شناسایی ژن‌های کلیدی در بافت‌های زیر پوستی چربی و ماهیچه گوسفند

تولیدکنندگان دام نیاز دارند تا اطلاعات ژنتیکی دقیقی از تعداد و اهمیت ژن‌های مرتبط با چربی و ماهیچه داشته باشند. به همین دلیل طرح شناسایی ژن‌های کلیدی در بافت‌های زیرپوستی چربی و ماهیچه گوسفند توسط محققان کشور دنبال می‌شود.

به گزارش خبرنگار ایانا، از آنجا که دامپروران برای ارتقای کیفیت گوشت تولیدی خود نیاز به شناسایی صفات برتر ژنتیکی دارند، طرحی به این منظور توسط محققان ایرانی در مرحله تایید آزمایشگاهی قرار داشته و به زودی نهایی خواهد شد.

بنا بر این گزارش در چکیده این طرح آمده است: در بسیاری از کشورها با وجود اینکه هزینه­ تهیه­ گوشت بره برای مصرف‌کنندگان اهمیت زیادی دارد، اما بیشتر مصرف‌کنندگان به فکر تهیه گوشت با کیفیت، اغلب با چربی کمتر هستند ( Harper, 2004 ). به هر حال ترکیب مناسب گوشت از لحاظ میزان چربی و ماهیچه تحت تأثیر عوامل ژنتیکی و غیرژنتیکی زیادی قرار می­‌گیرد و انتخاب به‌منظور افزایش میزان گوشت لخم با چربی کمتر بازارپسندی و سلامت جامعه را بهبود می‌بخشد. تولیدکنندگان دام نیاز دارند تا اطلاعات ژنتیکی دقیقی از تعداد و اهمیت ژن‌های مرتبط با چربی و ماهیچه داشته باشند تا بتوانند این اطلاعات را در برنامه‌های انتخاب و تصمیم‌گیری‌های مدیریتی خود به‌منظور دستیابی به اهداف پرورش مانند تولید گوشت مرغوب با میزان ماهیچه­ بیشتر و چربی لاشه­ کمتر، به کار گیرند. با افزایش میزان تقاضا برای تولید گوشت گوسفند در جهان، اصلاح‌گران و پروش‌دهندگان در دهه‌های اخیر توجه بیشتری به صفات گوشت و ژن‌های مرتبط با این صفات داشته‌اند. ( Machado et al., 2003; Walling et al., 2004 )

صفات مرتبط با تولید گوشت (ماهیچه و چربی) از صفات مهم اقتصادی در گوسفند هستند. به هر حال ماهیچه و چربی زیرپوستی بافت‌های هدف برای شناسایی ژن‌های مسئول با صفات مطلوب در تولید گوشت به‌شمار می‌روند. ( de Vries, Faucitano, Sosnicki, & Plastow, 2000; Lin & Hsu, 2005 )

در سال‌های اخیر روش‌هایی مبتنی بر ژنتیک مولکولی برای افزایش پیشرفت ژنتیکی و همچنین افزایش صحت پیش‌بینی در اصلاح نژاد دام گسترش یافته است. از جمله این روش‌ها می‌توان به مطالعات پویش ژنومی ( GWAS ) و انتخاب ژنومیک اشاره کرد. به هر حال با وجود مزیت و توان بالای این روش‌ها در اصلاح نژاد به‌دلیل هزینه‌های بالا استفاده از روش‌های دیگری مانند انتخاب بر اساس مارکرها ( MAS ) هنوز هم مورد توجه هستند. ( Williams, 2005 )

از آنجا که صفات مرتبط با کیفیت گوشت به سختی شناسایی می‌شوند، بهبود ژنتیکی در برنامه‌های انتخاب می‌تواند با استفاده از شناسایی ژن‌ها و QTL های مهم حاصل شود. ( C. Zhang et al., 2013 ) روش‌های متعددی برای شناسایی ژن‌های مهم مرتبط با صفات وجود دارد؛ از جمله جدیدترین و دقیق­‌ترین این روش‌ها مطالعه تمایز بیان ژن‌ها در نمونه‌های بیولوژیکی با استفاده از آنالیز RNA-seq است. ( Chu & Corey, 2012 ) همچنین این روش برای مطالعه واریانت‌های مختلف ژن‌ها، تصحیح‌های بعد از رونویسی بررسی جهش‌ها و SNP ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. ( Maher et al., 2009 ) در این روش بیان ژن به وسیله شمارش تعداد خوانش‌های یک ژن که روی ژنوم مرجع نقشه‌یابی شده است، بررسی می‌شود. این روش نسبت به روش‌های قدیمی‌تر مانند microarray دقیق‌تر و قوی‌تر است. ( Zhang et al., 2014 ) با توجه به اینکه مطالعات در زمینه بهبود صفات لاشه در نژادهای گوسفند در جهان و کشور ما به‌ویژه در استان زنجان روی نژاد بومی گسترش یافته، شناسایی و معرفی ژن‌های مهم درگیر در صفات مهم در لاشه بسیار اهمیت دارد و بستر مناسبی را در مطالعات آینده برای محققان در این زمینه فراهم می‌کند. هدف این مطالعه، شناسایی ژن‌های کلیدی در بافت‌های چربی و ماهیچه گوسفند برای استفاده در برنامه‌های تحقیقاتی در جهت بهبود صفات لاشه در گوسفندان بومی ایران است."

به گزارش ایانا، این طرح که توسط وحید سلمانی به‌عنوان مجری طرح به همراه عباس بهاری و معصومه صالح در دانشگاه زنجان آغاز شده، مراحل تأیید آزمایشگاهی را طی می‌کند و در آینده‌ای نزدیک به مرحله اجرا خواهد رسید./

V-960225-02