افغانستان کارشناسان گندم را برای افزایش محصول بسیج کرد/ دانشمندان افغانستانی برنامه جدیدی برای بالابردن میزان برداشت گندم دارند

طبق اعلام بیش از 50 کارشناس ملی و بین المللی گندم، دسترسی ناکافی به ذخایر کوچک بذرهای گواهی شده و مقاوم در برابر انواع جدیدی از بیماری ها مانع تولید گندم می شود و در بالارفتن عدم امنیت غذایی در افغانستان نقش دارد.

به گزارش ایانا از وبسایت wheat.org سیاست گزاران و دانشمندان گندم در رابطه با چالش کشوری تولید بیشتر محصول، در نشستی دو روزه در دفتر مرکزی مؤسسه تحقیقات کشاورزی افغانستان 1 (ARIA) در شهر کابل که بخشی از پنجمین کارگاه سالانه محققان گندم در ماه نوامبر سال 2016 بود، با یکدیگر به بحث پرداختند. آن ها محدودیت های موجود محصول گندم زمستان 2017 را در نظر گرفتند که شامل آب و هوای خشک پاییز و سویه های به سرعت در حال تکامل یک بیماری مرگبار گندم به نام زنگ زرد است.

قدرت صوفی زاده، مدیر تحقیقات تطبیقی مؤسسه تحقیقات کشاورزی افغانستان، می گوید: "ارقام قدیمی گندم به عنوان طعمه، در رقابت های جدید زنگ زدگی نابود می شوند." او اشاره می کند که میزان برداشت گندم این کشور در سال 2016 زیر 5 میلیون تن باقی مانده است، در حالی که در سال 2014 میزان برداشت این محصول بیش از5.3 میلیون تن ثبت شده بود.

این کارگاه با مشارکت 51 نفر از جمله اعضای ایستگاه های مؤسسه تحقیقات کشاورزی افغانستان، کارشناسان مرکز بین المللی بهبود گندم و ذرت 2 (CIMMYT) ، مرکز تحقیقات بین المللی کشاورزی استرالیا 3 (ACIAR) و پروژه بانک جهانی تولیدات کشاورزی افغانستان 4 (AAIP) برگزار شد.

طبق گزارش های اخیر سازمان فائو (FAO) ، طی دو سال اخیر کشور افغانستان حدود 2.5 میلیون تن دانه های غلات - عمدتاً گندم - را از کشورهای قزاقستان و پاکستان وارد کرده است.

راجیو شارما (Rajiv Sharma) ، دانشمند ارشد و نماینده دفتر مرکزی CIMMYT در افغانستان می گوید: "اغلب گندم کاران، به جای کاشت بذرهای گواهی شده جدیدتر و ارقام پرمحصول و مقاوم در برابر بیماری ها، دانه های برداشت های قبل را ذخیره کرده و از آن به عنوان بذر استفاده می کنند." همچنین او بیان می کند که این کار پتانسیل تولید محصول گندم در این کشور را محدود می کند.

شارما توضیح می دهد که سازمان CIMMYT از تلاش های وزارت کشاورزی، آبیاری و مالداری افغانستان 5 (MAIL) برای افزایش ذخایر بذرهای گواهی شده ارقام بهبود یافته و ورودی های حیاتی مانند کودها پشتیبانی می کند. همچنین او می گوید: " CIMMYT دهه هاست که با دانشمندان گندم در افغانستان همکاری می کند و بیش از 90 درصد از ارقام گواهی شده گندم این کشور حاوی کمک های ژنتیکی از تلاش های ما در زمینه اصلاح جهانی است."

این مرکز از سال 2012، مشاهداتی بیش از 1700 مورد از ارقام گندم در زمین های کشاورزان را سازمان دهی کرده است و بالغ بر 1000 نفر از کشاورزان را آموزش داده است. همچنین، دانشمندان CIMMYT کار تجزیه و تحلیل DNA گندم افغانستانی را برعهده دارند که پرورش سریع تر و مؤثرتر این محصول را در پی خواهد داشت.

