بررسی گزارش بودجه خانوار سال 1395 نشان میدهد
آمار تغییر سبک زندگی
آمارهای بودجه خانوار بانک مرکزی حکایت از تغییر سبک زندگی در خانوارهای ایرانی دارد. مطابق این آمارها طی سالهای گذشته تمایل به استفاده از «اتومبیل شخصی»، «تلفن همراه»، «یخچال» و «تلویزیون» روند افزایشی داشته است. این در حالی است که استفاده از لوازمی مانند «دوچرخه»، «چرخ خیاطی» و «رادیو ضبط» در منازل خانوارهای ایرانی کمرنگ شده است. دیگر بررسیها نشان میدهد که طی این مدت برخی کالاها مانند تلفن همراه نقش جانشینی برای لوازمی مانند دوربین فیلمبرداری، ضبط صوت و حتی رایانه شخصی ایفا کرده است.
آمارهای بودجه خانوار بانک مرکزی حکایت از تغییر سبک زندگی در خانوارهای ایرانی دارد. مطابق این آمارها طی سالهای گذشته تمایل به استفاده از «اتومبیل شخصی»، «تلفن همراه»، «یخچال» و «تلویزیون» روند افزایشی داشته است. این در حالی است که استفاده از لوازمی مانند «دوچرخه»، «چرخ خیاطی» و «رادیو ضبط» در منازل خانوارهای ایرانی کمرنگ شده است. دیگر بررسیها نشان میدهد که طی این مدت برخی کالاها مانند تلفن همراه نقش جانشینی برای لوازمی مانند دوربین فیلمبرداری، ضبط صوت و حتی رایانه شخصی ایفا کرده است.
آمارهای گزارش بودجه خانوار نشان میدهد که طی دو دهه اخیر، تمایل به استفاده از اتومبیل شخصی، موبایل و تلویزیون افزایش یافته و در مقابل کالاهایی مانند چرخ خیاطی، ویدئو و دوچرخه از لیست لوازم خانوارها حذف میشوند. بهنظر میرسد عواملی مانند هرم سنی و تغییر حداقل درآمد در این تغییر ترکیب موثر بودهاند. از سوی دیگر، برخی لوازم مانند موبایل نقش جانشین برای کالاهایی مانند رادیو، دوربین فیلمبرداری و حتی رایانه را ایفا کردهاند.
اتومبیل شخصی در نیمی از خانوارها
آمارهای بودجه خانوار بانک مرکزی حاکی از آن است که در سال 1395 حدود 6/ 48 درصد از خانوارها صاحب اتومبیل شخصی هستند، با توجه به اینکه در سال 1395 تعداد خانوارهای شهری معادل 18 میلیون و 125 هزار بوده است؛ بنابراین این آمار نشان میدهد که حدود 8 میلیون و 800هزار خانوار در ایران دارای اتومبیل شخصی هستند. نکته قابل توجه شیب افزایشی تعداد خانوارهای صاحب ماشین است، هرچند که در این سالها جمعیت متوسط خانوارها کم شده است، اما بهطور متوسط نیمی از خانوارها دارای ماشین هستند، این در حالی است که در سال 1385 (10 سال قبل) حدود یکسوم از خانوارهای شهری دارای ماشین بودند و در سال 1375 (20 سال قبل) تنها حدود 15 درصد از خانوارهای ایرانی از اتومبیل شخصی استفاده میکردند؛ بنابراین در طول 20 سال اخیر، خانوادهها تلاش کردند که دارای اتومبیل شخصی شوند و شیب این تغییر ملموس است. اگر این روند با این شیب افزایش یابد میتوان پیشبینی کرد که تا 10 سال آینده حدود 3 چهارم از خانوارهای ایرانی صاحب اتومبیل شخصی شوند. بانک مرکزی در این گزارش، تعداد افرادی که دارای اتومبیل شخصی هستند مشخص نکرده است، اما آمارهای جهانی در سال 2014 نشان میدهد که به ازای هر هزار نفر در ایران 213 ماشین (حدودا هر چهار نفر یک ماشین) وجود دارد. این رقم برای آمریکا 797 ماشین، برای آلمان 572 ماشین بوده است. این موضوع نشان میدهد که حتی سرانه کشورهای پیشرفته اقتصادی در استفاده از اتومبیل بالا است و این باور که کشورهای اروپایی و آمریکا دارای اتومبیل کمتری نسبت به ایرانیان هستند اشتباه است؛ بلکه بهنظر میرسد بهدلیل توسعه حملونقل شهری و هزینهها ترجیح میدهند که برای سفرهای درونشهری کمتر از خودرو استفاده کنند.
