد جامعه از ابعاد کمی و کیفی ارزش اقتصادی تولیدات و خدمات اکوسیستمی حاصل از جنگلها، هم راستا با رشتهای از عوامل گوناگون تخریب، تغییر کاربری اراضی جنگلی را به سود فعالیتهای دیگر توجیه پذیر میکند. عدم برخورداری از چنین آگاهی باعث شده که در ایران، نظیر بسیاری دیگر از کشورهای در حال توسعه، فرآیند تصمیمگیری سیاسی و اقتصادی در مورد استفادههای کنونی منابع جنگلی با ابهامات زیادی روبهرو شود و تلاش برای دستیابی به انتخابهای صحیح و تخصیص بهینه منابع طبیعی در اختیار، در بند مشکلات مربوط به مخاطرات باقی بماند. به هر حال، باید یادآوری کرد که تحقق پایداری و توسعه از تلفیق دو مقوله حفاظت و استفاده منطقی از منابع طبیعی چون جنگل به هیچ وجه پدیدهای غیرمنطقی قلمداد نمیشود و سازماندهی اقدامات برای نیل به تقریب دو نظام اقتصادی و اکوسیستمی (آشتی اقتصاد و اکولوژی) به شکل تلاش بیوقفه برای تضارب اندیشههای موجود، از چندی پیش آغاز شده است. حفاظت جدی از جنگلها و بهرهبرداری علمی و اصولی در حد پتانسیل رویشگاه با در نظر گرفتن ملاحظات زیست محیطی، برای دستیابی به خود اتکایی و جلوگیری از واردات و خروج ارز، مسئلهای ضروری است. مشارکت مردم و بخش منابع طبیعی نیز میتوانند نقش مؤثری در رونق اقتصادی منطقه جنگلی داشته باشد. به لطف خدا و با تکیه بر منویات مقام معظم رهبری، تدبیر دولت امید شامل حال جنگلهای کشور خواهد شد. امیدوارم با سیاست و برنامهریزی مدون برای بهرهبرداری بهینه از منابع جنگلی بهعنوان انفال، شاهد افزایش کمی و کیفی وضعیت جنگل، ارتقاء بهرهوری و استفاده همهجانبه از نگین و میراث سبز جنگلهای هیرکانی باشیم./
L-951113-01
دیدگاه تان را بنویسید