ایران می‌تواند محور همکاری‌های مشارکتی شود/ گام‌های عملی برای همکاری منطقه‌ای در غرب آسیا و شمال آفریقا

خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) - ستاره حجتی:

نشست دانشگاهی امنیت آبی و همکاری های منطقه ای در مناطق خشک و نیمه خشک با نگاه ویژه به شمال آفریقا و غرب آسیا با مشارکت موسسه ایرانی گفتمان توسعه پایدار ( خط سوم) ، دانشگاه آکسفورد، دانشگاه ایست آنگلیا و کینز کالج در لندن برگزارشد.

صابر معصومی نماینده خط سوم در بریتانیا و همچنین دبیر اجرایی این نشست در مورد انتخاب دو حوزه شمال آفریقا و غرب آسیا به ایانا گفت: "این منطقه حوزه اثر ایران است و در حقیقت بحرانی ترین منطقه اقتصادی سیاسی دنیا نیز هست. اما از لحاظ مسائل توسعه و زیست محیطی چندان در این منطقه کار نمی شود و بیشتر مسائلی که آن جا اتفاق می افتد پیرامون مسائل سیاسی، عقیدتی و قومی است. به ویژه این که در مورد مسائل محیط زیستی از نظر برنامه های مشارکتی و همکاری منطقه ای چندان دیده نشده است."

معصومی در توضیح استقبال سه دانشگاه بزرگ بریتانیا از موضوع این همایش گفت: "همکاری در بحث آب، موضوع ساده ای نیست. این که ایده جدیدی مطرح شود که اساسا بحث همکاری چگونه می تواند به شکل عملی رقم بخورد به خودی خود، برای هر سه دانشگاه شرکت کننده بحث جالب و مورد توجهی بود. در مورد همکاری و مشارکت در این منطقه یک سوال مهم مطرح است و آن این که آیا شکل گیری این همکاری در عمل ممکن است یا خیر؟"

دبیر اجرایی این همایش در مورد شرکت کنندگان و سخنران های این برنامه گفت: "پروفسور تنی آلن، استاد ارشد بازنشسته کینزکالج لندن و نفر نخست تحلیل مسائل آبی و آب مجازی در دنیا، که اتفاقا تخصص ویژه ای هم در غرب آسیا دارند و همین طور پروفسور مارک زیتون، متخصص حوزه فلسطین، سوریه و نیل و استاد دانشگاه اینست آنگلیا بودند که دو سخنرانی محوری همایش نیز با آنان بود". "همچنین با توجه به دانشجویی یا دانشگاهی بودن این نشست، دانشجویان شرکت کننده از اعضای وزارت خارجه پاکستان، همین طور دانشجویان سوری که بر مدیریت آب و بحث بهداشت آب در بحران اخیر سوریه کارهای مطالعاتی و عملی زیادی انجام داده بودند و برخی از مقامات سازمان توسعه همکاری های انگلیس، از جمله شرکت کنندگان در این همایش بودند."

معصومی با بیان ارائه 5 سخنرانی ایده محور از سوی دانشجویان اضافه کرد: "همان طور که پیش از برگزاری این سمینار اعلام کردیم هدف از این گفت و گو ها رسیدن به راه حل عملی و نه بیانیه ای تئوریک بود. سوال مطرح این بود که راه کارهای عملی برای شکل گیری همکاری ها در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا چیست؟ به عنوان مثال یکی از موضوعات مطرح شده در همین راستا بحث ساز و کار مالی چنین موسسه ای بود. اینکه ساختار مالی می تواند از حمایت برخوردار شود؟ از بانک جهانی تا سازمان ملل و برخی صندوق های توسعه و حتی کشورهایی که ممکن است علاقمند به این مبحث باشند مورد بحث و بررسی قرار گرفتند. مورد دیگر این بود که این سازمان مشترک باید کجا مستقر باشد که بدون شک توافق کشورها در آن شرط است. ما به صورت مقدماتی به راه حل دوره ای رسیدیم تا مشارکت همه را داشته باشیم. بر محتوای کار اما بحث های زیادی شکل گرفت و در نهایت توافق بر مسائل آب، کشاورزی و انرژی به عنوان سه گروه پایه منابع زیستی حاصل شد."

او در توضیح کارگروه دوم این سمینار گفت: "در کارگروه دوم در بحث آب و کشاورزی و نقش آب مجازی صحبت کردیم. این که چطور این همکاری منطقه ای می تواند روی بحث آب مجازی شکل بگیرد. به ویژه در کشورهایی که در سابقه تاریخی و فرهنگی و مسائل اقتصادی و اجتماعی خیلی از هم فاصله ندارند و در عین این که رقابت امری اجتناب ناپذیر و قابل پذیرش است، اما این رقابت به جای تنش تبدیل به حمایت منطقه ای از کشورهای دیگر شود."

معصومی گفت: "در پایان این نشست قرار شد در کنار گزارشی از کارگاه، پروپزالی از ایده این سازمان، تهیه شود. گام اول ارائه این پروپزال به سازمان های مرتبط و افراد تاثیر گذار در آن منطقه است. در این نشست اجماع نظرات بر این شد که درست است مباحث آکادمی معمولا فضای امن تری دارد اما هدف این است تمرین های مدیریت مشارکتی صورت بگیرد، مانند تشکل های دیگر بین المللی که به صورت منطقه ای و جهانی فعالیت می کنند."

وی افزود: "در حوزه آب، این سازمان می خواهد تمرین های مشارکت و همکاری را شروع کند. از این رو در نظر دارد در این منطقه این مفهوم را تثبیت کند که به جای رقابت و کشمکش منفی روی منابع زیستی شان، این نگرش را دنبال کنند که اگر قرار است به دلیل کمبود مواد غذایی یا کمبود آب در کشور ایکس اتفاقی بیفتد، ناامنی به کشور همسایه و سایر منطقه تسری پیدا می کند. همان طور که همه شاهد بودیم طی 10 سال گذشته در این منطقه چه اتفاقاتی زنجیر وار رخ داد. اگر امن ترین کشور این منطقه ایران را در نظر بگیریم هم می بینیم به شدت طی تحولات منطقه ای در 10 سال اخیر، ناگزیر از پرداخت هزینه برای حفظ امنیتمان شد."

این عضو موسس موسسه توسعه گفتمان پایدار گفت: "تلاش می کنیم واژه ضد سیاسی یا دوری از سیاست را سر لوحه کار قرار دهیم. مجموعه ای از متخصصان یا مراکز علمی و تشکل ها در کشورهای عضو منطقه هستند که دغدغه موارد عنوان شده را دارند و می دانند که این منطقه است که باید در بستر همکاری و آرامش توسعه پیدا کند، ما با این قشر به صورت فنی کار می کنیم. "

معصومی در پایان گفت: "من فکر می کنم که اگر چه همکاری منابع زیستی و آب به عنوان محور اصلی، شاید در نگاه نخست سخت به نظر می رسد، اما این اتفاق چون در جاهای دیگر افتاده لاجرم در این منطقه هم خواهد افتاد و ایران به این دلیل که نقش تعیین کننده در منطقه دارد و متخصصان منابع زیستی قوی و شناخته شده ای در دنیا دارد، بسیار می تواند به شکل گیری این گفت و گو کمک کند."