Iranian Agriculture News Agency

نقش مهم زنبورها در گرده‌افشانی؛

20 محصول کشاورزی که با نابودی زنبورها کمیاب و گران می‌شوند

با کاهش جمعیت صدها گونه زنبور به‌دلیل از دست دادن زیستگاه و استفاده از آفت‌کش‌ها توسط انسان تولید چندین نوع ماده غذایی در معرض خطر قرار می‌گیرد.

20 محصول کشاورزی که با نابودی زنبورها کمیاب و گران می‌شوند

با کاهش جمعیت صدها گونه زنبور به‌دلیل از دست دادن زیستگاه و استفاده از آفت‌کش‌ها توسط انسان تولید چندین نوع ماده غذایی در معرض خطر قرار می‌گیرد.

به گزارش ایانا به نقل از alternet.org ، به‌دلیل تغییرات آب و هوایی، افزایش استفاده از آفت‌کش‌ها در مزارع و عوامل دیگری از این دست، جمعیت زنبورها طی چند سال اخیر به طور مداوم در حال کاهش است. تحقیقات جدید نشان می‌دهد که عوامل گفته شده، موجب کاهش جمعیت 700 گونه زنبور در آمریکای شمالی شده است. این زنگ خطری جدی برای تغذیه و همچنین سلامت انسان‌ها محسوب می‌شود.

اگرچه بیش از چهارهزار و 337 گونه زنبور بومی در آمریکای شمالی و هاوایی شناخته شده، اما به‌طور کلی تجزیه و تحلیل وضعیت یک‌هزار و 437 نوع از آنها نشان داد که بیش از نیمی از جمعیت گونه‌ها (749 نوع) رو به افول گذاشته و تعدادشان پایین آمده است. همچنین حدود یک‌چهارم یا به عبارتی، 347 نوع از گونه‌ها در معرض خطر انقراض قرار دارند. البته درباره جمعیت بسیاری از گونه‌ها اطلاعات کافی در دست نیست، اما این احتمال وجود دارد که آنها نیز در معرض تهدید باشند؛ بنابراین دانشمندان معتقدند که برای نجات این حشره باید بدون معطلی راهکاری اساسی اندیشید. ضمن اینکه نباید فراموش کرد که نخستین دلیل برای چنین فاجعه‌ای، توسعه غیر اصولی کشاورزی است؛ کشاورزی که استفاده از علف‌کش‌ها را افزایش داد و باعث تخریب زیستگاه زنبورها شد. هرچند تغییرات اقلیمی و گسترش شهرسازی نیز تأثیر زیادی در تداوم این روند مخرب داشته‌اند.

یافته‌های دانشمندان که برای هر فردی نگران‌کننده به‌نظر می‌رسد، نشان داد که بیش از 40 درصد حشره‌های گرده‌افشان دنیا در معرض تهدید جدی هستند. این موضوع به‌طور مستقیم در تولید بسیاری از محصولات ازجمله گیاهان خودرو و وحشی در ایالات متحده تأثیر منفی خواهد داشت.

حداقل یکی از هر سه محصولی که در سراسر جهان به‌عنوان غذا مصرف می‌شود، به‌طور خاص به گرده‌افشانی زنبورها وابسته است. بدون همکاری این حشرات پرارزش، بسیاری از محصولات مغذی و لذیذی که انسان‌ها مصرف می‌کنند از روی زمین محو خواهد شد. زنبورها همچنین مسئولیت تولید یونجه و شبدر را بر عهده دارند؛ گیاهانی که به مصرف دام‌هایی می‌رسد که در چراگاه‌ها تعلیف می‌شوند. بنابراین بدون آنها سهم قابل توجهی از پروتئین حیوانی و مواد لبنی مانند گوشت، پنیر، شیر، کره، کره و ماست و بستنی از بین خواهد رفت.

حتی فکر خداحافظی با غذاهای اساسی برای انسان ترسناک است، اما باید پذیرفت که با کاهش تعداد زنبورها نه تنها غذاهای مورد علاقه انسان‌ها از بین می‌رود، بلکه محصولات اساسی مورد نیاز آنها نیز نابود می‌شود. زیرا تولید بسیاری از مواد مغذی مانند ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در محصولات مختلف وابسته به گرده‌افشانی زنبورها است. کمبود این مواد مغذی، می‌تواند سلامت انسان‌ها را تهدید کرده و خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند سرطان و مشکلات قلبی را دوچندان کند. درست مانند آنچه که در مناطق محروم دنیا اتفاق می‌افتد و مردم بی‌گناه به‌دلیل سوءتغذیه با مرگ روبه‌رو می‌شوند.