گزارش های فائو نشان می دهد که دولت، سازمان های گوناگون غیردولتی و سازمان فائو حدود 10 هزار تن از بذور گواهی شده ارقام بهبود یافته گندم را برای سال زراعی جاری توزیع کرده اند. کشاورزان با این مقدار می توانند حدود 67 هزار هکتار را بذرپاشی کنند که فقط حدود 3 درصد از تقریباً 2.5 میلیون هکتار از مناطق برداشت گندم کشور را تشکیل می دهد.

غیاث الدین غنی زاده که ریاست بخش آسیب شناسی گندم وزارت کشاورزی، آبیاری و مالداری و همچنین مؤسسه تحقیقات کشاورزی افغانستان را برعهده دارد، می گوید: "ما هیئت ملی بذر را در مورد ارقام قدیمی تری که مستعد ابتلا به زنگ هستند، مطلع کردیم." او اضافه کرد که تلاش هایی برای بدست آوردن ارقامی خارج از زنجیره ذخیره بذر نیز صورت گرفته است.

پس از این گفت وگو، غنی زاده و همکاران وزارتخانه و مؤسسه تحقیقات کشاورزی آقایان هاشم عظمتیار و عبدالطیف راسخ برنامه فنی برای پرورش، آسیب شناسی فعالیت های زراعی پایان سال 2016 و آغاز سال 2017 ارائه کردند.

زبیر امید، هماهنگ کننده مرکز CIMMYT افغانستان، نتایج مشاهدات مزرعه ای گندم کاران را ارائه کرد و اطلاع داد که بازده دانه ها در این مشاهدات از 2.8 به 7.6 تن در هکتار رسیده است.

تی. اس. پاکبین، مدیر اسبق ARIA ، این نشست را افتتاح کرد و کمک های مرکز CIMMYT در بهبود گندم افغانستان را برجسته کرد. ام. کیو. عبیدی، مدیر ARIA ، از شرکت کنندگانی که با وجود نگرانی های امنیتی و سفرهای طولانی در این نشست حضور یافتند، تشکر کرد. نبی هاشمی، مسئول بخش تحقیقات مرکز CIMMYT افغانستان، به شرکت کنندگانی که نیمی از آن ها از CIMMYT بودند، خوشامد گفت و برای آنان آرزوی موفقیت کرد.

اسامی کارشناسانی که نتایج آزمایش اصلاح گندم را ارائه کردند به شرح زیر است:

نظم آرای احمدزاده، از مرکز تحقیقاتی دارالامان شهر کابل؛ عزیز عثمانی، از ایستگاه تحقیقاتی اوراد خان شهر هرات؛ شکیب عطایا، از ایستگاه تحقیقاتی شیشام باغ در استان ننگرهار؛ عبدالمنّان، از ایستگاه تحقیقاتی استان هلمند؛ سعید بهرام، از مزرعه مرکزی در استان کندز؛ نجیب اله جاهد، از ایستگاه تحقیقاتی کوهکاران شهر قندهار؛ و سرور اریان، از ایستگاه تحقیقاتی ملا غلام استان بامیان.

همچنین، عبدالطیف راسخ، رئیس بخش زراعت گندم و مرکز نظارتی ARIA و ایستگاه بادام باغ کابل؛ نتایج زراعی ایستگاه تحقیقاتی بدخشان در شهرهای هرات، کابل، و استان های کندز، هلمند و بامیان را ارائه کرد.

پانوشت:

1. Agricultural Research Institute of Afghanistan

2. International Maize and Wheat Improvement Center

3. Australian Center for International Agricultural Research

4. World Bank's Afghanistan Agriculture Input Project

5. Afghanistan's Ministry of Agriculture, Irrigation and Livestock

ترجمه: مهشید جلالیان