"سلف‌خری" در بورس؛ سود یا زیان برای کشاورزان/ اعتبار اولیه راه‌اندازی "بانک زعفران"؛ 150 میلیارد تومان

امکان فروش زعفران پیش از تولید (سلف‌خری) در بورس کالای ایران در حالی اعلام شد که کارشناسان و فعالان تولید و صادرات زعفران معتقد هستند که به کارگیری این مکانیزم در بورس به زیان تولیدکننده و صادرکنندگان است، ضمن اینکه عدم استقبال از حضور دوباره زعفران در بورس کالای ایران نشان از تکرار تجربه ناموفق گذشته دارد.

دبیر شورای ملی زعفران درباره اجرای مکانیزم سلف‌خری زعفران در بورس کالا به خبرنگار ایانا گفت: با توجه به اینکه زعفران محصول گران‌قیمت و پر ارزشی است و بهای آن به شدت تحت تأثیر عرضه و تقاضای بازار داخلی و صادرتی قرار دارد، پیش‌بینی قیمت آن حتی در کوتاه‌مدت بسیار دشوار است، در نتیجه نمی‌توان برای این محصول از روش سلف‌خری بدون زیان تولیدکنندگان و صادرکنندگان استفاده کرد.

فرشید منوچهری با تأکید بر اینکه زعفران محصولی با شرایط ویژه است، افزود: زعفران محصولی مزیت‌دار برای کشور محسوب می‌شود و این محصول علاوه بر اینکه دارای ارزش بالا با قابلیت صادرات است زمینه ایجاد اشتغال در مناطق کم‌برخودار را نیز فراهم کرده است در نتیجه باید هر تصمیمی که برای آن گرفته می‌شود کاملاً کارشناسی شده باشد.

وی بهترین راهکار برای بهبود تولید و توسعه صادرات این محصول را اجرای "طرح بانک زعفران" در مناطق زعفران‌خیز کشور به جای تمرکز عرضه این محصول در بورس دانست که سال‌ها پیش توسط شورای ملی زعفران تهیه و ارائه شده است.

منوچهری در توضیح ویژگی‌های این طرح، بیان کرد: در این طرح مراکزی با نام بانک‌های زعفران در استان‌های تولیدکننده این محصول تأسیس می‌شوند، این بانک‌ها ضمن خرید و ذخیره‌سازی زعفران در بهترین حالت ممکن، زعفران را به‌عنوان وثیقه پذیرفته و به سپرده‌گذاران محصول تسهیلات پرداخت می‌کنند.

وی با بیان اینکه تأسیس بانک زعفران راه را برای اجرای "طرح بهبود کیفیت زعفران" نیز هموار می‌کند، ادامه داد: زعفرانی در این بانک‌ها مورد پذیرش قرار می‌گیرند که از حیث کیفت مورد تأیید آزمایشگاه‌های همکار باشد، به این ترتیب کشاورزان به تولید محصولات کیفی‌تر تشویق می‌شوند و در نهایت به استاندارهای جهانی نزدیک می‌شویم.

دبیر شورای ملی زعفران با بیان اینکه در این بانک‌ها برای زعفران‌های دریافتی سند و شناسنامه تنطیم می‌شود، عنوان کرد: این سند که به امضاء دو طرف می‌رسد همانند اوراق مشارکت قابل واگذاری به غیر است و هر زمان که کشاورز قصد دریافت زعفران خود را داشته باشد، معادل ریالی زعفران و بر اساس نرخ روز مبلغ زعفران به وی پرداخت می‌شود.

منوچهری تأکید دارد که با انجام این اقدامات امکان معرفی برند زعفران ایرانی به جهان و کاهش تقلب نیز فراهم می‌شود.

وی جلوگیری از سلف‌خری را از مهم‌ترین اهداف تشکیل این بانک‌ها عنوان کرد و یادآور شد: با راه‌اندازی بانک‌های زعفران می‌توان نیاز مالی کشاورزان را تأمین کرد و دست سودجویانی که با استفاده از شرایط نامساعد مالی کشاورزان اقدام به پیش خرید محصول قبل از برداشت می‌کنند را کوتاه کرد.

منوچهری میزان اعتبار مورد نیاز برای راه‌اندازی این بانک‌ها را 100 تا 150 میلیارد تومان عنوان کرد و یادآور شد: بر اساس برنامه‌ریزی شورای ملی زعفران این بانک‌ها پس از پنج سال می‌توانند اعتبار دریافت شده را به دولت بازگردانند و در این مدت علاوه بر تثبیت بازار داخلی و خارجی زعفران با قطع دست دلالان، سود این بازار را نصیب کشاورزان کنند.

وی در پایان مدعی شد: سلف‌خری در بورس نتیجه‌ای جز بر باد رفتن زحمات کشاورزان و افزایش زیان آنان ندارد و بهتر است.

سلف‌خری کار دلالان است

علی حسینی، تولیدکننده و یکی از اعضاء شورای ملی زعفران در گفت‌وگو با ایانا معتقد است: راه‌اندازی مکانیزم سلف‌خری زعفران در بورس، بورس زعفران را تبدیل به دلالی بزرگ می‌کند که از اهداف تعیین شده دور شده است.

وی می‌افزاید: زعفران در زمان تولید، برداشت، فرآوری و دپو دچار نوسانات بسیاری می‌شود و این امر پیش فروش محصول را با چالش‌های زیادی روبه‌رو می‌کند.

به گفته حسینی، حتی اگر مکانیزم سلف‌خری بورس کالا شامل نوسانات احتمالی باشد بسیاری از فاکتورها غیرقابل پیش‌بینی وجود دارند که ممکن است شرایط را برای تولیدکننده سخت کند تا جایی که نتواند به تعهدات خود عمل کند.

وی با تأکید بر اینکه سلف‌خری کار دلالان است، می‌گوید: بورس باید محلی برای شفاف‌سازی معاملات باشد نه اینکه نقش دلان را بازی کند و با پیش خرید محصول همان رنجی را به تولیدکنندگان بدهد که دلالان با سوءاستفاده از شرایط مالی به کشاورزان تحمیل می‌کنند.

به گفته این تولیدکننده و عضو شورای ملی زعفران، در تنظیم بازار زعفران باید مکانیزمی به کار برد که حقوق تولیدکننده، صادرکننده، و مصرف‌کننده به‌طور مساوری تأمین شود.

حسینی تشکیل بانک زعفران را بهترین راه حل ممکن سامان دادن تولید و بازار زعفران می‌داند و می‌گوید: این بانک‌ها در مناطق زعفران‌خیز تأسیس می‌شوند و بر خلاف بورس تا خردترین تولیدکننده نیز به آن دسترسی خواهند داشت.

وی ادامه داد: هر کشاورز بزرگ یا کوچک حتی با تولید 100 گرم هم می‌تواند به این بانک‌ها مراجعه کند و محصول خود را به آنها بسپارد و از بهترین امکانات نگهداری و اعتبارات آن بهره‌مند شود.

حسینی در پایان اضافه کرد: از تأسیس این بانک‌ها، تولیدکننده، صنعت‌گران (صنایع فرآوری) و صادرکنندگان منتفع خواهند شد و همراه با حفظ محصول در بالاترین کیفیت از رسوب آن جلوگیری می‌شود./

G-960209-01