220 هزار حلقه چاه دیزلی کشاورزی برقی می‌شود

به گفته مشاور مدیر عامل موسسه جهاد نصر بر اساس مصوبه شورای اقتصاد، دولت تلاش می‌کند 220 هزار حلقه چاه کشاورزی دیزلی دارای مجوز بهره‌برداری را برق‌دار کرده و مجهز به کنتور هوشمند آب و برق کند. این اقدام بر اساس برآوردهای وزارت نفت منجر به صرفه‌جویی یک میلیارد و 800 میلیون لیتر گازوئیل در سال خواهد شد. اگرچه در این رابطه تلاش‌هایی انجام شده است اما تا کنون هیچ سرمایه‌گذاری وارد عرصه برقی کردن چاه‌های کشاورزی نشده است.

مصطفی صباغ ترکان در گفتگو با خبرنگار ایانا بیان کرد: در حال حاضر 220 هزار حلقه چاه دیزلی مجاز و دو برابر این میزان یعنی 400 هزار حلقه چاه دیزلی غیر مجاز در کشور وجود دارد. چاه‌های غیر مجاز به دلیل حفر بی‌رویه برای کشور بحران آب ایجاد کرده‌اند و مصرف آب این چاه‌ها به همراه عدم نظارت دستگاه‌های مسئول، منجر به بروز وضعیت فعلی در آب کشور شده است.

وی افزود: خوشبختانه قانونی به تصویب رسیده است که بر اساس آن وزارت نیرو باید چاه‌های بدون پروانه را ساماندهی کند. ضمن آنکه مصوبه شورای اقتصاد در سال 93 این امکان را فراهم می‌کند که با برقی کردن چاه‌های دیزلی، امکان کنترل مصرف آب فراهم شود.

مشاور مدیر عامل موسسه جهاد نصر در تشریح سخن خود گفت: در طرح برقی کردن چاه‌های دیزلی، پیش‌بینی شده است، کسانی که از یارانه دولت برای تغییر ساختار موتورهای پمپ خود استفاده می‌کنند، باید کنتور هوشمند آب و برق روی چاهشان نصب کنند. این کنتورهای هوشمند توسط وزارت نیرو از مرکز کنترل مانیتور می‌شود و اگر کشاورزی بیش از حد سهمیه خود آب استفاده کند، قابلیت کنترل و قطع برق چاه وجود دارد.

وی ادامه داد: به این ترتیب کشاورز ناگزیر خواهد بود برای جلوگیری از قطع برق چاه، در مصرف آب صرفه‌جویی کند. این راهکار به خروج از بحران آبی که در کشور اخیرا بحث‌های زیادی درباره آن مطرح شده است، کمک خواهد کرد.

ترکان تاکید کرد: اگر برق‌دار کردن چاه‌های دیزلی کشاورزی را توسعه ندهیم، ممکن است در آینده با قحطی آب مواجه شویم. زیرا سیستم‌های گازوئیلی اکثرا بدون نظارت هستند و در میزان برداشت آب آنها هیچ نظارتی وجود ندارد. حتی جاهایی که کنتور آب نصب شده است، این کنتورها خیلی دقیق کار نمی‌کنند و یا می‌توان از طریق دستکاری آن، کاری کرد که این کنتورها ارقام دقیق برداشت آب را نشان ندهند.

وی با اشاره به اینکه مزیت صرفه‌جویی آب مهمترین تاثیر برقی کردن چاه‌های دیزلی است درباره سایر مزایای این طرح عنوان کرد: جایگزین کردن گازوئیل با انرژی نظیر برق، فواید زیادی دارد. گازوئیل سوخت گرانی است. در زمان حمل و نقل روی زمین ریخته می‌شود و آب و خاک را آلوده می‌کند.

مشاور مدیر عامل موسسه جهاد نصر افزود: کشاورزان عموما با دیزل‌های فرسوده کار می‌کنند که راندمان آن پایین است. در نتیجه چاه‌های دیزلی اتلاف انرژی زیادی دارند و این مسئله برای کشور مشکل ایجاد کرده است.

به گفته وی بر اساس مصوبه شورای اقتصاد کسانی که چاه‌های دیزلی خود را برق‌دار کنند از یارانه صرفه‌جویی سوخت برخوردار می‌شوند. مبلغ این یارانه متناسب با میزان گازوئیل مصرفی در سال و قیمت جهانی این سوخت بر اساس فوب خلیج فارس، تعیین می‌شود.

