روش فشار-کشش به دستیابی به اهداف توسعه پایدار کمک می کند/ روش مذکور اثرات مثبتی بر پایان دادن به فقر، نابرابری جنسیتی، و زندگی بر روی زمین دارد

روش فشار-کشش 1 که راهکاری برای مدیریت زیستی آفات است در دستیابی به اهداف توسعه پایدار 2 (SDGs) با پایان دادن به فقر و گرسنگی کمک می کند. این پیغامی است که مقاله میهمان مرکز دانش اهداف توسعه پایدار در مؤسسه بین اللمللی توسعه پایدار 3 (IISD) توسط زهور خان (Zeyaur Khan) و ساموئل لِدرمن (Samuel Lederman) اعلام کرد. زهور خان رهبر برنامه فشار- کشش در مرکز بین المللی فیزیولوژی و اکولوژی حشرات 4 (ICIPE) در کنیا و ساموئل لِدرمن مشاور علمی بنیاد بیوویژن (Biovision) است که به گسترش روش فشار- کشش از مزرعه ای به مزرعه دیگر کمک کردند.

به گزارش ایانا از سایت "گلوبال اگریکالچر"، نویسندگان استدلال می کنند که روش فشار- کشش نمونه موفقی از روش فشرده دانش برای حل مشکل از دست رفتن بازده محصول ذرت بر اثر علف هرز استریگا (Striga) و حشرات ساقه خوار است که به فنّاوری ثابت شده ای تبدیل شده است.

این موضوع ارتباط نزدیکی با تمامی 17 هدف توسعه پایدار دارد که در سپتامبر 2015 به تصویب رهبران جهان رسید. روش فشار- کشش فقط اثرات سودمندی بر اجرای هدف شماره 2 توسعه پایدار یعنی پایان دادن به گرسنگی، دستیابی به امنیت غذایی، بهبود تغدیه و ترویج کشاورزی پایدار ندارد. این روش اثرات مثبتی بر دیگر اهداف توسعه پایدار؛ هدف شماره 1(پایان دادن به فقر)، هدف شماره 5 (برابری جنسیتی) و هدف شماره 15 (زندگی بر روی زمین) نیز دارد.

پرورش ذرت در آفریقا با دو آفت عمده محدود شده است: حشرات ساقه خوار که بازده محصول را 80-20 درصد از بین می برد و استریگا، علف هرز انگلی که به ریشه های ذرت می چسبد و 100 درصد محصول را از بین می برد. در اواخر دهه 1990، در تحقیقی با راه حل زیستی برای حشرات ساقه خوار، دانشمندان آی سی آی پی ای؛ مؤسسه تحقیقات کشاورزی کنیا 5 (KARI) و مرکز تحقیقات روثامستد (Rothamsted) در انگلستان راهکار مدیریت زیستی آفات برای حشرات ساقه خوار را ارائه کردند. با کاشت بوته های گیاه دسمودیوم (Desmodium) -از خانواده حبوبات- در میان ردیف های ذرت و ذرت خوشه ای، رشد علف هرز استریگا به روش طبیعی متوقف شد. بوی دسمودیوم حشرات ساقه خوار را دفع و آن ها را از محصول اصلی(ذرت) دور می کند (فشار). در اطراف مزارع، کشاورزان چمن های نازکی را می کارند که جنس ماده حشرات ساقه خوار را جذب می کند (کشش). آن ها در هر جای پوشیده از چمن تخم ریزی می کنند و هنگامی که تلاش می کنند به چمن ها چسبیده شوند، مواد چسبنده ای که این گیاهان تولید می کنند سبب مرگ لاروهای از تخم درآمده شان می شود.

خاک و احشام نیز از روش فشار- کشش سود می برند. ریشه های دسمودیوم نیز مانند دیگر گیاهان خانواده حبوبات، نیتروژن هوا را جذب می کند. از آغاز سال 2017، تعداد کشاورزان شرق آفریقا که با این روش سازگار شده اند به 140هزار نفر رسیده است.

طبق گفته نویسندگان مقاله و در سطح هدف شماره 2 توسعه پایدار؛ نتایج کنترل این دو آفت عمده در مزارع ذرت کنیا، افزایش بازده محصول از کمتر از یک تن در هر هکتار تا نهایتاً 3.5 تن در هکتار بود. همچنین، سازگاری با اقلیم خشک و ارقام مقاوم به خشکی، و انواع مختلف فشار- کشش در آب و هوای هوشمند، بازده محصول ذرت خوشه ای را از کمتر از یک تن در هکتار تا 2.5 تن در هکتار افزایش می دهد. این کار دستیابی به هدف شماره 2 توسعه پایدار و بهره وری در کشاورزی و درآمد تولیدکنندگان کوچک مواد غذایی را دو برابر می کند. با توجه به هدف شماره 1، نویسندگان این نکته را برجسته می کنند که مزایای بازده محصول با بازگشت مثبت سرمایه گذاری کشاورزان مطابقت دارد. به علاوه، همراهی دو گیاه با یکدیگر علوفه اضافی و بسیار مغذی برای گاوهاست که تولید شیر آن ها را افزایش می دهد. همچنین کشاورزان می توانند با فروش چمن های نازک باقی مانده در مزارع خود، درآمد اضافی بدست آورند.

نویسندگان درباره هدف شماره 5 توسعه پایدار گفتند که روش فشار-کشش فنّاوری است که با وجود کمپین های هدفمندی که آن را انتشار می دهد، عمدتاً از سوی زنان پذیرفته شده است. این برنامه پذیرش روش فشار-کشش را با همراهی تولید بذر براساس نیاز جامعه ترویج می دهد و به این ترتیب گروه های زنان بذرهای دسمودیوم را تکثیر و در نتیجه آن درآمد بیشتری را کسب می کنند. از آن جایی که دسمودیوم نیز گیاه تثبیت کننده نیتروژن است؛ روش فشار- کشش با کاهش فرسایش خاک، بهبود حفاظت از رطوبت خاک و افزایش تجمع کربن به واسطه کاهش نیاز به شخم زدن خاک، در دستیابی به هدف شماره 5 نیز نقش دارد.

نویسندگان این مقاله در نظرات شان تنها نیستند؛ بیش از 100 مقاله علمی- پژوهشی در این زمینه منتشر شده و روش فشار- کشش و فنّاوری های کشاورزی بدون نیاز به مواد شیمیایی برای کنترل آفات را ثابت کرده است.

پانوشت:

1. Push-Pull Method : روشی برای کنترل زیستی آفات کشاورزی است که گیاهان فشار حشرات را دفع می کنند و گیاهان کشش آن ها را به دام می اندازند.

2. Sustainable Development Goals

3. International Institution of Sustainable Development

4. International Centre of Insect Physiology and Ecology

5. Kenya Agricultural Research Institute

ترجمه: مهشید جلالیان