چاه‌های دارای مجوز، هشت میلیارد متر مکعب اضافه برداشت دارند

دبیر سومین همایش مدیریت آب در مزرعه با بیان اینکه این همایش هفتم آذرماه برگزار می‌شود، اضافه برداشت هشت میلیارد متر مکعبی چاه‌های مجاز و برداشت‌های غیر مجاز را عامل افت کیفیت آب دانست و گفت: باید برای مدیریت بهینه آب در مزرعه برنامه داشته باشیم.

نیازعلی ابراهیمی پاک، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات خاک و آب و دبیر سومین همایش مدیریت آب در مزرعه در گفتگو با خبرنگار ایانا بیان کرد: سومین همایش مدیریت آب در مزرعه هفتم و هشتم آذرماه سال جاری برگزار می‌شود.

وی با اشاره به اینکه مسئله آب دارای سه بخش تامین، انتقال و توزیع است، سدها و ذخیره‌گاه‌های آب را بخش تامین، شبکه‌های لوله و کانال‌ها را مربوط به بخش انتقال و ورود آب به مزرعه را مربوط به بخش توزیع دانست.

دبیر سومین همایش گفت: بخش عمده آب تامین و انتقال داده شده، به مزرعه می‌آید. مزرعه می‌تواند شامل باغ، زراعت و گلخانه باشد. بر اساس بررسی‌های انجام شده، در سال‌های اخیر در زمینه انتقال و توزیع کارهای علمی زیادی انجام شده است و هزینه‌های زیادی به این دو بخش اختصاص یافته است. اما کمتر به استفاده بهینه آب در مزرعه توجه شده است.

وی تاکید کرد: برای استفاده بهینه آب در مزرعه، باید به شرایط مختلفی توجه شود. اول اینکه باید مباحث نرم افزاری و ترویج یافته‌های تحقیقاتی در مزرعه تقویت شود. ضمن آن‌که یافته‌های علمی باید در اختیار کارشناسان و کشاورزان داخل مزرعه قرار گیرد.

ابراهیمی پاک بیان کرد: در سال‌های اخیر به مسئله تامین و انتقال آب توجه شده و سرمایه‌گذاری زیادی در این بخش‌ها انجام شده است اما در مزرعه شاهد سرمایه‌گذاری نبوده‌ایم. در دولت‌های دهم ویازدهم بحث توسعه سیستم‌های آبیاری تحت فشار مورد توجه قرار گرفته است اما برای مدیریت آب در مزرعه علاوه بر سرمایه‌گذاری به منظور تجهیز مزرعه به سیستم اتوماسیون، باید به الگوی کشت، به‌زراعی، حقوق آب برها، روش‌های نوین و متداول در دنیا و غیره نیز برای سیاستگزاری بهینه توجه شود.

وی گفت: از سال 89 و 90 تلاش کردیم مباحث مزرعه را مورد بررسی قرارداده و در قالب همایش مدیریت آب در مزرعه، محققان بخش کشاورزی، حقوق‌دانان، فعالان اقتصادی و اجتماعی را کنار هم جمع کنیم تا برنامه مناسبی برای مدیریت بهینه آب در مزرعه ارائه شود.

به گفته دبیر سومین همایش، در این همایش علاوه بر اینکه جامعه با بحث مدیریت آب در مزرعه آشنا می‌شود، 11 محور در نظر گرفته شده است تا یافته‌های روز دنیا را مطرح و بررسی شود که چگونه این یافته‌ها به مزرعه انتقال یابد.

یک هشتم اراضی کشاورزی آبی وضعیت مطلوب دارند

یکی از محورهای همایش مدیریت آب در مزرعه مدیریت آب شور در مزرعه است. کارشناسان وزارت نیرو نگرانند که با توجه به این محور همایش، وزارت جهاد کشاورزی به دنبال توسعه نصب آب شیرین‌کن به روی چاه‌‎های مزارع باشد. اما ابراهیمی پاک در این رابطه عنوان کرد: ما به دنبال توسعه آب شیرین کن به روی چاه‌ها نیستیم. منابع آب کشور به سمت شوری رفته است و از هشت میلیون هکتار زمین آبی بخش کشاورزی فقط یک میلیون هکتار بدون محدودیت است.

وی تاکید کرد: ما قصد داریم برای مصرف آب‌های شور و نامتعارف در مزرعه برنامه‌ریزی کنیم. در تهران سالانه 1.5 میلیارد متر مکعب آب شرب استفاده می‌شود، 80 درصد این آب به فاضلاب تبدیل می‌شود. آیا باید این آب در مزرعه رها شود یا اینکه باید مدیریت شود؟

دبیر سومین همایش معتقد است: وزارت نیرو اگر بیلان آب دشت‌ها را درست محاسبه کرده بود، امروز شاهد افت کیفیت آب‌های زیرزمینی نبودیم.

وی ادامه داد: خطرات زیادی در درست محاسبه نکردن بیلان وجود دارد. بر اساس محاسبات انجام شده توسط ما، هشت میلیارد متر مکعب آب از چاه‌های غیر مجاز برداشت می‌شود و بیش از هشت میلیارد متر مکعب نیز اضافه برداشت چاه‌های مجاز دارای پروانه است.

ابراهیمی پاک گفت: اگر وزارت نیرو فقط جلوی این اضافه برداشت‌ها را بگیرد، کل مسئله آب زیرزمینی حل می‌شود. ما دنبال ارائه راهکار به وزارت نیرو نیستیم. بلکه در همایش آب در مزرعه می‌خواهیم بدانیم با آبی که در اختیار مزرعه قرار می‌گیرد، چگونه باید رفتار کنیم.

به کانال ایانا در تلگرام بپیوندید

وی تاکید کرد: مدیریت بهینه آب در مزرعه و افزایش بهره‌وری با هدف برداشت آب کمتر از آب‌خوان‌ها سیاست اصلی این همایش است. تلاش می‌کنیم که همزمان با تولید، اشتغال مردم هم دچار مشکل نشود و منابع آب حفظ شود.

مسئولان وزارت جهاد کشاورزی ترجیح می‌دهد آب حاصل از تصفیه فاضلاب به بخش صنعت منتقل شود و آب با کیفیت در اختیار صنعت، به کشاورزی انتقال یابد. در حالی که فاضلاب تصفیه شده هیچ خطری برای سلامت انسان نخواهد داشت. ابراهیمی پاک در این رابطه گفت: مشکل این است که یک ساختار که در سطح کلان بتواند دستگاه‌های مختلف را به هم وصل کند، وجود ندارد. شورایعالی آب نتوانسته است مدیریت صحیحی داشته باشد و با انجام آمایش سرزمین برای آب‌های شور و غیر متعارف و غیره برنامه‌ریزی کند.

وی افزود: اگر آب تصفیه نشده و آب با تصفیه پایین وارد زمین شود، عناصر سنگین داخل آب شامل کبالت و کادمیوم وارد چرخه غذایی مردمی می‌شوند.

دبیر سومین همایش گفت: در این همایش به دنبال ارائه راهکار برای حداقل تلفات هستیم تا به منابع آب زیرزمینی کمک کنیم. ضمن آنکه می‌خواهیم مسئولان کشوری را که سیاست‌گزار هستند به سمت مزرعه هدایت کنیم و بگوییم در داخل مزرعه باید به یک بعد توجه نشود، بلکه باید به بذر، نهاده‌ها، میزان سواد و علم کشاورز و غیره در کنار هم مورد توجه قرار گیرند تا از یک واحد آب و یک واحد بذر، حداکثر تولید حاصل شود.

L-960615-03