داستان 365 روزه دامپروری

مروری بر کارنامه دامپروری در سالی که گذشت، می‌تواند آغازی باشد برای شروعی پرتوان‌تر و دقیق‌تر در سال جدید.

سال 95 برای دامپروری مانند بیشتر زیربخش‌های کشاورزی، سالی پر فراز و نشیب و البته مملو از دردسرها و موفقیت‌های فراوان بود. در کنار تلخی‌ها برخی مواقع، خبرهای خوشحال کننده‌ای شنیده می‌شد که تلخی‌ها را می‌شست و با خود می‌برد. یکی از مهم‌ترین آنها صادرات خاویار و لبنیات به آمریکا بود. هرچند تا چندین سال پیش، خاویار ایرانی از سفره آمریکاییان سر در می‌آورد، اما پای پنیر ایرانی هرگز به ینگه دنیا نرسیده و طعم خوش این محصول، زیر دندان آمریکایی‌ها مزه نکرده بود؛ آن هم پنیری که حاصل شیر تولیدی دامداری‌های ایران است. گفتیم دامداری... صاحبان این کسب ‎ وکار پرزحمت و کم‌سود که گاهی نیز با ضررهای مالی همراه است در سال 95 همچنان به دنبال حق خود از فروش شیرخام بودند. آنها در طول این 365 روز نیز نتوانستند بازار را به نفع خود بچرخانند. نه تنها این اتفاق نیفتاد، بلکه از نیمه دوم سال، بسیاری از کارخانه‌ها 50 تا 100 تومان به ازای هر کیلوگرم شیرخام، قیمت را تنزل دادند تا فاصله نرخ‌ها از قیمت مصوب 1440 تومان بیشتر شود. حتی طرح صندوق زنجیره شیر که از طرف دولت ابلاغ شد و قرار بود 650 میلیارد تومان سرمایه داشته باشد، به جایی نرسید و مانند نسیمی آمد و گوش‌ها را نوازش داد و رفت. تاکنون نیز خبری از این صندوق به میان نیامده و مانند طرح خانه شیر، داخل کشوی میز نمایندگان مجلس، خاک می‌خورد!

بی‌اعتنایی‌ها به موضوع شیر، در سال 95 به اینجا ختم نمی‌شود؛ دانش‌آموزان تقریبا تا 6 ماه ابتدای سال را بدون توزیع شیر در مدارس، گذراندند. البته پیگیری‌های معاون وزیر جهاد کشاورزی در امور تولیدات دامی، سرانجام نتیجه داد و دولت بخشی از بودجه لازم را در اختیار آموزش و پرورش گذاشت تا بلکه با سرمایه‌گذاری‌های اندک پیشگیری، مقداری از بار هزینه‌های درمانی آینده را کاهش دهد. در همین گیر و دار و درست زمانی که مردم داشتند برای خرید عید آماده می‌شدند، ناگهان خبر حضور شرکت بزرگ نیوزیلندی فونترا در ایران که در زمینه تولید لبنیات، سرآمد است، توجه‌ها را به خود جلب کرد. این شرکت یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان کره به ایران است. به همین دلیل بخش خصوصی، امید دارد با ورود فونترا به ایران، درصد وابستگی کشور به واردات کره تا حد قابل توجهی کاهش یافته و شیر باکیفیت داخلی با قیمتی مناسب‌تر به فروش برسد. البته معاون وزیر، شرط حضور فونترا در ایران را استفاده از شیرخام داخلی می‌داند. به هر ترتیب، صحبت‌های مقدماتی با بخش خصوصی در این ارتباط انجام گرفته که نتیجه آن را باید در سال 96 نظاره کرد.