کاهش مالکیت موتورسیکلت و دوچرخه
این گزارش نشان میدهد که میزان خانوارهای شهری که در سال 1395 موتورسیکلت داشتند معادل 2/ 17 درصد کل خانوارها بودند. این سهم در سال 1394 معادل 4/ 17 درصد بوده و نشان میدهد بر عکس ماشین تمایل به خرید موتورسیکلت کاهشی بوده است. این نسبت در 10 سال قبل 8/ 18 درصد بود. این موضوع نشان میدهد که اولویت برای خرید خودرو شخصی، بیش از خرید موتورسیکلت بوده است. در بین خانوارهای شهری در سال 1395 تنها 13 درصد دارای دوچرخه بودند، این در حالی است که این رقم در سال 1385 معادل 21 درصد بوده است. این موضوع نشان میدهد که تمایل به استفاده از دوچرخه نیز کاهش یافته است، البته باید اشاره کرد که 10 سال پیش، ترکیب جمعیت جامعه به شکلی بود که افراد نوجوان بیشترین درصد را تشکیل میدادند؛ بنابراین گروه در حال حاضر به سن جوانی رسیدهاند و با افزایش درآمد ترجیح میدهند که برای تردد شهری از اتومبیل استفاده کنند. به همین دلیل مشاهده میشود که طی 10 سال گذشته استفاده از دوچرخه کاهش یافته، اما تمایل به استفاده از اتومبیل بیشتر شده است.
7/ 3 درصد خانوارها موبایل ندارند
آمارهای بانک مرکزی حاکی از آن است که در سال 1395 تنها 7/ 3 درصد از خانوادهها موبایل ندارند. به بیان دیگر، رقم خانوادههایی که در آن گوشی موبایل وجود ندارد معادل 675 هزار خانوار است. بهنظر میرسد که این افراد نیز خانوادههای سالمندی هستند که احتیاج به استفاده از آن را حس نمیکنند. موبایل در بین لوازم زندگی بیشترین رشد را در خانوارهای ایرانی داشته و رشد آن نیز با شیب بسیار بالا بوده است؛ بهنحویکه در سال 1385، خانوارهایی که موبایل داشتند 4/ 39 درصد عنوان شده بود که این رقم در سال 1380 تنها 2/ 5 درصد ثبت شده بود. بنابراین طی 15 سال اخیر میزان تصاحب موبایل در خانوارهای ایرانی از 2/ 5 درصد به 3/ 96 درصد رسیده است که از این حیث این یک روند چشمگیر محسوب میشود. بهنظر میرسد که با این روند تا 5 سال آینده در تمامی خانوارهای ایرانی حداقل یک گوشی موبایل وجود داشته باشد.
بیشترین سهم در تلویزیون و اجاق گاز
در بین کالاهای عنوان شده در گزارش بودجه خانوار سال 1395، تلویزیون و اجاق گاز در بیش از 5/ 99 درصد از خانوارهای ایرانی وجود دارد؛ بنابراین این دو کالا رکن جدا نشدنی خانوارهای ایرانی است. حتی میزان استفاده از فریزر و یخچال فریزر معادل 4/ 84 درصد بوده که نشان میدهد اهمیت تلویزیون از این کالا بیشتر بوده است. در حالی که بهنظر میرسد در حال حاضر کمتر خانوادهای از ویدئو استفاده میکنند، اما آمارهای بانک مرکزی نشان میدهد در سال 1395 هنوز 6/ 42 درصد از خانوادههای ایرانی در منزل خود ویدئو دارند. این رقم در سال 1385، 6/ 56 درصد و در سال 1375، تنها 4/ 12 درصد عنوان شده بود. بهنظر میرسد که آمار مالکیت ویدئو در 10 سال آینده به حدود سال 1375 بازگردد. درحالیکه بهنظر میرسد در حال حاضر اکثر خانوادههای شهری دارای رایانه شخصی هستند، اما آمارهای بانک مرکزی میگوید که در سال 1395 هنوز حدود 55 درصد از مردم رایانه ندارند. یک نکته قابل توجه در استفاده رایانه این است که تا سال 1393 نسبت خانوادههای دارای رایانه روند صعودی داشت و سهم آن به 3/ 48 درصد رسید، اما در دو سال اخیر، این نسبت کاهش یافته و به رقم 3/ 45درصد رسیده است. بهنظر میرسد که یکی از دلایل اصلی جایگزین کردن تبلت یا موبایل، به جای رایانه شخصی است. بنابراین بهنظر میرسد که این نسبت نیز در سالهای آتی نزولی باشد. این مسیر در دوربین فیلمبرداری نیز مشاهده میشود و در سالهای اخیر گرایش برای تهیه این لوازم خانوادگی کاهش یافته است. براساس آمارهای این گزارش، در سال 1395 تنها 3/ 10 درصد از خانوارهای ایرانی دارای دوربین فیلمبرداری هستند، این در حالی است که 5 سال قبل این نسبت 4/ 15 درصد بوده است.
لوازمی که عتیقه میشوند
بررسیها نشان میدهد که استفاده به مرور زمان سهم استفاده از رادیو و چرخ خیاطی کاهش یافته است. آمارهای بانک مرکزی نشان میدهد در سال 1395 تنها 9/ 16 درصد از خانوادهها دارای رادیو ضبط هستند، همچنین مطابق آمارها، خانوارهای ایرانی که دارای چرخ خیاطی هستند 6/ 48 درصد بودند، این در حالی است که در سال 1385، حدود 70 درصد از خانوارهای ایرانی دارای رادیو ضبط و 71 درصد از خانوارها دارای چرخ خیاطی بودند.
دیدگاه تان را بنویسید