Iranian Agriculture News Agency

چرا بزرگان بازرگان اتاق از وزیر حامی تولید تجلیل کردند؟

شوق شیرین تولید ملی شکر با تدبیر بهره‌وری و انتقال فناوری‌های نو به مزارع/ کار نیمه‌تمامی که حجتی تمام کرد

از زمان پخش برنامه شبکه خبر سیما "در باب شکر و نوسانات بازار آن" اندکی بیش از یک سال می‌گذرد. برنامه‌ای که مهرفرد، قائم‌مقام وقت بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی و معاون امروز توسعه بازرگانی و صنایع همین وزارتخانه، در سیبل انتقاداتی قرار گرفت که هرکدام در آن مقطع، تصمیم به زعم آن‌ها با تاخیر وزارت جهاد کشاورزی برای صدور مجوز واردات شکر را نشانه گرفتند تا کام تلخ شده واردکنندگان شیرین شود. اتفاقی که فارغ از نقدهای وارد و نا وارد مطرح شده، به‌دنبال پاشنه آشیل قرار دادن شکر برای سرزنش بیشتر سیاست‌های حجتی و یاران او در مناصب تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری بودند...

شوق شیرین تولید ملی شکر با تدبیر بهره‌وری و انتقال فناوری‌های نو به مزارع/ کار نیمه‌تمامی که حجتی تمام کرد

خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) - علیرضا صفاخو:

از زمان پخش برنامه شبکه خبر سیما "در باب شکر و نوسانات بازار آن" اندکی بیش از یک سال می‌گذرد. برنامه‌ای که مهرفرد، قائم‌مقام وقت بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی و معاون امروز توسعه بازرگانی و صنایع همین وزارتخانه، در سیبل انتقاداتی قرار گرفت که هرکدام در آن مقطع، تصمیم به زعم آن‌ها با تاخیر وزارت جهاد کشاورزی برای صدور مجوز واردات شکر را نشانه گرفتند تا کام تلخ شده واردکنندگان شیرین شود. اتفاقی که فارغ از نقدهای وارد و نا وارد مطرح شده، به‌دنبال پاشنه آشیل قرار دادن شکر برای سرزنش بیشتر سیاست‌های حجتی و یاران او در مناصب تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری بودند. امری که در نهایت به خواست آن‌ها رخ نداد.

و سرانجام کار این که الوعده وفا شد و همان‌طور که مهرفرد و دانایی، به ترتیب معاون وزیر جهاد کشاورزی و دبیر انجمن صنایع کارخانه‌های قند و شکر کشور نوید داده بودند، به فاصله‌ای کوتاه ایران از واردکننده بزرگ شکر که با استقرار دولت نهم و دهم وارداتش شدت و شتابی خیره‌کننده گرفته بود امسال 75 درصد نیازش به شکر را از طریق تولید داخلی تأمین کرد. آن هم در حالی که در سال 1385 خورشیدی ایران با وجود نیاز به 600 هزار تن شکر، رقم خیره‌کننده 2.5 میلیون تن شکر وارد کرد!

این در حالی است که با اتفاقاتی که در دو سه سال اخیر رخ داد، دستاورد افزایش تولید ملی شکر آن هم با رعایت پارامترهای بهره‌وری به میزان یک ‌میلیون و 650 هزار تن که حجم آن در طول 120 سال گذشته بی‌سابقه بوده است، نشان می‌دهد همه ارکان تأثیرگذار، نقش خود را خوب ایفا کرده‌اند که امروز اتاق که پارلمان عمده بازرگانان کشور است، ستایشگر وزیری می‌شوند که چهره سوخته او، با چهره رایج مدیران عضو اتاق نیز متمایز است!

در واقع فعالان اتاق بر خلاف عادت مألوف خود، این بار فقط حامی تجارت به معنای واردکنندگی نشدند، بلکه آن‌ها از عوامل تولید محصولی استراتژیک برای کشور حمایت و تجلیل کردند که بارها از محل کم‌دردسر منابع نفتی و واردات تأمین‌ شده است، اما حال با تولید قابل توجه چغندرقند در سال گذشته و فراوری آن، می‌توان انتظار داشت که زین‌پس، عمده نیاز داخل از طریق تولید ملی آن هم با مراعات حداکثر فناوری‌های نوین در پای مزارع تأمین شود.

