پا به پای هم برای نجات جنگل
شهروند| جنگل‌های هیرکانی که درپهنه جغرافیای سه استان شمالی کشور گسترده شده، در سالهای گذشته تغییرات گسترده‌ای داشته و تخریب‌های انسانی موجب شده عرصه‌های وسیعی از این جنگل‌های عصر ژوراسیک یا نابود شوند یا با نابودی تدریجی روبه‌رو باشند. برای رویارویی با این چالش بزرگ چندی پیش سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری با همکاری برنامه توسعه ملل متحد و با حمایت تسهیلات محیط‌زیست جهانی، در‌سال ٩٢ پروژه مشترک ٥سالهای را کلید زدند که در آن الگوی نوین مدیریت جنگل در ١٢٠هزار هکتار ازعرصه‌های هیرکانی به آزمون گذاشته شده است.
نمایشگاه بین‌المللی گردشگری تهران امسال میزبان غرفه‌ای از پروژه مدیریت چندمنظوره جنگل‌های هیرکانی بود. غرفه‌ای که همگام با سیاست‌های پروژه و نه برای خودنمایی‌های معمول مسئولان دربسیاری از نمایشگاه‌های اینچنینی که برای معرفی ظرفیت‌های جوامع محلی ساکن درپایلوت‌های پروژه مدیریت هیرکانی و با حضور جمعی از آنها برپا شده بود. درحاشیه این نمایشگاه با برخی نمایندگان جوامع محلی حاضر از اقدامات صورت‌گرفته ذیل پروژه مدیریت چندمنظوره جنگل‌های هیرکانی گفتیم و شنیدیم.
کشت جایگزین برای حفاظت از خاک در چهل چای
«شهربانو طوسی»، زن جوان ساکن یکی از روستاهای واقع درپایلوت چهل چای استان گیلان در رابطه با اقدامات در دست انجام پروژه و مشارکت‌های مردم محلی می‌گوید: «کشاورزان درمنطقه ما یکی از اولین گروه‌هایی بودند که با کمک پروژه هیرکانی در زمینه کشت جایگزین اقدام کردند. بخش زیادی از کشاورزی درمنطقه ما کشت گندم و جو هست که بنا بر نظر کارشناسان برای منطقه آسیب‌زاست، همچنین بازده کشاورزی به سیاق پیشین چندان زیاد نیست. برای حفظ خاک منطقه و بازدهی بیشتر کشاورزی با یاری پروژه به سمت کشاورزی پایدار و کشت محصولات جایگزین درحال حرکتیم و درحال حاضر کشت محصولاتی چون زعفران، به‌لیمو و گیاهان دارویی را درمنطقه شاهد هستیم.» کشاورزی معمول دراین منطقه به این سبب که درآن خاک درجهت شیب زمین شخم زده می‌شود، منجر به فرسایش و شسته‌شدن خاک می‌شود که این موضوع یکی از عوامل تهدید‌کننده جنگل‌های هیرکانی دراین منطقه شمرده می‌شود.
طوسی همچنین از اقدامات لازم برای شروع به کار تعاونی زعفران‌کاران طی هفته‌های آینده خبر می‌دهد. او در ارتباط با دیگر فعالیت‌ها، پیرامون ایجاد معیشت‌های جایگزین می‌گوید: «درمنطقه ما و دیگر روستاهای واقع درپایلوت پروژه، صنایع‌دستی تقریبا درحال از میان‌رفتن بود اما دراین زمینه گروه‌های تولید صنایع‌دستی درچندین روستا تشکیل شده و درمدت بیش از دوسالی که این فعالیت‌ها از سر گرفته شده، از راه فروش این محصولات چیزی درحدود ٣٥میلیون تومان برای مردم فعال این حوزه درمنطقه چهل چای درآمدزایی داشته است.»
گردشگری همسو با طبیعت از دیگر حوزه‌هایی است که درمنطقه مورد توجه قرارگرفته و دراین ارتباط اقداماتی در دست انجام است که خانم طوسی در رابطه با بخشی از فعالیت‌های خود و گروهی که دراین زمینه شکل گرفته، می‌گوید: «اقداماتی را شروع کرده‌ایم و با تمام مشکلات موجود پیشرفت‌هایی نیز داشته‌ایم. تا به‌حال ٤ تور طبیعت‌گردی درمنطقه برگزار کردیم و درحال حاضر خانه بوم‌گردی را در روستای ده چلاش آماده و تجهیز کرده‌ایم. درتلاشیم تا موارد لازم در زمینه مهیاکردن هرچه بیشتر خود برای پذیرایی شایسته را به صورت کامل فراهم کنیم. شروع خوبی داشته‌ایم و امیدواریم دراین زمینه بتوانیم از یاری مسئولان درجهت کمک به بازاریابی این فعالیت‌ها بهره‌مند شویم.»
گردشگری پایدار و همسو با طبیعت
در ٢ هزار-٣ هزار
«فهیمه شفیعی»، یکی دیگر از اعضای جوامع محلی حاضر درغرفه پروژه مدیریت چندمنظوره جنگل‌های هیرکانی درنمایشگاه گردشگری تهران است. او ساکن منطقه سه‌هزار درمازندران است، منطقه‌ای که به همراه منطقه دو‌هزار در نزدیکی آن یکی از دوپایلوت واقع درمازندران این پروژه را تشکیل می‌دهند. شفیعی درباره فعالیت‌های جاری دراین منطقه می‌گوید: «ذیل پروژه هیرکانی مشغول ثبت تعاونی روستایی هستیم که از چندی پیش فعالیت‌هایش آغازشده و درحوزه‌هایی چون گردشگری، پرورش آبزیان و... درحال انجام فعالیت است و حوزه‌هایی چون گیاهان دارویی که مشاورین پروژه هیرکانی درمنطقه درحال انجام مطالعات آن هستند نیز، بعد از به سرانجام رسیدن مورد توجه ما برای کار در تعاونی خواهد بود.»
منطقه دو‌هزار، سه‌هزار مازندران یکی از مناطقی است که گردشگر بسیاری را در‌سال به خود جذب می‌کند. اگرچه روند معمول گردشگری دراین منطقه ناپایدار بوده و به دلیل توجه‌نکردن منجر به آسیب‌های بسیاری به جنگل‌های هیرکانی درمنطقه شده است.
دیدگاه تان را بنویسید