ترکان با تاکید بر اینکه میزان دقیقی برای یارانه برقی کردن چاه‌ها نمی‌تواند اعلام کند، میزان تقریبی یارانه پرداختی به ازای هر هزار لیتر مصرف سوخت سالیانه را حدود یک میلیون تومان اعلام کرد.

وی اضافه کرد: حدودا بین 20 تا 30 میلیون تومان به صورت میانگین به عنوان یارانه برای کشاورزانی که در این طرح مشارکت می‌کنند، اختصاص خواهد یافت. البته این رقم ثابت نیست و بستگی به مصرف سوخت دارد. اگر کشاورزی سالانه 5 هزار لیتر سوخت مصرف کند، پنج میلیون تومان یارانه دریافت می‌کند و اگر چاه دیگری 80 هزار لیتر سوخت مصرف کند، 80 میلیون تومان یارانه دریافت خواهد کرد.

پرداخت 70 درصد هزینه برق‌دار کردن چاه توسط کشاورز

مشاور مدیر عامل موسسه جهاد نصر هزینه برق‌دار کردن هر چاه آب به‌طور میانگین را 100 میلیون تومان اعلام کرد.

وی درباره نحوه پرداخت هزینه‌های تعویض سیستم چاه‌ها گفت: سهم دولت در این پروژه حدود 20 تا 30 میلیون تومان است که وزارت نفت از محل یارانه صرفه‌جویی سوخت پرداخت خواهد کرد. حدود 70 درصد هزینه را نیز کشاورز می‌دهد.

ترکان ادامه داد: در این پروژه وزارت نیرو و جهاد کشاورزی چاه‌های اولویت‌دار برای برقی شدن را معرفی می‌کنند. برای وزارت نیرو برقی شدن چاه‌ها در مناطق بحرانی و ممنوعه آب اولویت دارد. همچنین این وزارتخانه بر برقی شدن چاه‌های مناطق مرزی که ساماندهی آب در این مناطق ضرورت بیشتری نسبت به سایر مناطق دارد، تاکید دارد. وزارت جهاد کشاورزی نیز نگران مناطقی است که با افت آب سفره‌های زیرزمینی مواجه هستند. این وزارتخانه خواستار کنترل مصرف در این مناطق است.

وی با اشاره به اینکه یارانه دولت برای برق‌دار شدن چاه‌ها صرفا برای 220 هزار حلقه چاه دارای مجوز پرداخت می‌شود، درباره سرنوشت چاه‌های غیر مجاز گفت: اگر این دسته از چاه‌ها در جریان تعیین تکلیف چاه‌های بدون پروانه موفق به دریافت مجوز شوند، قطعا می‌توانند از یارانه دولت استفاده کنند.

به کانال ایانا در تلگرام بپیوندید

مشاور مدیر عامل موسسه جهاد نصر بیان کرد: مجری پروژه برق‌دار کردن چاه‌ها شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت است. از طرف وزارت جهاد کشاورزی نیز موسسه جهاد نصر مجری این طرح معرفی شده است.

وی ادامه داد: کشاورزان در سراسر کشور با مراجعه به سازمان‌های جهادکشاورزی شهرستان می‌توانند برای برق‌دار کردن چاه‌های خود ثبت نام ‌کنند تا اسامی متقاضیان به موسسه جهاد نصر اعلام شود. این موسسه اقداماتی برای اولویت‌بندی اجرای پروژه انجام داده و برای دریافت یارانه اقدام می‌کند.

انرژی نو به بخش کشاورزی وارد می‌شود

به گفته ترکان وزارت نیرو چهار روش برای تامین برق چاه‌های کشاورزی در نظر گرفته است. اولین روش استفاده از شبکه سراسری برق و تامین برق چاه‌ها از طریق این شبکه است. کشاورزان بیشتر ترجیح می‌دهند از این روش استفاه کنند. پمپ خورشیدی روش دیگری است که توسط وزارت نیرو پیشنهاد شده است. در ایران تجربه‌ای برای استفاده از پمپ خورشیدی در سیستم کشاورزی وجود ندارد و از این پمپ‌ها برای سیستم تامین آب شرب استفاده می‌شده است. روش دیگری نیز استفاده از سیستم‌های بادی برای تامین برق است. چهارمین روش نیز استفاده از سیستم‌های گازسوز برای تامین برق چاه‌ها است.