در جهانی بدون زنبور، اگر غذایی باشد، دیگر لذیذ و مغذی نیست و در عین حال مقدار آن نیز بسیار کم است. همچنین برخی از غذاهای مورد علاقه انسان به‌طور کامل ناپدید شده و بقیه هم کمیاب و گران خواهد شد.

در ادامه، مهم‌ترین محصولاتی که تولیدشان وابسته به زنبورعسل و گرده‌افشانی این حشره است، معرفی می‌شوند.


بادام

گرده‌افشانی شکوفه‌های بادام به طور کامل به انجام وظیفه زنبور عسل وابسته است. البته این معامله‌ای یک‌طرفه نیست، بلکه زنبورها نیز به بادام احتیاج دارند. زیرا یکی از اصلی‌ترین منابع گرده برای این حشره محسوب می‌شود. گفتنی است 80 درصد بادام‌های جهان در کالیفرنیا تولید می‌شود و زنبورها در آغاز فصل از گرده آن قدرت می‌گیرند.


زغال‌اخته

بیش از 90 درصد زغال‌اخته تولید شده در جهان حاصل گرده افشانی زنبورها است؛ بنابراین هرگونه اختلال در این مسیر، منجر به بالا رفتن شتابنده قیمت این محصول خواهد شد؛ محصولی که به‌عنوان بسته فوق‌العاده آنتی اکسیدان در جهان شناخته می‌شود.


قهوه

قهوه از آن دست گیاهانی است که اگرچه به خودگرده‌افشان معروف هستند، اما هنوز به ابتکار عمل زنبورها نیز احتیاج دارند. گل درخت قهوه برای گرده‌افشانی تنها سه تا چهار روز باز خواهد ماند و اگر در این فاصله کوتاه، گرده‌افشانی زنبورها صورت نگیرد، محصول خروجی، ضعیف و مستعد انواع بیماری‌ها خواهد بود. بنابراین هرچند قهوه بعد از نابودی کل زنبورها باز هم در جهان وجود دارد، اما به احتمال قوی بسیار نادر و گران می‌شود.


پرتقال

وابستگی 90 درصدی درختان پرتقال به گرده‌افشانی زنبورها خود گویای همه چیز است. البته در این میان، رقم‌هایی مانند Navel هم هستند که چندان وابستگی در این مسئله ندارند، اما به هر ترتیب، تولید بخش عمده‌ای از رقم‌های این محصول با دخالت زنبور صورت می‌گیرد.


تخم کدو

تخم کدو مقدار زیادی منیزیم دارد که برای فشار خون مفید بوده و از سکته قلبی و مغزی جلوگیری می‌کند. وجود این تخمه‌ها به شدت وابسته به گرده‌افشانی زنبورها است تا جایی که دانشمندان تخمین می‌زنند در صورت فقدان این حشره، تولید 90 درصد آنها از بین خواهد رفت.


کلزا

یکی از دانه‌هایی که برای استحصال روغن بسیار ضروری به شمار می‌رود، کلزاست. این گیاه به دلیل رنگ زرد روشنی که دارد، زنبورها را به سمت خود جذب کرده و از این طریق گرده افشانی خود را نیز تضمین می‌کند. اگرچه زنبورها سهم قابل ملاحظه‌ای در تولید این گیاه دارند، اما به‌دلیل سم‌پاشی در اغلب مزارع، صدمات جبران‌ناپذیری به این حشره وارد آمده و در عین حال محیط زیست هم آسیب دیده است. این موضوع به ویژه برای ایران که وابستگی آن به واردات روغن و دانه‌های روغنی بیش از 90 درصد تخمین زده می‌شود، بسیار حائز اهمیت خواهد بود.


