مدیریت آب شهرها با تکیه بر روش‌های قدیمی

جمع‌آوری آب باران و مدیریت آن چیز جدیدی نیست. در واقع، این روش برای هزاران سال در بسیاری از نقاط جهان از طریق جمع‌آوری آب باران و ذخیره آن در منافذ خاک برای مصارف بشر به کار رفته است. با رشد کمبود آب، تغییرات آب و هوا، گسترش شهرنشینی و افزایش تقاضا برای آب، بار دیگر این روش قدیمی می‌تواند گزینه عملی برای شهرها باشد.

به گزارش ایانا از شبکه iwa ، ظرفیت برای جمع‌آوری و مدیریت آب باران ( RWHM ) به‌منظور کاهش مصرف آب، کاهش رواناب‌های سطحی و ارائه آب آشامیدنی تا حد زیادی در دوران مدرن کنونی نادیده گرفته می‌شود. این نادیده گرفتن با توجه به بافت محلی، تاثیر تنوع فصلی در میزان بارندگی، هزینه‌های ذخیره‌سازی، تصفیه آب و همچنین سیاست‌های موجود، موانع خاصی را به‌وجود می‌آورد. به این مسایل، سیاست‌‌های کوته بینانه مدیریت آب با تکیه بر برداشت بیش از ظرفیت آب‌های سطحی و زیرزمینی را هم اضافه کنید.

برای شهرها و جوامعی که از روش هوشمند مدیریت آب استفاده می‌کنند، مدیریت باران در درازمدت اهمیت کلیدی دارد. ماهیت نامترمرکز RWHM نیاز به مشارکت و همکاری جوامعی دارد که بیشترین تاثیر را می‌گذارند. یک شهر با مدیریت هوشمند آب در وهله اول مزایای این سیستم را می‌شناسد. مهمترین مزیت استفاده از آب باران رفع دغدغه در مورد کیفیت آب است، در واقع کیفیت آب مانند آب مقطر است.

چگونه می‌توانیم مدیریت و جمع‌آوری آب باران در شهرها را پایه‌ریزی کنیم؟

بازسازی طرح‌های شهر و ادغام بخش‌های مرتبط در برنامه‌ریزی برای این مدیریت لازم است. همان‌طور که همکاری با جوامع محلی و سایر ذی‌نفعان برای اطمینان از شناخت و ظرفیت برای اجرای موفقیت‌آمیز طرح ضروری است. در این روش، راه طولانی را باید پیمود. ولی تاکنون نمونه‌های موفق از این روش در آسیا اجرا شده است که در اینجا برای شناخت اجمالی برخی از این تجربه‌ها، مواردی آورده می‌شود:

سنگاپور

در سنگاپور، شهری با منابع محدود آب، جمع‌آوری آب باران و برداشت طبیعی از استراتژی‌های سنتی موجود برای کاهش، استفاده مجدد و تغذیه دوباره منابع آب بود. تقریبا 86 درصد از جمعیت سنگاپور در ساختمان‌های بلند زندگی می‌کنند، بنابراین سیستم جمع‌آوری آب باران در پشت بام‌ها طوری طراحی شده است تا امکان حداکثر استفاده از آب باران، شبیه حوزه آبریز را فراهم آورد. آب باران جمع‌آوری شده، در مخازن نگهداری و برای کمک به کاهش مصرف، در تأمین آب سیفون توالت‌ها و آبیاری فضای سبز ساختمان به کار گرفته می‌شود. این شیوه باعث ذخیره انرژی و همچنین کاهش هزینه‌های دیگر می‌شود.

ویتنام

در روستایی در نزدیکی هانوی در ویتنام، سیستم لوله‌کشی آب وجود نداشت و تنها منبع آب روستا رودخانه‌ای بود که به آرسنیک آلوده بود. قیمت بطری آب نیز برای اهالی روستا خیلی گران بود. تنها گزینه آب آشامیدنی در این روستا استفاده از آب باران بود. تعدادی از جوامع سیستم جمع‌آوری آب باران را در مدرسه و درمانگاه با موفقیت اجرا کرده بودند و سپس اقدام به نصب سیستم جمع‌آوری آب باران برای رفع نیاز آب شرب ساکنین کردند. اجرای طرح‌های این چنینی برای تأمین مصارف ساکنین در وهله اول به رفع موانع فنی، اقتصادی و اجتماعی نیاز دارد. در واقع جمع‌آوری آب باران می‌تواند یکی از راه حل‌های تأمین آب شرب در روستاهای کشورهای در حال توسعه آفریقا و شرق آسیا باشد.

