افزایش تنوع گونه‌های درختی، شانس بقا در شرایط تغییر اقلیم را بیشتر می‌کند

وقایعی که امروزه اتفاق می‌افتند، می‌توانند پتانسیل بارش آینده در منطقه آمازون را به یک دور باطل تحت فشار خشکسالی بکشانند. اگر فصول خشک به‌دلیل تغییرات آب و هوا ناشی از فعالیت‌های انسانی تشدید شوند، خطر از دست دادن سطح جنگل‌ها بیشتر خواهد شد. براساس مطالعه اخیر انجام شده، روشن شد که افزایش تنوع گونه‌های درختی در جنگل‌ها، می‌تواند شانس بقا را در برابر شرایط خشکسالی و تغییرات اقلیمی تقویت کند.

به گزارش ایانا از ساینس دیلی، جنگل‌های بارانی آمازون یکی از سیستم‌های بسیار عالی کره زمین هستند. به گفته دلفین کلارا زمپ، سرپرست تیم تحقیقاتی موسسه پوستدام که به روی اثرات تغییر اقلیم فعالیت می‌کند، در واقع ما در حال حاضر می‌دانیم که از یک طرف کاهش بارش خطر خشکیدگی جنگل را افزایش می‌دهد و از طرف دیگر از دست دادن جنگل، خشکسالی منطقه را تشدید می‌کند. بنابراین خشکسالی بیشتر می‌تواند به کمتر شدن سطح جنگل‌ها و موارد دیگر منجر شود. با این حال هنوز عواقب روشن ناشی از بازخورد بین گیاهان روی زمین و فضای اتمسفری را در دست نداده‌ایم. مطالعه انجام شده که کار مشترکی بین آلمان و برزیل است، بینش جدیدی را در مورد تاثیر جنگل‌ها بر کاهش بارندگی پیش رو قرار می‌دهد.

تحت شرایط فصل خشک که بارش نصف می‌شود، حداقل 10 درصد از جنگل‌ها ممکن است به علت اثرات خود تقویتی، سبب افزایش اثر زیان‌بار بر اکوسیستم جنگل به‌دلیل کاهش قابل توجه آب در دسترس قرار گیرند. شبیه‌سازی کامپیوتری انجام شده توسط دانشمندان براساس شواهد گذشته زمین نشان داده است که این واقعه در حال حاضر در آمازون طی 20 هزار سال گذشته رخ داده است. با این حال هنوز، استرس عدم قطعیت وجود دارد. با توجه به همپوشانی سه عامل پوشش گیاهی، اتمسفر، بازخورد، خود تقویتی سرخشکیدگی شاخه‌ها می‌تواند تا 38 درصد از سطح جنگل‌های آمازون را تحت تاثیر قرار دهد. در ترکیب با اثرات مستقیم خشکسالی، در واقع بسیاری از جنگل‌های آمازون در نهایت ممکن است در معرض خطر قرار گیرند.

جنگل‌های گرمسیری بخش زیادی از آب مورد نیاز خود را با تولید رطوبت پس از بارش تامین می‌کنند. به عقیده هنریک باربوسا از دانشگاه سائوپائولو برزیل، چرخه آب جنگل‌های آمازون بیانگر قواعد فیزیک محض و زیست‌شناسی است. در واقع چرخه آب در این اکوسیستم یکی از شگفتی‌های طبیعت بوده و البته این چرخه به تغییرات محیطی بسیار حساس است و بشر آشفتگی عظیمی را در آمازون به دو طریق قطع درختان و تاثیرات اقلیمی ناشی از فعالیت‌های انسانی، تحمیل کرده است. این مسئله باعث کاهش حمل رطوبت و بارش در مقیاس بزرگ و در نهایت تحت تاثیر قرار گرفتن جنگل و حتی بخش‌های بکری از آن می‌شود که هنوز توسط انسان دستخوش تغییر نشده است.

آنیا رامینگ از دانشگاه فنی مونیخ که در این مطالعه شرکت داشته می‌گوید: امروز، در جنوب و شرق آمازون فصل‌های خشک، خشک‌تر و فصل‌های مرطوب، مرطوب‌تر می‌شوند. این تغییر به‌دلیل تغییر دمای سطح دریا که انتقال نفوذ رطوبت را در سراسر منطقه استوایی بر عهده دارند، شکل می‌گیرد. روشن نیست که این جریان ادامه خواهد یافت یا نه، اما پیش‌بینی‌های اخیر با مشاهدات نشان می‌دهد که خشک شدن گسترده در طول فصل خشک در منطقه امکان پذیر است.

a ) سیستم پوشش گیاهی و اتمسفر در تعادل است. b ) از دست دادن اولیه جنگل باعث کاهش جریان رطوبت اقیانوسی شده است. این مساله موجب کاهش تبخیر و تعرق محلی و در نتیجه انتقال رطوبت در مسیر باد شده است. c ) در نتیجه، رژیم بارشی در محل دیگری تغییر می‌کند، منجر به از دست دادن بیشتر جنگل و کاهش انتقال رطوبت می‌شود.

حتی اگر بارش متوسط به شدت تغییر نکند، رخداد خشکسالی ممکن است بخش‌هایی از جنگل آمازون را با از دست دادن قدرت خود تقویتی جنگل، به سمت نابودی سوق دهد. کارل شلوسنر از اتاق فکر تغییرات اقلیم برلین که در این مطالعه همکاری داشته است عنوان می‌کند: تغییرات بارش پیش‌بینی شده برای پایان قرن 21 به خشکیدگی کامل آمازون منجر نخواهد شد. اما یافته‌های ما نشان می‌دهد که بخش‌های بزرگی از این اکوسیستم شگفت‌انگیز قطعا در خطر است.

به نظر ماریانا هیروتا از دانشگاه سانتا کاتارینای بزریل جالب توجه این است که پوشش گیاهی متنوع‌تر آمازون، کمتر آسیب‌پذیر به‌نظر می‌رسد. در اصل تنوع بالا پتانسیل کاهش اثرات را در خود تقویت می‌کند. چرا که هر گونه راه‌های مختلفی را برای واکنش به استرس وارده دارد و تنوع بزرگ گونه‌ای می‌تواند انعطاف‌پذیری اکوسیستم را برای تغییرات بالا ببرد. او ادامه می‌دهد که حفظ تنوع زیستی ممکن است نه فقط از جهت دوست داشتن درختان و گیاهان، پرندگان و سایر جانوران باشد، بلکه ممکن است ابزاری برای ایجاد ثبات در عناصر کلیدی سیستم کره زمین نیز باشد./

ترجمه: شهره صدری‌خانلو

L-951224-03