کشت نشائی، مصرف آب بخش کشاورزی را بیش از 15 درصد کاهش می‌دهد

به گفته عضو هیات علمی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی، کشت نشایی محصولات بین 15 تا 20 درصد مصرف آب در بخش کشاورزی را کاهش می‌دهد.

نادر حیدری در گفتگو با خبرنگار ایانا بیان کرد: معمولا با استفاده از کشت نشائی، بین دو تا سه آبیاری که در سطح وسیع برای تولید محصول انجام می‌شود، کاسته خواهد شد.

وی ادامه داد: معمولا نشاء در خزانه و به صورت متراکم تولید می‌شود و از آنجا که اغلب خزانه‌ها پوشش پلاستیکی دارند، تبخیر آب به این شیوه کم می‌شود و فرض بر این است که دو تا سه آبیاری برای تولید محصول کاهش یافته و در مصرف آب صرفه‌جویی می‌شود.

عضو هیات علمی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی گفت: معروفترین کشت نشائی که از قدیم در ایران رایج بوده است، کشت گوجه فرنگی است. این شیوه بعضا به سایر محصولات نیز در حال تسری یافتن است اما حالت تحقیقاتی دارد و هنوز این مسئله عملیاتی نشده است.

وی اضافه کرد: محصولات پر مصرف مثل ذرت، چغندر قند و پیاز محصولاتی هستند که تحقیقات درباره کشت نشائی آنها در حال انجام است و در سطوح الگویی نیز اجرا شده‌اند. اما فکر نمی‌کنم که کشت نشائی این محصولات، وارد عرصه اجرا شده باشد.

به گفته حیدری کشت نشائی نیاز به ماشین‌آلات دارد و این شیوه برای تولیدکننده خیلی هزینه‌بر است اما اگر از این شیوه استفاده شود، میزان مصرف آب برای تولید محصول کاهش می‌یابد.

وی افزود: با کشت نشائی به میزان 15 تا 20 درصد، مصرف آب برای تولید سبزی و صیفی کاهش می‌یابد. به عنوان مثال اگر هندوانه 12 هزار متر مکعب آب در هکتار نیاز داشته باشد، با استفاده از نشاء هندوانه، 10 درصد به صرفه‌جویی آب کمک می‌شود.

این عضو هیات علمی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی درباره احتمال توسعه استفاده از نشاء سبزی و صیفی به منظور صرفه‌جویی آب در بخش کشاورزی، عنوان کرد: هر محصولی را نمی‌توان نشائی کشت کرد. این مسئله به فیزیولوژی گیاه ربط دارد. کشت نشاء، کار جدیدی است که نیاز به ایجاد ضریب مکانیزاسیون مناسب در بخش کشاورزی، تولید نشاء و غیره دارد.

وی بهبود سیستم آبیاری سطحی، افزایش راندمان آب با تعیین اندازه بهینه قطعات آبیاری در آبیاری سطحی، استفاده از پوشش روی خاک مثل مالچ باهدف جلوگیری از تبخیر و روش‌های مختلف دیگر را راهکارهایی برای بهبود مصرف آب در بخش کشاورزی اعلام کرد.

به اعتقاد حیدری سایر روش‌های مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی در مقایسه با استفاده از سیستم‌های نوین آبیاری خیلی در بخش اجرا مورد توجه قرار نمی‌گیرد زیرا این روش‎ها بعد نمایشی ندارند.

وی کشاورزی حفاظتی را یکی از شیوه‌های موثر در صرفه‌جویی آب بخش کشاورزی اعلام کرد و افزود: در این روش میزان ماده آلی خاک افزایش می‌یابد تا قابلیت نگهداری آب در خاک بهبود یابد. با استفاده از خاک‌ورزی حفاظتی، عملیات شخم کم شده و انرژی کمتر مصرف می‌شود. عملکرد محصول نیز بالا می‌رود.

این عضو هیات علمی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی گفت: در خاک ورزی حفاظتی بقایای گیاهی که در زمین کشت می‌شود، بعد از برداشت محصول به خاک برگردانده می‌شود تا هر سال به میزان ماده آلی خاک افزوده شده و محصول، وضعیت بهتری پیدا کند.

وی اضافه کرد: ماده آلی بارندگی را در خود نگه داشته و از تبخیر جلوگیری می‌کند. ماده آلی چندین برابر وزن خود آب نگه می‌دارد اما درباره میزان صرفه‌جویی ایجاد شده به دلیل افزایش ماده آلی در خاک، مطالعه دقیقی انجام نشده است. برآوردها نشان می‌دهد خاک ورزی حفاظتی بین 15 تا 20 درصد در مصرف آب صرفه‌جویی ایجاد می‌کند.

به گفته حیدری روش‌های خاک‌ورزی حفاظتی در مناطقی که رطوبت مناسب و بارنگی خوب داشته باشند، نتایج مثبتی به همراه داشته است. این روش درغرب کشور و مناطقی نظیر اطراف تهران که بارش بیش از 200 میلیمتر دارند، جواب می‌دهد اما در مناطق خیلی خشک ممکن است موثر نباشد.

وی افزود: با قطعیت نمی‌توان درباره غیر موثر بودن خاک‌ورزی حفاظتی در مناطق خشک نمی‌توان سخن گفت اما بارندگی به طور حتم در موفقیت عملیات خاک‌ورزی حفاظتی نقش موثری دارد.

این عضو هیات علمی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی عنوان کرد: استفاده از مالچ‌های پلاستیکی نیز اگرچه باعث صرفه‌جویی مصرف آب در بخش کشاورزی می‌شود اما مطالعات دقیقی درباره میزان صرفه‌جویی آن انجام نشده و فقط برخی مطالعات موردی در باغات پسته انجام شد ه است.

وی گفت: روش‌های مختلف صرفه‌جویی آب ممکن است غیر اقتصادی باشند و اجرای آن برای زارع به صرفه نباشد. مثلا یک زارع برای استفاده از کود دامی در مزرعه خود، نیازمند صرف هزینه‌های زیاد است.

L-960419-02