کره

در کره، مطالعات نشان داده است که 90 درصد از کل منابع آب "آب نامرئی" است که در رطوبت خاک، گیاهان زنده و اتمسفر وجود دارد. حفظ و افزایش آب نامرئی برای شهرها حیاتی است. فرآیند سبز شهری توسط کاهش تعداد سطوح غیرقابل نفوذ و نگهداشت آن در خاک و گیاهان به‌دست می‌آید. فضای سبز شهری به محوطه‌سازی عمومی و پروژه‌های جنگل‌کاری شهری برای ایجاد روابط سودمند متقابل بین ساکنان شهر و محیط زیست اشاره دارد.

آب نامرئی تبخیر شده تبدیل به ابر می‌شود و بعد از طریق باران به زمین باز می‌گردد، این فرآیند چرخه کامل و کوچکی از آب است. زیرساخت‌های سبز برای شهرها از دو لحاظ منفعت دارند: افزایش انعطاف‌پذیری در برابر حوادث ناشی از بارندگی‌های شدید و کاهش آثار جزیره گرمایی به‌وسیله تبخیر و تعرق آب نارمرئی. گیاهان سبز مانع حرکت تند جریان آب می‌شوند و خطرات سیل را کاهش می‌دهند. گیاهان سبز همچنین با مصرف انرژی توسط تبخیر، باعث کاهش دما می‌شوند. یک مترمکعب آب برای تبخیر، 700 کیلووات ساعت انرژی مصرف می‌کند، که این رقم معادل انرژی مصرف شده در 100 تهویه پنجره‌ای است.

چین

شنژن شهری در چین، در پاسخ به بحران کمبود آب به یکی از اولین پذیرندگان مفهوم شهر اسفنجی * تبدیل شده است. هدف شهر اسفنجی تبدیل شدن به حوضه آبریز تأمین آب و افزایش استفاده از آب نامرئی در کنترل دما است. این هدف با اجرای سیاست‌ها و مقررات برای نفوذ بارش، نگهداری و ذخیره آب باران در پروژه‌های ساختمانی جدید آغاز شده است. اما هنوز با چالش اطمینان از آب پایدار و تمیز روبروست. افزایش فضای سبز شهری، مفهوم شهر اسفنجی و ساختمان‌های مقاوم‌سازی شده در شهرها، همگی روش‌هایی برای آمادگی در برابر آینده‌ای نامشخص است.

راه پیش‌رو

مدیریت سنتی آب می‌تواند در راه حل‌های آینده مشارکت زیادی کند، اما ما باید به سمت الگوی جدیدی پیش برویم که در آن، آب باران به‌عنوان منبع اصلی در کل چرخه آب در شهر مورد توجه قرار گیرد. با انجام این کار ما می‌توانیم ذی‌نفعان را در چشم‌انداز آب شهری به‌عنوان جامعه هوشمند آب در نظر بگیریم.

*شهر اسفنجی اصطلاحی است که در چین برای اولین بار در سال 2013 در کنفرانس شهرنشینی توسط رییس جمهور این کشور بیان شد. رییس جمهور چین در این کنفرانس گفت برای جمع‌آوری آب باران از سطح شهرها و مدیریت آن باید "مثل اسفنج" عمل کنیم. منظور از شهر اسفنجی، فراهم آوردن شرایطی در شهرها از لحاظ زیرساختی است تا امکان جذب بارش‌ها و هدایت آنها برای ذخیره‌سازی و نگهداری فراهم شود تا از این منبع آب، برای مصارف مختلف بتوان استفاده کرد./

ترجمه: شهره صدری‌خانلو

L-960111-01