اشتغال« زنانه» میشود
اعتماد: «در شرایط حاضر وضعیت بیکاری (همانند کشورهای منطقه خاورمیانه) بهگونهای است که نرخ بیکاری در ایران با ٦/١٢ درصد در سال ٩٥ بیش از دو برابر میانگین جهانی (٧/٥ درصد) است که نشان میدهد در شرایط مناسبی قرار نداریم.
به عبارتی از حدود ٢٠٠ میلیون جمعیت بیکار در دنیا، با ٢/٣ میلیون نفر بیکار، ٦/١ درصد از بیکاران جهان را به خود اختصاص دادهایم در حالی که تنها فقط ٧ درصد از شاغلین جهان مربوط به ایران است.»
اینها بخشی از گفتههای علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی دولت دوازدهم است که روز گذشته در نخستین کارگاه بینالمللی بازار کار بیان کرد. در چهار سال گذشته مساله اشتغال تبدیل به نقطه کانونی تمام بحثهای اقتصادی در کشور شده و در راستای افزایش اشتغال در کشور دو طرح نیز به اجرا درآمد؛ طرح تکاپو و کارورزی. هر چند کارورزی هنوز طرحی تازه محسوب میشود و نمیتوان جوانب آن را بررسی کرد اما اجرای طرح تکاپو قطعا موفقیت چندانی نداشت وگرنه آمار بیکاری در بهار سال جاری به بالاترین نرخ دهه ٩٠ یعنی ٦/١٢ درصد میرسید.
این کارگاه میهمانان مهم دیگری هم داشت، مسعود نیلی، دستیار ویژه رییسجمهوری و حسن طایی، معاون پیشین اشتغال وزارت کار. این دو بیشتر بحث خود را بر افزایش تمایل کار به استفاده از زنان گذاشتند و به موانع افزایش اشتغال زنان نیز پرداختند. وضعیت اشتغال زنان در دو دهه گذشته تغییر چشمگیری داشته است. تا پیش از آن بخش مهمی از زنان جامعه جزو آمار بیکاری به حساب نمیآمدند، چرا که آنها بهطور کلی تمایلی برای حضور در بازار کار نداشتند و به این ترتیب به عنوان جمعیت غیرفعال اقتصادی به حساب میآمدند. با افزایش ورود زنان به دانشگاهها و بهبود فضای کسب و کار برای حضور این بخش از جامعه، حالا نرخ بیکاری برای زنان به مراتب بیش از مردان است. از جمعیت ٣ میلیون و ٢٠٠ هزار نفری که دولت از بیکاران کشور گزارش میدهد، حالا مشخص شده که ٢٠ درصد این جمعیت را زنان تشکیل میدهند؛ زنانی که در دو دهه گذشته در رقابت با مردان برای تحصیل جلو افتادهاند و حالا جمعیت تحصیلکرده آماده ورود به بازار کار هستند؛ جمعیتی که روز به روز بر تعدادشان افزوده میشود تاجایی که علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی این موضوع را از مهمترین چالشهای بازار کار اعلام کرده و میگوید: نرخ بیکاری زنان از ٤ درصد در سال ١٣٧٥ به حدود ٢٠ درصد در سال ١٣٩٥ افزایش یافته؛ ضمن آنکه این نرخ در بین زنان دانشآموخته، بسیار بالاتر و به بیش از ٣١ درصد رسیده است. نخستین کارگاه بینالمللی بازار کار که با حضور وزیر کار و دستیار ویژه اقتصادی رییسجمهوری روز گذشته برگزار شد، تحت تاثیر بحث اشتغال زنان قرار گرفت و بیشتر حاضران در این نشست به چرایی کم بودن اشتغال زنان در ایران پرداختند. . «علی ربیعی» در کارگاه بینالمللی بازار کار، با بیان اینکه اقتصاد ایران با جمعیتی حدود ٨٠ میلیون نفر تقریبا یکدرصد از جمعیت دنیا را تشکیل میدهد، گفت: در حالی که نزدیک به ٢ درصد (٩/١درصد) از جمعیت در سن کار جهان را به خود اختصاص داده و همانطور که اشاره کردم پنجره فرصت جمعیتی در کشورمان مهیا است که باید از سود جمعیتی ناشی از آن به نحو مطلوب استفاده کرد. ربیعی میگوید: در شرایط حاضر وضعیت بیکاری (همانند کشورهای منطقه خاورمیانه) به گونهای است که نرخ بیکاری در ایران با ٦/١٢درصد در سال ٩٥ بیش از دو برابر میانگین جهانی (٧/٥درصد) است که نشان میدهد در شرایط مناسبی قرار نداریم. وی افزود: به عبارتی از حدود ٢٠٠ میلیون جمعیت بیکار در دنیا، با ٢/٣میلیون نفر بیکار، ٦/١درصد از بیکاران جهان را به خود اختصاص دادهایم در حالی که تنها فقط هفت درصد از شاغلین جهان مربوط به ایران است. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی تاکید کرد: به علاوه ما همچنان با کمبود سرمایهگذاری و رشد تولید مواجه بوده و پدیدههایی مانند قاچاق، مسائل امنیتی منطقه و خاورمیانه، نوسانات قیمت نفت و سایر مسائل حاشیهای، به طور مستقیم و غیرمستقیم بازار کار را تحت تاثیر خود قرار داده و هرکدام از این مسائل بایدبه نحو مقتضی پیگیری و دنبال شود، اما چالشهای اساسی در حوزه بازار کار داریم که در سیاستگذاری بنا داریم مورد توجه جدی قرار دهیم. ربیعی ادامه داد: ضمن آنکه نرخ بیکاری زنان با اختلاف فاحشی بالاتر از نرخ بیکاری مردان است، این اختلاف نیز متاسفانه در١٠ سال گذشته افزایش یافته و از نامساعدتر بودن نسبی بازار کار کشور برای زنان حکایت دارد. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: لذا در این زمینه نیاز به فکر بیشتر و تنظیم راهکارهای سیاستی مناسب داریم.