اما این تولید و دستاورد شیرین، ماحصل تدابیر متعددی است که عوامل مخالف باند مدافع واردات در مقابل آن اتخاذ کرده‌اند. تدابیری که با عزم جزم وزیر مصمم به خوداتکایی، یعنی محمود حجتی به ثمر نشسته و اگرچه شاید به‌دلیل ریشه دواندن بازوهای اختاپوس موسوم به "سلطان شکر" در سهم 25 درصدی باقیمانده (که نام آن در اوج انتشارات افشاگرانه هیچ‌گاه به شکل رسمی اعلام نشده است)، ادامه راه و رساندن این میزان به عدد پرافتخار 100 درصد سهل و ممتنع نیست، اما با وجود هجمه‌های منتقدان با فریادهای کلیشه‌شده "خوداتکایی به چه قیمتی!؟" که بدون شهامت نقد عوامل اصلی سیاسی و اجتماعی ناگزیرکننده پرداخت هزینه‌های همه‌جانبه طرح‌های خوداتکایی محصولات استراتژیک کشور، در تقلیل این قبیل برنامه‌ها قصور نداشته و ندارند!

بهمن دانایی، دبیر انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر ایران درباره دستاورد حاصل شده می‌گوید: تولیدکنندگان شکر، فراز و نشیب زیادی را طی 10 سال اخیر، در حوزه کار خود دیده‌اند؛ ما می‌توانیم با توجه به توان بالقوه کشور، روزی تمام نیازهای داخلی را با تولید ملی پاسخ‌ گوییم.

وی ادامه می‌دهد: از سال 1380 خورشیدی تلاش برای خودکفایی در حوزه شکر آغاز شده بود؛ آن زمان مهندس محمود حجتی، وزیر جهاد کشاورزی بود؛ او خودکفایی در حوزه شکر را در دستور کار خود قرار داد.

به کانال ایانا در تلگرام بپیوندید

دانایی به آمار تولید شکر در پایان سال 1384 خورشیدی که سال نخست صدارت احمدی‌نژاد بر قوه مجریه و محمدرضا اسکندری بر وزارت جهاد کشاورزی بود، اشاره می‌کند و می‌افزاید: "در پایان دولت هشتم، تولید شکر به یک‌ میلیون و 270 هزار تن رسید، اما با استقرار دولت نهم و دهم بحث واردات شکر شدت گرفت. به نحوی که در سال 1385 که 600 هزار تن شکر نیاز داشتیم، واردات به 2.5 میلیون تن شکر رسید."

به گفته وی، استراتژی یاد شده باعث شد شکر تولیدی کارخانه‌ها در انبارها بماند، تسویه‌حساب کشاورزان چغندرقند با تأخیر انجام شود و متعاقب آن در همین دوره، رشد تولید شکر سیر نزولی بپیماید. تا آنجا که سال 1388 این حجم تولید به حدود 550 هزار تن رسید!

اما ماه عسل باندهای مخوف واردکننده شکر با روی کار آمدن دولت حسن روحانی و سخت‌تر از آن بازگشت محمود حجتی شیفته تولید ملی به پایان رسید.

دبیر انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر ایران در مورد آنچه در سال 1392 با سیاست‌های دولت یازدهم درباره تولیدات کشاورزی رخ داد چنین توضیح می‌دهد: با روی کار آمدن دولت یازدهم و بازگشت حجتی به وزارتخانه، او کار نیمه‌تمام خود را پیگیری کرد. کار نیمه‌تمام حجتی، خودکفایی گندم، شکر و حوزه‌های دیگر تولید کشاورزی بود.

اما نتیجه این سیاست‌ها از چه زمانی شروع شد؟ دانایی پاسخ این پرسش را چنین می‌دهد: "از سال 1393 رشد خیلی خوبی در حوزه تولید شکر دیده می‌شود. در سال 95 به یک‌میلیون و 650 هزار تن شکر دست پیدا کردیم؛ یعنی حدود 75 درصد مصرف شکر به خودکفایی رسیده‌ایم. دستاوردی که دانایی با امیدواری به دستیبابی رقم یک میلیون و 800 هزار تن اشاره می‌کند.

وی درباره جشن ملی تولید شکر که هشتم مردادماه در اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران برگزار شد نیز می‌گوید: نتیجه این سیاست‌ها باعث شد که این آمار، ارقام و موفقیت‌ها را با برگزاری جشن ملی تولید شکر اطلاع‌رسانی کنیم. هدف از این جشن اعلام این است که کشور ما این توان بالقوه را در حوزه تولید شکر دارد.

