طرح کلان استراتژیک تنوع زیستی و ذخایر ژنتیکی به‌زودی رونمایی می‌شود/ ضرورت اقدامات جدی برای حفظ و بهره‌برداری پایدار از منابع ژنتیکی کشور/ اعمال نگاه برنامه‌محور، موضوع‌محور و مسئله‌محور

مدیر تدوین برنامه کلان علم و فناوری تنوع زیستی و ذخایر ژنتیکی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با بیان اینکه در گذشته تدوین برنامه‌های سازمان بیشتر مؤسسه‌محور، استان‌محور و کوتاه‌مدت بود و ارتباط برنامه‌ها در قالب کلان بسیار رقیق دیده شده بود، گفت: در حال حاضر نگاه سازمان برنامه‌محور، موضوع‌محور، مسئله‌محور و کلان است.

معاون برنامه‌ریزی و آمار دفتر برنامه و بودجه سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی امروز در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایانا با اشاره به اهداف تدوین طرح کلان استراتژیک تنوع زیستی و ذخایر ژنتیکی از سوی این سازمان، گفت: کشور ایران با توجه به وسعت زیاد، تنوع آب و هوایی و موقعیت خاص جغرافیای طبیعی دارای یکی از غنی‌ترین منابع ژنتیکی در منطقه و جهان است. برای حفظ و بهره‌برداری پایدار از این ودیعه الهی و ثروت ملی باید اقدامات جدی و عاجل صورت پذیرد.

دکتر محسن مفیدی‌نیستانک افزود: بیش از هزاران سال دانش سنتی بهره‌برداری از ذخایر ژنتیکی، فعالیت‌های مدرن مربوط به حفاظت و استفاده از منابع ژنتیکی در ایران بیش از 50 سال قدمت ندارد. این فعالیت‌ها به‌صورت پراکنده و مقطعی بوده و سوابق معدودی بر انجام فعالیت متمرکز در زمینه حفاطت و حراست از ذخایر توارثی وجود دارد.

وی با اشاره به اهمیت حفاظت و حراست از ذخایر ژنتیکی به‌عنوان پایه و مبنای توسعه کشور و تحقیقات در علوم زیستی، زیست فناوری، امنیت غذایی و دستیابی به اهداف چشم‌انداز 20 ساله کشور (ارتقاء به مقام نخست منطقه در علوم و فناوری) بیان کرد: یکی از برنامه‌های اصلی و استراتژیک سازمان تدوین و اجرای طرح کلان استراتژیک علم و فناوری تنوع زیستی و ذخایر ژنتیکی است.

عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور ادامه داد: در بند (2) "سیاست‌های کلی منابع طبیعی" از مجموعه "سیاست‌های کلی نظام جمهوری اسلامی" مصوب مجمع تشخیص مصلحت و مقام معظم رهبری، توجه خاصی به حفاظت تنوع زیستی شده است، همچنین در برنامه ششم توسعه، توجه ویژه‌ای به انجام تحقیقات کاربردی در این زمینه شده است.

مفیدی با بیان اینکه در گذشته تدوین برنامه‌های سازمان بیشتر مؤسسه‌محور، استان‌محور و کوتاه‌مدت بود و ارتباط برنامه‌ها در قالب کلان بسیار رقیق دیده شده بود، عنوان کرد: در حال حاضر نگاه سازمان برنامه‌محور، موضوع‌محور، مسئله‌محور و کلان است. الان برای مثال در تدوین برنامه برای کشت، داشت، برداشت، فراوری و انبارداری هر محصول جنبه‌های گوناگونی همچون توجیه اقتصادی کشت محصول، توجه به اقلیم مختلف مناطق، تأمین آب محصول مورد نظر، نیاز محصول به تحقیقات بیشتر، انتخاب ارقام مقاوم، آمایش سرزمین و تعیین پهنه کشور و... مورد توجه قرار گرفته است. به این ترتیب، به انجام تحقیقات مشترک و چند مؤسسه‌ای و ارائه گزارش‌های نهایی حاصل از اجرای طرح‌های تلفیقی برای پاسخ‌گویی به مشکلات کشاورزی، عمیقاً احساس می‌شود.

وی با اشاره به تدوین طرح کلان استراتژیک تنوع زیستی و ذخایر ژنتیکی از سوی این سازمان در حوزه‌های زراعی - باغی، جنگلی - مرتعی، دام و طیور، شیلات و آبزیان، میکروارگانیسم‌ها و بی‌مهرگان، یادآور شد: تدوین طرح کلان استراتژیک ذخایر در زمینه محصولات زراعی و باغی نیز مراحل پایانی خود را طی می کند و در شهریورماه سال جاری از آن رونمایی می‌شود.

مدیر تدوین برنامه کلان علم و فناوری تنوع زیستی و ذخایر ژنتیکی سازمان با بیان اینکه در هریک از این حوزه‌ها شورای راهبردی تشکیل شده است که ده‌ها محقق در طی دو سال کار فشرده علمی در آن ها فعالیت دارند، تأکید کرد: در تدوین این طرح کلان استراتژیک، مسائلی مانند تعیین چالش‌های بخش کشاورزی، برگزیدن چالش‌های مرتبط با تحقیقات بخش کشاورزی، اولویت‌بندی این چالش‌ها، تجزیه و تحلیل وضعیت موجود با تعیین و اولویت‌بندی نقاط ضعف، نقاط قوت، فرصت‌ها و تهدیدها انجام گرفته است که منجر به تعیین شاخص‌هایی شده است که وضعیت فعلی و وضعیت ایده‌آل در افق 1404 را نشان می‌دهد. در نهایت متخصصانی که مسئولیت تدوین حوزه‌های تخصصی را دارند، طرح‌ها و پروژه‌هایی را برای 10 سال آینده در اولویت خواهند دانست که در این مسیر حرکت کند. البته این برنامه از انعطاف لازم برای تغییرات پیش بینی نشده در آینده برخوردار است و کاملاً اجرایی است.

مفیدی در پایان با بیان اینکه محصولات کشاورزی باید به‌گونه‌ای تولید شود که مانع فرسایش نهاده‌‌های لازم برای تولید این محصولات برای نسل‌‌های بعد نشود، اظهار کرد: امیدواریم با اجرای طرح کلان استراتژیک علم و فناوری تنوع زیستی و ذخایر ژنتیک سازمان، این ثروت ملی حفظ و در عین ‌حال محصولات کشاورزی با کمترین چالش‌ها و هزینه‌ها و با بالاترین بهره‌وری، در قالب توسعه پایدار تولید و بهره‌برداری شود./

A-960331-01