جهتگیری بازار کار به سمت زنان است
«مسعود نیلی» که اخیرا سمت دستیار ویژه رییسجمهوری در امور اقتصادی و دبیر ستاد هماهنگی اقتصادی را هم گرفته، سخنران دیگر این کارگاه بود. نیلی در چهارسال گذشته پژوهشهای زیادی درباره معضلات اقتصاد ایران انجام داده و تحت عنوان ابرچالشها از آنها یاد میکند. او درباره تحولات بازار کار توضیح داد: اگر بخواهیم به ازای هر یک درصد رشد ١٠٠ هزار شغل استفاده کنیم باید به رشد بالا و با کیفیت برسیم. وی یادآورشد: از سال ٢٠١٣ شاهد تحولات در بازار کار بودیم؛ اکنون ورود به بازار کار افزایش یافته در حالی که سهم دانشجویان در دانشگاهها رو به کاهش است. نیلی با بیان اینکه اکنون بسیاری از جوانان تمایلی به رفتن به دانشگاه ندارند، ادامه داد: بررسی وضعیت اشتغال در سالهای ٢٠٠٦ تا ٢٠١٣ نشان میدهد تعداد مطلق اشتغال زنان کاهش و اشتغال مردان افزایش یافته بود. وی ادامه داد: اما در سه سال اخیر با روند معکوسی مواجه بودیم به طوری که با ورود بیشتر زنان نسبت به مردان به بازار کار مواجهیم. دبیر کارگاه بینالمللی مطالعات بازار کار افزود: با وجود اینکه نرخ مشارکت زنان در سالهای اخیر به حدود ١٧ درصد رسیده اما ورودی بازار کار زنان بالاتر از ٥٠ درصد است. نیلی، شکاف جنسیتی را ویژگی بازار کار ایران دانست و گفت: با توجه به سرمایهگذاری آموزش عالی، زنان در سالهای آینده نقش مهمی در بازار کار ایران خواهند داشت. دستیار ویژه رییسجمهوری در امور اقتصادی و دبیر ستاد هماهنگی اقتصادی، کمترین و بیشترین نرخ مشارکت زنان در کشور را در سالهای ١٩٩٦ و ٢٠١٦ اعلام کرد و گفت: جوانان تحصیلکرده و زنان، در حال ورود به بازار کارند. به گفته وی، اکنون نرخ مشارکت اقتصادی زنان در دیگر کشورها بسیار بالاتر از کشورمان است. نیلی با بیان اینکه حضور زنان بالای ٣٠ سال در بازار کار افزایش یافته است، خاطرنشان ساخت: در حالی که جهتگیری تقاضای کار به سمت زنان است اما در بخش عرضه کاری نکردهایم. حسن طایی، معاون سابق اشتغال وزارت کار با اشاره به شکاف جنسیتی دستمزد، افزود: برای بهبود بازار کار ایران در دوره طولانی در عرصه بینالمللی باید کشوری صلحدوست و فرهنگ کارمان کاردوست شود. وی گفت: برنامهریزان برای سیاستگذاری اشتغال توجه کنند که آیا زنان در شرایط مساوی دستمزد کمتر دریافت میکنند. این کارشناس اقتصادی به بررسی بازار کار ایران در زمینه سطح سواد پرداخت و گفت: تفاوتی به این لحاظ نیست اما با این حال نرخ مشارکت زنان کمتر و نرخ بیکاری آنها از مردان بیشتر است. کف چسبنده دستمزد این است که در سطوح پایین، تبعیض بیشتری در مورد دستمزد اعمال میشود و در سقف شیشهای در سطوح مدیریتی این تبعیض نیست. طایی گفت: اشتغال در بخش خصوصی کاهش دستمزد را به دنبال دارد و این کاهش برای زنان بیشتر است. وی با اشاره به نتایج تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده است، گفت: نتایج نشان میدهد در دستمزد ساعتی، دستمزد مردان بیشتر از زنان است و با حرکت به سطوح بالا این تفاوت کمتر میشود، به نوعی بازار کار ایران با پدیده کف چسبنده مواجه است و در چند دهک پایین مزدی تبعیض بیشتری بین زنان و مردان مشاهده میشود.
دیدگاه تان را بنویسید