موبایل‌ها کجا دفن می‌شوند؟

آمریکایی‌ها هر ٢٢ ماه یک‌بار موبایل‌های‌شان را عوض می‌کنند. ‌سال ۲۰۱۰ حدود ۱۵۰‌میلیون موبایل قدیمی دور انداخته شد. آیا تا به حال کنجکاو بوده‌اید بدانید چه اتفاقی برای تلفن‌های قدیمی می‌افتد؟ پاسخ آن قشنگ نیست.

کودکان در مناطق دورافتاده‌ و فقیرنشین مانند اگبوگلوشی غنا، دهلی هند و گیوو چین، کوه بزرگی از وسایل الکترونیکی درست می‌کنند و می‌سوزانند تا فلزهای داخل آنها مانند سیم‌های مسی و رشته‌های طلا و نقره‌ را جدا کنند و به کاسبان بازیافت برای فقط چند دلار بفروشند. در هند پسرهای جوان باطری‌های کامپیوترها را با چکش خرد می‌کنند تا کادمیوم بازیافت کنند. تمام دست‌ها و پاهای‌شان از تکه‌های سمی پوشیده می‌شود. زن‌ها روزهای خود را با دولا شدن در تشت‌هایی از سرب داغ می‌گذرانند. صفحه‌های مدار را «می‌پزند» تا بتوانند نقره‌ها را از طلا جدا کنند. سازمان صلح سبز، شبکه جنبش بازل و ویدیوهای پخش‌شده در سایت یوتیوب نشان می‌دهند که کودکان برای جدا کردن انواع مختلف پلاستیک برای بازیافت‌کنندگان، دود حاصل از سوختن روکش‌ موبایل‌ها را تنفس می‌کنند. می‌توان تصور کرد که پیامد صنعت بی‌قاعده سلامت را در خود ندارد.

در واقع، بیشتر دانشمندان موافقند که استنشاق دود، خطرات جدی به‌خصوص برای سلامت زنان باردار و کودکان به دنبال دارد. سازمان بهداشت جهانی گزارش می‌دهد که حتی مقدار کمی از سرب، کادمیوم و جیوه (که هر سه در تلفن‌های قدیمی پیدا می‌شوند) می‌توانند آسیب‌های عصبی برگشت‌ناپذیری وارد کرده و رشد بچه را تهدید کنند.

ضایعات الکترونیکی کابوس سمی درحال رشد است که منحصر به مرزهای جهان سوم نیست. در ایالات متحده، اداره فدرال زندان‌ها، چندین‌سال زندانی‌ها را با ضایعات الکترونیکی مشغول نگه‌می‌داشت که باعث ایجاد مشکلات سلامتی برای آنها شد. دولت، تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان می‌توانند قدم‌به‌قدم روش‌های بهتری برای دور انداختن لاشه‌های الکترونیکی پیدا کنند و از جمع شدن بیشتر ضایعات الکترونیکی و خطرات ایجاد‌شده جلوگیری کنند.

آمریکا، به‌طور مثال تنها کشور صنعتی است که کنوانسیون بازل را به تصویب نرسانده است. معاهده بین‌المللی که صادرات یا قاچاق ضایعات الکترونیکی سمی را غیرقانونی می‌کند. اجرای کامل این معاهده گامی برای اتحاد جهانی و مهار مشکلات ضایعات سمی است.

سال ۲۰۱۱ لایحه مسئولیت بازیافت الکترونیکی به کنگره آمریکا معرفی شد تا صادرات ضایعات سمی از آمریکا به کشورهایی که عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی نیستند، غیرقانونی شود. هدف، جلوگیری از خالی‌کردن ضایعات الکترونیکی در کشورهای فقیر دنیا و ایجاد مشوقی برای مدیریت ضایعات امن‌تر است. لایحه مورد حمایت دو حزب قرار گرفت اما هیچ‌وقت به رأی‌گیری گذاشته نشد.

اتحادیه اروپا برای مقررات صنعتی یک مدل تهیه کرده است که زحمت دورریز بی‌خطر محصول را به تولیدکننده‌ها برمی‌گرداند. دستور «بازیافت ضایعات الکتریکی و تجهیزات الکترونیکی» فروشندگان را ملزم می‌کند تا بدون هزینه، محصولات استفاده‌شده مشتری را برای بازیافت قبول کنند. هدف این است که تا ‌سال ۲۰۱۹، ۸۵‌درصد ضایعات الکترونیکی به روش صحیح بازیافت شوند، همچون ژاپن که از تولیدکنندگان الکترونیک می‌خواهد بخش بازیافت را تأسیس کنند یا به اشخاص ثالث سفارش دهند تا انواع محصولات از کامپیوتر، موبایل و تلویزیون تا کولرها را بازیافت کنند.

فشار دولت یا مشتری بر تولیدکنندگان با طراحی راه‌حلی برای مشکلات انقضای محصول الکترونیکی می‌تواند کمک فوق‌العاده‌ای باشد. بیشتر موبایل‌ها، برای مثال، عمدا طوری طراحی می‌شوند که جداسازی قطعات‌شان را مشکل می‌کند. ایجاد تغییر در روش چسب‌زدن، پیچ و لحیم کردن اجزا، دور انداختن موبایل‌های ازکارافتاده را آسان‌تر می‌کند‌، بنابراین احتمال خطری که تکنیک‌های بازیافتی ناخالص مانند کاری که کودکان غنایی انجام می‌دهند، کم می‌شود.

حرفه خدمات تلفن جایگزین هم وجود دارد که می‌تواند برای تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان و همه‌ ما مفید باشند. برای مثال، تولیدکنندگان می‌توانند محصولات را با خدمات بازیافت از پیش تعیین شده بفروشند یا حق اشتراکی که مثلا جایگزین موبایل‌های قدیمی با جدید را برای مشتریان آسان می‌کند. شرکت‌ها دستگاه‌های قدیمی را تحت مدل سیستم خدمات محصول بازیافت کرده و از اجزای اصلی آن دوباره استفاده می‌کنند. زیراکس بدون هیچ تاثیری بر فروش یا سود آنها برای دستگاه‌های فتوکپی از مدلی مشابه استفاده می‌کند.

ما باید به‌عنوان مشتری برای لاشه‌های الکترونیکی روش بهتری درخواست کنیم. اگر تولیدکنندگان و دولت از زیر کار درمی‌روند، ما که موبایل داریم باید برای بازیافت ایمن فشار بیاوریم.

مترجم: یاسمن طاهریان|

منبع: نیویورک تایمز