مخازن آب زیرزمینی خالی می‌شود

پساب‌های ما هدر می‌رود در حالی‌که مخازن آب خالی، رودخانه‌ها خشک و شهرهای تشنه هستند.

به گزارش ایانا از گاردین ، سفره‌های آب زیرزمینی به‌عنوان یکی از مخازن ذخیره آب جهان در حال از دست دادن ظرفیت‌های خود و خشک شدن هستند. ما در یک سیاره خشک زندگی می‌کنیم. از کشاورزان در زمین‌های خشک تا سیاستگزاران در شهرهای تشنه همگی با کمبود آب مواجه هستند، کمبود آبی که ناشی از دست رفتن منابع آب سطحی است. البته این تنها بخش کوچکی از مشکل جهانی آب است. سفره‌های آب زیرزمینی هم در حال خشک شدن هستند و این خشک شدن ذخایر آب زیرزمینی می‌تواند عواقب جدی را مخصوصا در قاره آسیای در حال رشد ایجاد کند.

حجم آب‌های زیرزمینی که در عمق سنگ‌ها، خاک و شن و ماسه‌ها نفوذ کرده‌اند، از منابع آب‌های شیرین سطحی بیشتر است. اگر شما در آفریقای مرکزی و جنوبی، آمریکا و برخی از بخش‌های اروپا ایستاده باشید، فقط چند صد فوت با سطح سفره آب زیرزمینی فاصله دارید.

پیش‌بینی می‌شود شکاف بین عرضه و تقاضای آب برای سال 2030 که به 40 درصد برسد و این شکاف با منابع آب سطحی پر نخواهد شد. سفره‌های آب زیرزمینی در حال حاضر بیشتر برای کشاورزی، تولید برق و استفاده روزانه در شهرهای کوچک و روستاها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

حدود 30 درصد از آب‌های شیرین جهان را سفره‌های آب زیرزمینی به‌دست می‌آید و این در حالی است که براساس مطالعه دانشگاه کالیفرنیا بین سال‌های 2003 تا 2013، حدود 37 آبخوان بزرگ دنیا به شدت با کاهش سطح آب و کمبود حجم آب مواجه هستند. آبخوان‌های بزرگی که نتوانسته‌اند با بارش و نفوذ دوباره آب‌های سطحی تجدید شوند.

برخی از آبخوان‌های بزرگ در خشک ترین مناطق جهان از جمله در آسیا قرار دارند، که تا 88 درصد تحت تنش آبی قرار دارند. جنوب آسیا تقریبا نیمی از آب‌های زیرزمینی استفاده شده در جهان را به خود اختصاص داده است، اما آبخوان‌های این قاره -بسیاری از هزاران سال پیش تشکیل شده‌اند مانند مناطق شمالی چین که آب و هوای مرطوب‌تری دارد- دیگر به‌طور منظم تغذیه نشده‌اند.

استفاده از سفره‌های آب زیرزمینی هر لحظه بیشتر می‌شود و سطح این سفره‌ها کاهش می‌باید. به‌طور مثال در استان پنجاب پاکستان، پمپاژ آب‌های زیرزمینی باعث کاهش نیم متری سالانه این منابع شده است، این کاهش ذخایر آب‌های زیرزمینی باعث تهدید امنیت غذایی، آب و محصولات کشاورزی شده است.

افزایش جمعیت آسیا -که می‌تواند به پنج میلیارد نفر تا سال 2050 برسد- تنش بیشتری را در مواد غذایی، انرژی و آب وارد کرده است. در سطح جهانی، تقاضا برای مواد غذایی ممکن است تا 60 درصد افزایش یابد و در پی آن به‌دلیل استفاده از آب برای کشاورزی، منابع آبی کمیاب‌تر خواهند شد. تغییرات آب و هوایی نیز این شرایط را تشدید می‌کند.

اما مشکل از تخلیه ذخایر آب‌های زیرزمینی فراتر رفته است. پمپاژ بیش از حد آب‌های زیرزمینی باعث فرونشست خاک شده است. سفره‌های آب زیرزمینی تنها مشکل تخلیه شدن ندارند، بلکه آلودگی آنها و در معرض شوری قرار گرفتن این منابع هم قابل توجه است. در برخی از نقاط آب‌های زیرزمینی حتی به آرسنیک هم آلوده شده‌اند.

اولین قدم در اصلاح این وضعیت این است که بدانیم چه میزان آب زیرزمینی و برای چه نیازهایی مصرف کرده‌ایم. این آسان نیست ولی غیر ممکن هم نیست. قدم مهم دیگر این است که قیمت‌گذاری آب‌های زیرزمینی را اصلاح کنیم. در چین در یک برنامه آزمایشی، کشاورزان مجبور شدند تا آب بهای بیشتری را برای مصرف اضافی آب‌های زیرزمینی بپردازند. روش مشابه در استرالیا و مکزیک هم خوب جواب داده است. اما چنین اقداماتی از لحاظ سیاسی می‌تواند در اجرا بسیار مشکل باشد. حتی قطع یارانه برق و گاز کشاورزان برای پمپاژ آب‌ها می‌تواند سخت‌تر باشد.

تلاش برای تغذیه آبخوان‌ها هم می‌تواند مورد توجه قرار گیرد. گام نهایی می‌تواند بهبود مدیریت آب‌های سطحی باشد که در نتیجه استفاده از آب‌های زیرزمینی را کاهش می‌دهد. حدود 80 درصد از پساب‌ها و فاضلاب‌ها بدون تصفیه در محیط رها می‌شوند که غالبا به رودخانه‌ها می‌رسند و آنها را آلوده می‌کنند. اقدام قوی‌تر برای جلوگیری از آلودگی آب‌های سطحی به مراتب از حفظ آب‌های زیرزمینی ساده‌تر است.

استفاده از آبخوان‌ها باید آخرین راه حل تامین آب باشد. این منابع برای نسل آینده باید نگهداری شوند./

ترجمه: شهره صدری‌خانلو

L-960109-01