ایجاد التهاب در جامعه، در بلند مدت اعتماد عمومی به رسانه را کاهش می‌دهد

عضو هیات علمی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران گفت: ایجاد التهاب در جامعه در بلند مدت اعتماد عمومی به رسانه را کاهش می‌دهد و منجر به ایجاد بی‌اعتمادی می‌شود.

به گزارش خبرنگار ایانا، "نشست نقش رسانه در درک جامعه، سیاستگزاری و مدیریت جنگل‌ها" امروز در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد. در این نشست محمد عواطفی عضو هیات علمی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران بیان کرد: نقش رسانه در شکل‌گیری درک جامعه و شکل‌گیری سیاست‌‎ها بسیار پررنگ است.

وی افزود: رسانه‌ها نقش اطلاع‌رسانی بازی می‌کنند و در عرصه عمومی، این رسانه‌ها هستند که مشخص می‌کنند جامعه به چه سمتی برود و چگونه عمل کند. در واقع رسانه‌ها از جدی‌ترین کنشگران یا فعالان عرصه سیاستگزاری هستند. درک جامعه از اتفاقات را رسانه‌ها مشخص می‌کنند.

عواطفی رسانه‌ها را دروازه بان‌های خبر دانست که اخبار را پالایش کرده و پس از عبور از صافی‌هایی که بر مبنای جذابیت‌ها و منافع رسانه تعریف می‌شود، به جامعه منتقل می‌کنند.

وی ادامه داد: همه کنشگران بر اساس مدل ذهنی خود عمل می‌کنند و ممکن است مدل ذهنی آنها منطبق بر واقعیت نباشد. در واقع رسانه‌ها بر اساس اطلاعات و آموخته‌های خود وارد کنش می‌شوند اما ممکن است این داده‌ها درست نباشد.

این عضو هیات علمی دانشگاه تهران با اشاره به مطالعه‌ای که بر روی دو گروه ذینفع در جنگل یعنی مردم عادی وجنگلبانان انجام داده است، بیان کرد: هر دو دسته بر اساس مدل ذهنی خود تصور می‌کردند که گروه مقابل عامل تخریب جنگل و ایجاد شرایط کنونی بوده است و هیچ یک از این ذینفعان تصور نمی‌کردند که ممکن است بخشی از اعمال آنها، شرایط نامناسب کنونی را پیش آورده باشد.

وی با اشاره به نقش پررنگ رسانه‌ها در شکل‌گیری دستور کارها، اینترنت و شبکه‌های اجتماعی را عامل ایجاد انقلابی در صنعت رسانه معرفی کرد.

عواطفی در تشریح سخن خود افزود: وقتی یک خبر در تلگرام درج می‌شود، مدیر کل منابع طبیعی یک استان بر اساس این خبر مسئله‌های خود را تعیین می‌کند. بنابراین رسانه در شکل‌گیری دستور کارها و سیاستگزاری نقش پررنگی دارد.

وی تاکید کرد: رسانه خود یک کنشگر است و وارد بازی سیاست می‌شود. گرچه گفته می‌شود که رسانه باید بی‌طرف باشد اما مدیران در رسانه‌ها ارزش‌های خود را در جریان شکل‌گیری سیاست دخیل می‌کنند. از سوی دیگر رسانه‌ها از ارکان دموکراسی به حساب می‌آیند و در گردش آزاد اطلاعات، نقش مهمی دارند. وظیفه اصلی رسانه نقد قدرت است اما از آنجا که رسانه نیز در مسایل ذینفع به حساب می‌آید، در چنین شرایطی پیچیدگی‌های خاصی ایجاد می‌شود.

این عضو هیات علمی دانشگاه تهران اضافه کرد: رسانه باید سره را از ناسره تفکیک کرده و هر خبری را منتشر نکند.

وی با تشریح برخی عناوین رسانه‌ها نظیر "خشک شدن چهل اصله درخت در جنگل‌های شمال"، "توقف بهره‌برداری از جنگل‌های چین" و غیره، تفکیک اطلاعات غلط از درست را یکی از وظایف اصلی رسانه‌‎ها توصیف کرد.

عواطفی بیان کرد: تیترهای منفی رسانه‌ها درباره ورود یک آفت وارداتی به جنگل‌های شمال (شب‌پره شمشاد) سبب شده است که مردم از ترس این آفت سمپاش‌های خود را بر پشت گذاشته و تمام پرچین‌های شمشادی باغات را سمپاشی کنند. این سم وارد طبیعت شده و تبعات زیادی برای جنگل به همراه دارد. در حالی که در مقطع کارشناسی به من آموخته‌اند که کنترل جمعیت یک آفت، تابع قوانین طبیعت است.

وی ادامه داد: ورود سم به محیط زیست تابع قانون طبیعت نخواهد بود و همه چیز را در جنگل از بین می‌برد. اینجا رسانه با اطلاعاتی که منتقل کرد، جامعه را به سمت استفاده از سم سوق داد. در چنین شرایطی تشخیص سره از ناسره و انتقال اطلاعات درست در رسانه اهمیت پیدا می‌کند. باید از طریق رسانه شرایط را مدیریت کرد نه اینکه التهاب ایجاد کرد.

به اعتقاد این عضو هیات علمی دانشگاه تهران، در زمینه آب، ریزگردها، تالاب‌ها و غیره نیز توسط رسانه‌ها در جامعه التهاب ایجاد شده است. این التهابات در بلند مدت اعتماد عمومی به رسانه را کاهش می‌دهد و منجر به ایجاد بی‌اعتمادی می‌شود.

وی معتقد است: با افت اعتماد عمومی به رسانه، اگر در جایی رسانه بتواند مفید واقع شود، این ابزار اثر خود را از دست خواهد داد.

L-960424-03