ازدیاد علف‌های هرز از دست رفتن بازده محصول را به همراه دارد

هجوم علف های هرز یکی از موانع اولیه در دستیابی به بازده بالقوه و کامل محصولات زراعی، از جمله ارقام بهبودیافته، در جنوب غربی آسیاست. طبق گفته ویرندر کومار (Virender Kumar) ، دانشمند ارشد رشته علوم علف های هرز در مؤسسه بین المللی تحقیقات برنج، "برخلاف حشرات و بیماری هایی که اثرات آن ها بیشتر و بلافاصله در مزارع دیده می شود؛ علف های هرز مانند سمّی آرام عمل می کنند و کارشان در پس زمینه غیرقابل رؤیت است. علف های هرز گونه های بومی مزارع کشاورزی اند که کشاورزان توجه نسبتاً کمی به آنها دارند و واکنش نشان دادن نسبت به آن ها سخت است."

به گزارش ایانا از وبسایت سی. اس. آی. اس. ای، مطالعات نشان داده از دست رفتن بازده محصول در نتیجه علف های هرز در بنگلادش بین 15 تا 90 درصد است. این رقم در هند حدود 33 درصد است که در اثر آفات و حشرات به 26 درصد و بیماری ها به 20 درصد می رسد. در نشاء برنج، میزان از دست رفتن بازده در اثر علف های هرز 15 درصد است که این رقم در بذر برنج به 30 درصد می رسد. وضعیت برنج های کاشته شده در اکوسیستم های بلند، مانند محدوده مایوربانج (Mayurbhanj) در اُدیشا (Odisha) وخیم تر می شود. در این مناطق بیش از 45 درصد از محصول به علت وجود علف های هرز از بین می رود.

در منطقه جغرافیایی که طرح ابتکاری سیستم های غلات جنوب آسیا 1 (CSISA) به رهبری مرکز بین المللی ذرت و گندم 2 (CIMMYT) اجرا می شود؛ ابزارهای مدیریت علف های هرز فعال، مؤثر، قابل دسترس و مقرون به صرفه مورد نیاز است؛ درحالی که همچنان کندن علف های هرز غالباً با دست صورت می گیرد و کنترل علف های هرز به طور ناچیزی انجام می شود. در جنوب بنگلادش، استان بیهار (Bihar) هندوستان، استان اوتار پرادش (Uttar Pradesh) شرقی و اُدیشا (Odisha) و منطقه ترای (Terai) نپال؛ مقادیر باقی مانده از علف کش ها بسیار کم است و بازار استفاده از علف کش ها در مرحله آغاز توسعه است. انتظار می رود با افزایش مهاجرت نیروی کار به خارج و در نتیجه افزایش دستمزدها، تقاضا برای استفاده از علف کش ها در این مناطق افزایش یابد، اما استفاده نادرست و ناکافی از علف کش ها کار درستی نیست.

کشاورزان غالباً در مورد شیوه های مدیریت ایمن و تلفیقی علف های هرز دانش کافی ندارند. بنابراین، در سراسر جنوب آسیا، سی اس آی اس ای رویکرد جدیدی در استفاده ایمن و کارآمد از علف کش ها را اجرا می کند که عمدتاً بر مدیریت علف های هرز در کشاورزی متمرکز است. نتایج تحقیقات انجام شده از سوی سی اس آی اس ای نشان می دهد تلفیق استفاده کارآمد و ایمن از علف کش های جدید با دیگر شیوه های فرهنگی و پشتیبانی از کندن علف های هرز به صورت مکانیکی و دستی، 25 تا 29 درصد بازده دانه، به ویژه نشاء برنج، در استان های اُدیشا و بیهار را افزایش می دهد و در مقایسه با اقدامات اخیر کشاورزان، هزینه های کنترل علف های هرز را کاهش می دهد. این روش مدیریت تلفیقی علف های هرز 3 (IWM) ، به محدودیت های نیروی کار در سیستم هایی که مبنای تمرکزشان بر برنج است رسیدگی می کند و همچنین عامل مهمی در اتخاذ فنّاوری های افزایش پایداری از قبیل کشت مستقیم بذر برنج 4 و گندم بدون شخم 5 است.