وی افزود: البته استفاده از شبکه برق و سیستم خورشیدی در دستور کار طرح برقی کردن چاه‌ها قرار گرفته است.

مشاور مدیر عامل موسسه جهاد نصر با اشاره به اینکه استفاده از سیستم‌های خورشیدی مستلزم صرف هزینه بیشتر است، این سیستم‌ها را نسبت به سیستم‌های متصل به شبکه برق سراسری گران‌تر اعلام کرد.

به گفته وی، استفاده از سیستم خورشیدی برای برخی پروژه‌ها که فاصله آنها از شبکه برق زیاد است، صرفه اقتصادی دارد. ضمن آنکه هرچه قدرت سیستم بالاتر باشد، هزینه برق تولیدی با سیستم خورشیدی نیز افزایش می‌یابد، بنابراین برای چاه‌های کوچک مناطق دور افتاده، استفاده از سیستم خورشیدی ارزان‌تر از به‌کارگیری برق شبکه تمام خواهد شد.

ترکان عنوان کرد: با اجرای این طرح، بر اساس برآوردهای وزارت نفت یک میلیارد و 800 میلیون لیتر گازوئیل در سال صرفه جویی می‌شود اما به نظر ما با توجه به اینکه کشاورزان بخش اعظم گازوئیل مصرفی را از سیستم حمل و نقل و مکانیزاسیون دریافت می‌کنند و عموما حواله‌هایی که دارند، کفایت مصرف آنها را نمی‌کند، احتمال می‌دهیم با اجرای این طرح حدود چهار میلیارد لیتر سوخت صرفه‌جویی خواهد شد.

وی اضافه کرد: در حال حاضر شرکت جهاد نصر 100 چاه را به عنوان پایلوت برق‌دار کرده است. منتظر امضای قرارداد توسط شرکت بهینه سازی سوخت هستیم. حدود 24 تا 25 چاه را برای اینکه از برنامه عقب نباشیم، برق‌دار کرده‌ایم برای بقیه چاه‌ها هم منتظر قرارداد هستیم.

مشاور مدیر عامل موسسه جهاد نصر گفت: با انجام این طرح پایلوت، مکانیزم مالی و حقوقی اجرای چنین طرحی روشن می‌شود و امیدواریم سرمایه‌گذاران دیگر این الگو را دیده و از مشارکت در اجرای چنین پروژه‌ای استقبال کنند.

وی به این پرسش که آیا باید سرمایه‌گذاران داخلی این پروژه را اجرا کنند، این گونه پاسخ داد: محدودیتی در مصوبه ایجاد نشده است. از هر شخص حقیقی و حقوقی که حاضر باشد در این زمینه سرمایه‌گذاری کند، استقبال می‌شود. اما متاسفانه هیچ سرمایه‌گذار داخلی از این مسئله استقبال نکرده است. زیرا محیط‌هایی که این کار انجام می‌شود، پراکنده است. پروژه‌ها کوچک است و سر و کله زدن با افراد مختلف، کار بسیار دشواری است.

ترکان افزود: از طرف دیگر سود و صرفه‌ای که در این طرح در نظر گرفته شده تا به سرمایه‌گذار داده می‌شود، با ریسک فوق‌العاده‌ای مواجه است. شخص سرمایه گذار پروژه را امروز انجام می‌دهد و در طول هشت سال سرمایه خود را پس می‌گیرد البته مشروط بر اینکه قیمت‌های نفت به اندازه همان روزی باشد که سیستم نصب شده است. اگر قیمت نفت پایین بیاید، ممکن است سرمایه گذار پول خود را هم دریافت نکند و سرمایه‌اش از دست برود.

وی گفت: بر این اساس، خیلی ‎ ها جرات نمی‌کنند به مسئله سرمایه‌گذاری برای برق‌دار کردن چاه‌های کشاورزی ورود کنند. دنبال سرمایه گذار خارجی هم هستیم. سرمایه گذار خارجی دنبال بانک گارانتی است و گارانتی مطمئن می‌خواهد. در حال حاضر یک هیات چینی به نام "چاینا انرژی" به ایران آمده و با آن مذاکره می‌کنیم. امیدواریم آنها تمایل داشته باشند در این پروژه مشارکت کرده و تامین سرمایه به عنوان مهمترین کمبود ما را به عهده بگیرند.