هنوز نژاد "راس" در بازار حرف اول را می‌زند/ رانت و دست‌های پشت پرده وجود ندارد؛ تغییر سهم نژادها مدیریتی است + جدول

تولیدکنندگان جوجه یکروزه در کشور بر وجودنژادهای مختلف در بازار مرغ تأکید کرده و آن را برای تنوع و تأمین گوشت مرغ مورد نیاز کشور، بسیار ضروری می‌دانند؛ موضوعی که برخی رسانه‌های مخالف دولت در مصاحبه با مسئولان ذی‌نفع در انحصار یک نژاد خاص برای صنعت طیور، آن را دستمایه انتقاد از دولت در آستانه انتخابات ریاست جمهوری نیز قرار داده‌اند.

به گزارش خبرنگار ایانا، تا اواسط دهه 70 خورشیدی که نژاد آرین سهمی تقریباً 100 درصدی در تولید جوجه یکروزه در ایران داشت، مرغ مادری‌ها از هر قطعه، حداکثر 110 جوجه می‌گرفتند، اما با حضور محمود حجتی برای ریاست وزارتخانه در آن سال‌ها، این موضوع در دستور کار قرار گرفت که مرغداری‌ها در انحصار یک نژاد نبوده و از نژادهای مختلف برای پرورش مرغ‌ها استفاده کنند. به همین دلیل پای گونه‌های مختلفی مانند راس، آربورایکرز، هوبارد، کاپ و تعدادی دیگر به ایران باز شد تا تولیدکنندگان بر اساس میزان بازدهی و مقدار بهره‌وری هر نژاد، دست به انتخاب بزنند.

حال پس از گذشت حدود دو دهه، نژادهای برتری که می‌توانند بالای 130 جوجه در هر قطعه تولید کنند، در سالن‌های پرورش ایران خودنمایی می‌کنند. البته هنوز نژاد ایرانی آریندر بازار به میزان بسیار ناچیزی حضور دارد، اما دیگر 100 درصد جوجه‌ریزی‌ها در اختیار آن نیست و سهم آن هرساله نوسان دارد. این درست همان سیاستی است که درباره پرورش دام سنگین نیز طی سال‌های اخیر به اجرا گذاشته شده است. معاون بهبود تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی در این باره در سال گذشته به خبرنگار ایانا گفته بود که "ما نباید تمام تخم‌مرغ‌ها را در داخل یک سبد بچینیم؛ بنابراین لازم است که از تنوع نژادی استفاده کرد تا در صورت بروز هر اتفاقی، مشکلی در راه تولید قد علم نکند."

دو سال پیش، 80 درصد جوجه‌ریزی مزارع مرغ مادر، از میان آمیخته‌های مختلف، در اختیار نژاد "راس" بود. آربورایکرز با 14 درصد در مقام بعدی و پس از آن کاپ و هوبارد قرار داشتند. سهم راس در سال 94 نسبت به سال 93 حدود 10 درصد کاهش داشته و در مقابل نژاد آربورایکرز توانست این عدد را به 11 درصد برساند؛ نژادی که ئ. سال قبل از آن تنها سه درصد سهم بازار را در اختیار داشت.

این در حالی است که در مورد جوجه‌ریزی مرغ اجداد گوشتی در سال 94 سهم راس، حدود 59.1 درصد بوده که این عدد نسبت به سال 93 کاهشی 17.9 درصدی را تجربه کرده است. البته یکی از دلایل آن، ورود نژاد هوبارد به بازار ایران بود که توانست 5.6 درصد مزارع اجداد گوشتی را از آن خود کند. هرچند نباید فراموش کرد که آربورایکرز هم سهم خود را از 13 درصد به 22.5 درصد رساند و رقابت میان نژادهای مختلف پیچیده‌تر و رقابتی شد.

اگرچه به ادعای برخی مسئولان پیشین در دولت های نهم و دهم، سهم نژاد "راس" در مزارع ایران کاهش یافته و این موضوع برای آنها که امروز در سازمان اقتصادی کوثر در انحصار نژاد راس ذی‌نفع هستند، خوشایند نبوده و نیست؛ اما آخرین جداول منتشر شده که در اختیار ایانا قرار گرفته است، نشان از افزایش بیش از سه درصدی سهم این نژاد در بازار ایران نیز دارد. به‌طوری‌که جوجه‌ریزی مرغ اجداد گوشتی در این نژاد از 59.1 درصد در سال 94، به 62.9 درصد در سال 95 رسید.

مشاور انجمن تولیدکنندگان جوجه یکروزه، در این باره به خبرنگار ایانا گفت: آنچه تغییرات و نوسانات نژادهای مختلف در ایران را رقم می‌زند، تنها عوامل مدیریتی است و ربطی به رانت یا دست‌های پشت پرده ندارد.

سیدمصطفی مصطفوی، با اشاره به کاهش تدریجی سهم راس در بازار مرغ ایران، افزود: سهم نژادهایی مانند هوبارد و کاپ که به‌صورت زنجیره‌ای عمل می‌کنند، بیشتر شده و به همان نسبت در سال‌های اخیر از سهم راس کاهش یافته است. همچنین تغییر مدیریت آربورایکرز، موفقیت آن را در بازار طیور بالا برد و جای بیشتری برای آن باز کرده است.

وی در این زمینه نیز نظری همسو با وزارت جهاد کشاورزی داشته و معتقد است که نباید برای تولید مرغ تنها به یک نژاد اکتفا کرد و بهترین کنش آن است که راه برای حضور تمام نژادها باز باشد. قطعا هر کدام از آنها ضعیف‌تر باشند، به‌طور خودکار از دور رقابت حذف می‌شوند.

میزان جوجه‌ریزی آمیخته‌های مختلف در کشور

سهم آمیخته‌های مختلف در جوجه‌ریزی مزارع مادر کشور (درصد)

منبع: انجمن صنفی تولیدکنندگان جوجه یک‌روزه

V-960212-03