کشت برنج در جنوب آسیا اغلب با کمبود آب، استفاده نامتعادل از کودها و افزایش تغییرات شدید آب و هوایی مواجه است که پوشش پیچیده ای از علف های هرز را در آن جا به وجود می آورد و علف های هرز در رقابت با محصولات زراعی پیروز می شوند. آقای کومار که همچنین هدایت برنامه مدیریت تلفیقی علف های هرز از سوی سی اس آی اس ای را برعهده دارد می گوید: "ما سعی می کنیم که از سیستم های معمول به سمت سیستم های جدید حرکت کنیم که میزان مصرف آب و شخم زدن زمین در آن ها کاهش می یابد. این مسئله به معنای آن است که علف های هرز بیشتری را می بینیم. با انجام تحقیقات کاربردی مشترک؛ ایجاد هوش تجاری به کمک سیستم های تحقیق و توسعه ملی کشاورزی و با همکای بخش خصوصی، سی اس آی اس ای امیدوار است کمک کند تا توده انبوهی از مردم از اجراکنندگان شیوه های مدیریت تلفیقی علف های هرز در این مناطق باشند." همچنین سی اس آی اس ای در حال اثبات اثربخشی ترکیبات مولکولی جدید در کنترل پوشش گیاهی علف های هرز، تسهیل در توسعه بازار این ترکیبات مولکولی و ترویج استفاده از سایر موارد غیرشیمیایی از قبیل مالچ پاشی، مدیریت آیش، آماده سازی بهتر زمین، افزایش سیستم کاشت و کندن مکانیکی علف های هرز است.

در بنگلادش، سی اس آی اس ای با همکاری شبکه خرده فروشان ورودی های کشاورزی، به شکل الگویی برای دلالان ورودی های کشاورزی در بخش خصوصی در میان آنان نفوذ کرده و دروس کاربردی در زمینه اجرای شیوه های مدیریت تلفیقی علف های هرز برای 25 هزار کشاورز در یک سال را اجرا کرده است. تقریباً، 800 نمایندگی مجاز از دلالان ورودی های کشاورزی با همکای مشترک سی اس آی اس ای، سازمان توسعه کشاورزی بنگلادش و مؤسسه تحقیقات کشاورزی بنگلادش؛ به آموزش شیوه های IWM می پردازند. ساجد الاسلام، یکی از دلالان ورودی های کشاورزی در منطقه جنایدآ (Jhenaidah) ، می گوید: "روش اسپری علف کش ها به مقدار درجه بندی شده (کالیبره شده)، شکل جدید و مفیدی در استفاده از علف کش هاست که من در این آموزش ها یاد گرفتم. من اکنون می توانم عمل درجه بندی (کالیبراسیون) را انجام دهم و این دانش را به سایر کشاورزان منتقل کنم که به کاهش خطر استفاده نامناسب از علف کش ها کمک می کند." سایر اجراکنندگان مانند ساجد الاسلام، به طور طبیعی انگیزه زیادی برای آموزش این روش ها به دیگر مخاطبان بزرگسالشان دارند زیرا برای کسب و کارشان بسیار سودمند است.

به علاوه، سی اس آی اس ای در حال راه اندازی شبکه ای مشابه در هند است. برای مثال، یک برنامه مشاوره ای در ماه ژانویه امسال در استان اُدیشا برگزار شد و نمایندگان مهمترین شرکت های تولیدکننده علف کش ها، سازمان های تحقیقاتی، سازندگان اسپری ها، سازمان های مردم نهاد (NGOs) ، خرده فروشان، دلالان و خدمات دهندگان در آن جا گردهم آمدند. کلیه این سازمان ها الگوی مشترکی برای به اشتراک گذاری دانش و منابع محدودشان ارائه دادند و سی اس آی اس ای امیدوار است بتواند الگوی قوی برای اطمینان سریع به کشاورزان در اجرای شیوه های مدیریت تلفیقی آفات ایجاد کند.

پانوشت:

1. Cereal Systems Initiative for South Asia

2. International Maize and Wheat Improvement Center

3. Integrated Weed Management

4. برخلاف روش سنتی، بذر برنج مستقیماً در مزرعه کاشته می شود و فرآیند پرزحمت کشت نشاء حذف می شود و با این روش مقدار آب کمتری نیز مصرف می شود.

5. کاشت دانه های گندم در خاک خشک که از قبل برای کشت آماده سازی نشده است.

ترجمه: مهشید جلالیان