اما آنچه در کنار مزایای مهم کاهش مصرف آب جلب توجه می‌کند و این مهم را حائز اهمیت‌تر می‌نماید، دانستن آمار واردات در دولت نهم و دهم است. دانایی تأکید می‌کند: "آمار گمرک نشان می‌دهد در دولت نهم و دهم، 12.5 میلیون تن شکر به کشور وارد شد و حدود 5.5 میلیارد دلار ارز خارج شد. در حالی که در چهارساله دولت یازدهم. 2.2 میلیون تن واردات شکر داشتیم و حدود 870 میلیون دلار ارز خارج شد."

مقایسه وی به وضوح برای تولیدکننده‌ها شکر در کشور خیلی معنادار است. در این دوره هم کشور به سمت خودکفایی حرکت کرده و هم اشتغال در این حوزه به ثبات رسیده است، اما از منظر دیگری هم این دستاورد حائز اهمیت است که پورسانت‌های ارز خارج شده که با فرض قیمت هر دلار سه‌هزار تومان بیش از سه‌هزار میلیارد تومان می‌شود، تا چه اندازه شیرین‌تر از حد تصور است!

در کدام‌‌یک از استان‌های کشور تولید شکر انجام می‌شود؟ دبیر انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر ایران پاسخ می‌دهد: این کارخانه‌ها در 17 استان کشور مستقر است. بالاترین تولید نیشکر در خوزستان است؛ در استان آذربایجان غربی چغندرقند تولید می‌شود. سومین تولیدکننده شکر خراسان رضوی است.

بخش خصوصی در حوزه تولید قند و شکر چه سهمی دارد؟ دانایی پاسخ می‌دهد : الان تعدادی از بانک‌ها و نهادهای عمومی غیردولتی در این حوزه فعال هستند، اما همه بنگاه‌داری مطلق می‌کنند. سیاست دولتی و نهاد عمومی غیردولتی در صنعت قند حاکم نیست. روند کار به شیوه سیاست‌های بخش خصوصی است. یعنی افکار حاکم بر این حوزه دولتی نیست. در صنعت قند روحیه بنگاه داری حاکم است.

وی به مثلاً شرکت توسعه نیشکر اشاره می‌کند که در اختیار بانک صادرات و بانک ملی است. بانک‌ها به‌شدت به‌دنبال سود خود هستند و حرکت آن‌ها بیشتر سودآفرینی، حفظ بازار و رقابت است.

با توجه به هدف‌گذاری در حوزه تولید شکر، آیا برنامه برای صادرات آن وجود دارد یا نه؟ دانایی درباره این پرسش نیز چنین می‌گوید : هنوز کشور به حجمی از واردات شکر نیاز دارد، اما قطعاً اگر مازاد نیاز داشته باشیم بازارهای آسیای میانه برای صادرات شکر مناسب خواهد بود.

به هر حال آنچه مشهود است و در سایر گزارش های منتشر شده در ایانا نیز به کرات به آن اشاره گردیده، جشن ملی تولید شکر در پارلمان بخش خصوصی، در حالی دیروز برگزار شد که متولیان این حوزه اعتقاد دارند عوامل مؤثری چون کاهش سطح زیرکشت، بهره‌وری در مصرف آب و در نهایت پیوند علم و عمل، توانسته رکورد تاریخی یک میلیون و 650 هزار تنی را در تولید شکر ایجاد کند و بر اساس آمار گزارش شده به خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا)، در سال 81 به ازای هر مترمکعب آب 81 گرم، درسال 90 در حدود 437 گرم و در سال 95 بیش از 600 گرم شکر تولید شده که موفقیت بزرگی به‌شمار می‌رود.

با این وجود، آنچه را نباید از دیده دل‌های با وجدان بیدار دور نگاه داشت، نه فقط دستیابی به ارقام درشت‌تر خوداتکایی درباره گندم، شکر و... است؛ بلکه آنچه مهم‌تر می‌نماید افزایش سهم و نقش نگاه بهره‌وری و استفاده از فناوری‌های نوین در مدیریت مزارع در کنار خلاقیت‌هایی مانند توسعه کشت پاییزه چغندرقند است. اتفاقی که اگرچه تغییر فصل کشت مورد نظر در سراسر کشور امکان‌پذیر نیست، اما فراگیر کردن آن حتی در استان‌های خوزستان، ایلام، گلستان، خراسان رضوی، بخشی از لرستان، فارس، کرمانشاه و چند استان دیگر در این زمینه که استعدادش را دارند، می‌تواند مصداق عینی تولید ملی بیشتر با اتکا به دانش فنی و تدبیر سرمایه انسانی (مدیریت) باشد.../

S-960509-01

انتهای پیام

دیدگاه تان را بنویسید