تمشک

منابع علمی درباره تغذیه، مصرف تمشک را برای جلوگیری از بیماری‌هایی مانند سرطان، دیابت و مشکلات قلبی عروقی، توصیه می‌کنند. اطمینان از گرده‌افشانی در گیاه تمشک، به وجود زنبورها برمی‌گردد. در غیر این صورت این محصول شکل زیبای ظاهری خود را از دست داده و کوچک‌تر و نایاب‌تر می‌شود.


توت‌فرنگی

نام توت‌فرنگی که می‌آید آدم یاد تابستان‌های گرمی می‌افتد که با میل کردن تعدادی از این میوه می‌تواند قدری از عطش خود را کم کند. اگرچه تولید این میوه لذیذ وابستگی چندانی به گرده‌افشانی توسط زنبورها ندارد، اما بسیاری از کشاورزان از این حشره به عنوان تکمیل‌کننده گرده‌افشانی پس از باد استفاده می‌کنند؛ زیرا این عمل هم بهره‌وری را افزایش داده و هم باعث ارتقای کیفیت محصول می‌شود.


آفتابگردان

خاصیت چسبندگی و سنگینی که گرده گل آفتابگردان نسبت به دیگر گیاهان دارد، آن را بیشتر از باد به زنبور یا گرده‌افشان‌های دیگر وابسته می‌کند. اگر شما یکی از کسانی هستید که از روغن آفتابگردان برای پخت غذا استفاده می‌کنید یا از خوردن مغز دانه‌های آن در داخل شیرینی لذت می‌برید، باید هرچه سریع‌تر به فکر جایگزینی برای جمعیت زنبورها باشید تا تولید این گیاه به خطر نیفتد.


خیار

بدون زنبورعسل، بیشتر رقم‌های خیار تولید نمی‌شود و مردم نه‌تنها از مصرف مستقیم و تازه آن محروم می‌شوند، بلکه هیچ محصول دیگری جایگزین خیارشورهای کنار همبرگز نخواهد شد! در حال حاضر نیز بسیاری از کشاورزان، از کاهش عملکرد تولید خیار در مزارع‌‌شان اظهار نگرانی کرده‌اند.


خردل

یک‌سوم از کل گیاهان خردل، به گرده‌افشانی توسط زنبورها احتیاج دارد. این به آن معناست که بعد از نابودی زنبورها دیگر نمی‌توانید از این محصول برای لذیذتر شدن غذاهای‌تان استفاده کنید. البته خردل تنها به‌عنوان یک چاشنی مورد نیاز نیست؛ این دانه‌ها می‌توانند در کاهش دردهای التهابی مانند آرتروز، نقش محوری ایفا کنند.


پیاز

محصول پیاز را قبل از اینکه سبز شود برداشت می‌کنند و گیاه آن برای تولید بذر، در زمانی که سبز می‌شود، احتیاج به گرده‌افشانی دارد. کمبود زنبورعسل، کار را بسیار سخت می‌کند، زیرا کشاورزان برای تولید بذر مجبور به صرف هزینه‌های زیاد خواهند شد؛ بنابراین در صورت دخالت نکردن زنبور، محصول پیاز مانند بسیاری از محصولات دیگر، هم کمیاب و هم گران می‌شود.


فلفل

زنبورها چندان وابستگی به گرده‌های فلفل ندارند و بیشتر مسئولیت گرده‌افشانی این گیاه را باد بر عهده می‌گیرد. اما با ورود زنبور و کمک به چرخه گرده‌افشانی، کیفیت و کمیت فلفل به شدت افزایش یافته و محصول بهتری تولید خواهد شد. این موضوع برای برخی نواحی مانند گلخانه‌ها یا مزارع کوچک مسقف، بسیار حائز اهمیت است؛ بنابراین اگر زنبور نباشد، باید با تولید فلفل در خارج از فصل، خداحافظی کرد.


سیب‌زمینی

اگرچه تولید سیب‌زمینی به‌طور مستقیم به گرده‌افشانی زنبور مربوط نمی‌شود، اما برای پیکربندی اصلاح نژاد و کمک به ارتقای تولید در راستای بهبود ژنتیکی، وجود زنبورها ضروری است. به همین دلیل احتمال می‌رود در صورت کاهش جمعیت زنبورها تنوع تولید این گیاه به شدت کاهش یافته و برنامه‌های اصلاح نژادی تعطیل شوند.