به جرات می‌توان گفت که نیمه دوم سال 95 برای صنعت دامپروری، ماجراهای بیشتری را رقم زد. طرح کاهش سن و وزن کشتار مرغ، از ابتدای آذرماه کلید خورد و تمام مرغدارهای سراسر کشور را مکلف کرد تا وزن کشتار مرغ را مرحله به مرحله کاهش دهند. این طرح تا جایی ادامه خواهد داشت که بیشتر مرغ‌های موجود در بازار مرغ سایز باشد. البته در این راستا تمام حلقه‌های زنجیره باید با هم هماهنگ باشند؛ کشتارگاه‌ها، پرورش‌دهندگان، فروشندگان و مهم‌تر از همه مردمی که نبض این طرح را در دست دارند. زیرا در صورت فرهنگسازی مصرف مرغ سبک، تقاضا از کف بازار آغاز شده و در نهایت به مرغداری‌ها می‌رسد. همه چیز داشت خوب پیش می‌رفت که ناگهان افزایش قیمت جوجه یکروزه تا 2 هزار و 500 تومان در هر قطعه، گریبان مرغداران را گرفت و تقریبا اجرای طرح کاهش سن و وزن کشتار را به حاشیه راند. رایزنی‌ها، جلسات پی‌درپی و توافق بر سر قیمت یکهزار و 800 تومانی نیز نتوانست این هیجان را از بین ببرد. اگرچه در این روزها قیمت جوجه به ثبات رسیده است، اما اوایل زمستان، یعنی درست زمانی که مرغداران برای سود بیشتر از بازار شب عید، برنامه‌ریزی می‌کنند، قیمت این نهاده به صورت ناگهانی بالا رفت و البته پرورش‌دهندگان هم در بروز این اتفاق، کم مقصر نیستند. بلای دیگری که در نیمه دوم سال به سمت مرغداری‌ها هجوم آورد، آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان بود که تقریبا همه ساله به واحدهای تولیدی خسارت می‌زند. تا این لحظه حدود 12 میلیون قطعه پرنده معدوم و حذف شده‌اند که بیشتر آنها مرغ تخم‌گذار بوده است. به همین دلیل، صادرات محصولات این صنعت از کشور، متوقف شد تا تکلیف آنفلوآنزا روشن شود. بنابراین بازار شب عید، به خاطر قطع شدن صادرات، تولید بیش از اندازه مرغ و انبارهای پر شرکت پشتیبانی امور دام، اجازه افزایش قیمت این محصول را نخواهد داد. نتیجه اینکه تعداد بسیاری از مرغداران، دچار ضررهای مالی شده و نمی‌توانند قیمت بالای جوجه را جبران کنند.

نخستین محموله سمینتال به تعداد دوهزار راس، در اوایل پاییز وارد کشور شد. معاون وزیر جهاد کشاورزی در امور تولیدات دامی، در این زمینه معتقد است که نباید تنها به یک نژاد مانند هلشتاین اکتفا کرد و باید برای تنوع نژادی و ارتقای کیفیت تولید، نژادهای دیگری مانند سمینتال نیز وارد کشور شوند.

تنوع نژادی، تنها مربوط به واردات نژاد جدید نمی‌شود، بلکه واردات اسپرم هم در این حیطه قرار می‌گیرد. اتفاقا چنین جریانی، دسیسه‌ای شده بود برای رسانه‌های مخالف دولت که واردات اسپرم از آمریکا را یکی از دستاوردهای برجام می‌دانست؛ غافل از اینکه این واردات، تنها مربوط به یکی، دو سال اخیر نمی‌شود و صنعت دامپروری کشور، حتی دوران تحریم هم شاهد چنین اتفاقی بوده است. زیرا این موضوع، مسئله‌ای علمی است و ربطی به سیاست ندارد.

آخرین اتفاق که شاید بیشتر از هر چیزی در رسانه‌ها سر و صدا کرد، افزایش قیمت گوشت در بازار تهران بود؛ چیزی که باز هم رسانه‌های منتقد دولت به آن چسبیدند و تمام تلاش خود را کردند تا تقصیرها را به گردن وزارت جهاد کشاورزی بیندازند. این در حالی بود که دام زنده به اندازه کافی در دامداری‌ها وجود داشت و عشایر هم دست پری در این زمینه داشتند. اما اتحادیه گوشت گوسفندی، بر این مسئله اصرار می‌کرد که دام منطقه تهران تنها از کردستان می‌آید و پایتخت‌نشینان، به مصرف گوشت لوکس عادت کرده‌اند و چون دام کردستان به اندازه کافی نیست، قیمت گوشت افزایش پیدا کرده است. تمام ادعاهای این نماینده بخش خصوصی، در حالی بود که هیچ قصابی در هیچ کجای تهران، کمبودی در توزیع گوشت نداشت. به هر حال، زور آنها چربید و دولت مجبور شد تا مجوز واردات محدود این محصول را صادر کرده و تعرفه را از 26 به 5 درصد رسانده و به صورت موقت، صادرات دام سبک را متوقف کند. در این میان اتحادیه، طرح دونرخی شدن گوشت گوسفند را مطرح کرد و قرار شد گوشت میش که کیفیت پایین‌تری دارد، لیبل قرمز و با قیمت کمتر و گوشت بره با لیبل سفید و قیمت بیشتر در بازار عرضه شود.

این مروری اجمالی و مختصر بر مهم‌ترین اتفاقاتی بود که در سال جاری برای دامپروری افتاد. 365 روز دیگر در چنین روزی، باز هم چنین گزارشی از این خبرگزاری منتشر می‌شود. امید می‌رود در گزارش بعدی، خبرهای بهتر و خوشحال ‎ کننده‌تری برای مرور در اختیار داشته باشیم!/

V-951228-01