دانه‌های کنجد

بیش از 80 درصد نیاز گرده‌افشانی در این گیاه، وابسته به حشرات است که زنبورها حدود 80 درصد از این سهم را به خود اختصاص داده‌اند. با توجه به ارزش غذایی بالایی که کنجد دارد، می‌توان ادعا کرد که این گیاه نقشی تعیین‌کننده در جیره غذایی مردم دنیا بازی می‌کند. کم شدن زنبورها تنها به آن معنی نیست که ما دیگر نمی‌توانیم همبرگر خود را با نان کنجددار مصرف کنیم، بلکه موضوع بسیار ژرف‌تر از این حرف‌ها است. در مجموع کمبود کنجد، علاوه بر کاهش تولید روغن گیاهی، باعث سوءتغذیه در بیشتر کشورهای فقیر دنیا می‌شود و مشکلات آنها را دوچندان می‌کند.


گوجه‌فرنگی

در حالی که بیشتر رقم‌های گوجه‌فرنگی به طریق خود گرده‌افشانی تولید می‌شود، اما زنبورها می‌توانند در افزایش تولید و ارتقای کیفیت این محصول نقشی کلیدی بازی کنند. از این رو بدون زنبور، تولید یکی از لذیذترین سبزیجاتی که می‌شناسیم، کاهش یافته و دیگر نمی‌توانیم مانند امروز از کیفیت بالای آن بهره‌مند شویم.


سیب

تولید سیب به‌شدت گرده‌افشانی متقاطع توسط زنبورها را می‌طلبد و نبود این حشره به‌طور مستقیم تولید آن را تحت تأثیر قرار خواهد داد. ما در غیاب زنبور باید سیب‌های بی‌کیفیت، بی‌مزه و عاری از ارزش‌های غذایی را با قیمتی چند برابر امروز خریداری کنیم.


شاتوت

شاتوت یکی از خوشمزه‌ترین انواع توت به‌شمار می‌رود که این گیاه نیز همانند گیاهان دیگری که پیش از این معرفی شدند، به گرده‌افشانی زنبورها وابسته‌اند؛ بنابراین در نبود زنبورها تولید این محصول و بذرهای مربوط به آن به شدت کاهش خواهد یافت و شما دیگر محصولی مانند شاتوت را پیدا نمی‌کنید که به همان اندازه دست‌های‌تان را قرمز کند.


کیوی

مانند سیب، شاتوت، پرتقال و بسیاری از میوه های دیگر، تولید کیوی نیز در گرو زحماتی است که زنبورها به‌صورت مجانی برای ما متحمل می‌شوند. ماهیت گرده کیوی به گونه‌ای است که مقدار زیادی از آن می‌تواند به سطح بدن زنبورها چسبیده و از جایی به جای دیگر منتقل شود. حال تصور کنید اگر زنبور نباشد، چه بر سر تولید این میوه غنی از ویتامین C خواهد آمد؟


کدو تنبل

تا 90 درصد تولید کدو تنبل و دیگر انواع کدوها به گرده‌افشانی زنبورها ارتباط دارد و در صورت کاهش جمعیت این حشره، میزان تولید این گیاه نیز به شدت آسیب می‌بیند. بنابراین دیگر خبری از تکه‌های برش خورده کدو در کنار سفره نخواهد بود و دیگر کسی نمی‌تواند روی بدنه کدوها با کنده‌کاری، اشکال جالب بسازد.

به هر ترتیب، تولید بسیاری از میوه‌ها، سبزیجات و دانه‌ها و همچنین شیر و گوشتی که در جیره غذایی انسان‌ها یافت می‌شود، به کار و کوشش زنبورها محتاج است. اگر این حشره نباشد چه بر سر زندگی انسان خواهد آمد؟ با اینکه زنبورها در تولید بسیاری از محصولات کشاورزی کمک می‌کنند، اما استفاده از حشره‌کش‌های سمی، زنگ آغاز نابودی آنها را به صدا درآورده است.

به همین دلیل لازم است تا سازمان‌های محیط زیست، هر چه سریع‌تر جلوی استفاده از این سموم را گرفته و بدون معطلی قانون منع کاربرد این مواد را به اجرا گذارند./

V-960208-01

انتهای پیام

دیدگاه تان را بنویسید