هوایی آکنده از بوی گس و خیس زیتون سبز/ افزایش تولید روغن زیتون به ۲۰۰ هزار تن در برنامه ششم

خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا)- شیرین سعیدی:
راه پر پیچ و خم طارم سفلی تا تهران حدود چهار ساعتی می‌شود. اما این راه پر پیچ وخم برای رسیدن به باغ‌های زیتون طارم، وقتی به این منطقه برسی خستگی از تنت در می‌کند. روستای سیاه‌پوش طارم پر از باغات زیتون است. اما باغ و منطقه مورد نظر ما کمی با بقیه متفاوت است. جایی که به راحتی می‌توان تفاوتش با دیگر بخش‌ها را احساس کرد.
باغی که در سه سال گذشته یکی از مجموعه های نمونه در کشت و تولید زیتون است. این مجموعه (کشت و صنعت خندان طارم) در سال های اخیر و با پشتکار برای ساختن باغ های متراکم و فوق متراکم زیتون به وجود آمده است.
باغاتی که به طور کامل با جدیدترین سیستم های آبیاری تحت فشار آبیاری می شوند. تمام محوطه پر از ردیف های مرتب درختان زیتون است. هوا آکنده از بوی گس و خیس زیتون و سبز است . پیرمردی از لابه لای شاخه های زیتون معلوم است با ابزاری شانه مانند زیتون های سبز را روی پارچه ای که زیر درخت پهن شده می تکاند.
کشاورزی مدیر این کشت و صنعت مدتی است که به عنوان سهامدار عمده است. او رشد و تحولات اخیر را تا حدی می داند که موجب شده از سال ٩٢ به بعد هر سال ٢٠ تا ٢٥ درصد به میزان برداشت محصول در هر هکتار افزوده شده است.
او می گوید: این مجموعه از تولید نهال اصلاح شده تاتولید میوه زیتون و محصولات فراوری شده و روغن زیتون را تولید می کند. او می افزاید: البته مجوز تولید نهال زیتون به طور قطعی صادر نشده است. اما ما تمام زنجیر تولید و عرضه محصول زیتون را به وجود آورده ایم.
در حال حاضر بین ٣٠ تا ٣٥ درصد محصول زیتون تبدیل به روغن می شود. حدود ٧٠ تا ٧٥ درصد محصول نیز تبدیل به کنسرو می شود.
کشاورزی در مورد مهم ترین هدف این مجموعه توضیح می دهد: در حال حاضر واردات روغن زیتون به کشور آزاد است. اما واردات میوه زیتون همچنان ممنوع است. تمرکز ما بیشتر بر روی افزایش تولید روغن زیتون در راستای اجرای طرح سلامت کشور و افزایش سرانه مصرف زیتون است.
این تولید کننده نمونه در مورد مشکلات و چالش های اصلی تولید زیتون می گوید: یکی از مهم ترین چالش ها اختصاص آب به باغت زیتون است. به خصوص پس از بحران آب و تغییرات الگوهای آب و هوایی این موضوع بیش از هر زمان دیگری اهمیت پیدا کرده است .
او اضافه می کند: چالش بعدی استفاده از کود شیمیایی و سموم دفع آفات در تولید زیتون است.
در همین باره احمد مستخدمی مجری طرح زیتون در حاشیه ای دیدار در مورد خسارت مگس میوه زیتون می گوید: خسارت این آفت به کم ترین میزان در سال‌های اخیر رسیده و پیش‌بینی می‌شود امسال ۸۵ هزار تن زیتون در کشور تولید شود.
او اضافه می کند: امسال با تلاش‌هایی که همکاران در بخش‌های اجرا با همراهی سازمان حفظ نباتات و معاونت باغبانی، انجام دادند؛ خوشبختانه تاکنون کمترین خسارت را نسبت به سال‌های اخیر شاهد بوده‌ایم.
نحوه نگهداری زیتون از موقع برداشت تا روغن گیری و عرضه در کیفیت بسیار مهم است. او می گوید: بهره‌برداران و تولیدکنندگان زیتون اگر قرار است محصول خود را به مرحله روغن‌کِشی برسانند و هنوز زیتون آن ها روی درخت مانده است، باید دقت لازم را روی نگهداری آن داشته باشد.
مستخدمی اعلم می کند که خسارت آفت تحت پوشش بیمه قرار نمی‌گیرد. البته سال گذشته میزان خسارت ناشی از این آفت در استان‌های مهم زیتون‌خیز (قزوین، گیلان، زنجان و قسمتی از گلستان) زیر سه درصد بوده است.
باروری باغات
بیش از ٥٠ درصد باغات زیتون کشور بارور است. البته این مقدار در مقایسه با برنامه های این معاونت و افزایش سرانه مصرف بسیار کم است. مستخدمی در این باره می گوید: مساحت باغات زیتون کشور حدود ۸۵ هزار هکتار است، که بیش از ۵۰ درصد این باغات بارور هستند.
او اضافه می کند: در سال جاری به دلیل تغییرات اقلیمی و سرمازدگی، میزان تولید در واحد سطح کاهش یافت. میزان تولید در سال جاری حدود ۸۵ هزار تن برآورد می‌شود که حدود ۷۰ درصد آن تبدیل به کنسرو و ۳۰ تا ۳۵ درصد تبدیل به روغن می‌شود.
در ٢٤ سال گذشته که طرح زیتون اجرا شده، سرانه مصرف روغن زیتون در کشور افزایش چشمگیری پیدا کرده است. مجری طرح زیتون می گوید: در ۲۴ سالی که این طرح اجرا شده، مصرف روغن زیتون از ۳۰ به ۱۳۰ گرم رسیده و تا پایان برنامه ششم این میزان به ۱۹۰ گرم خواهد رسید. حتی میزان تولید را طی این مدت از ۷۷۰ تن به ۸۵ هزار تن رساندیم و پیش‌بینی می‌شود تا پایان برنامه ششم به ۲۰۰ هزار تن تولید دست پیدا کنیم.
جوان سازی یکی از مهم ترین راه های افزایش بازده باغات زیتون
مجری طرح زیتون در این بار ه می گوید: ما بر اساس برنامه ششم توسعه طی سال ۹۶ برآورد کرده‌ایم که باید برای اصلاح باغات ۳.۳ میلیارد تومان هزینه کنیم؛ ضمن اینکه در این راستا ۴۳۰ هکتار جوانسازی باغات انجام خواهد شد.
در حال حاضر متوسط تولید زیتون درهر هکتار ۲.۱ تن است که قرار است به بیش از ۳ تن در پایان برنامه ششم برسد. البته عملکرد تولید در مناطق سه‌گانه (گیلان، قزوین و زنجان) حدود چهار تن در هکتار است. مستخدمی در این مورد می گوید: هدف نهایی وزارت جهاد کشاورزی، علاوه بر تولید اقلام کنسروی، تولید روغن زیتون است. احداث باغات متراکم و فوق‌متراکم، یکی از راهکارهای ان است.
یکی از مهم ترین بخش های طرح سلامت که در وزارت جهاد کشاورزی دنبال می شود افزایش سرانه مصرف روغن زیتون است. او در این باره می گوید: مصرف روغن زیتون در کشور بیش از ۱۲ هزار تن است. میزان واردات در سال گذشته حدود ۵۷۰۰ تن بوده، اما امسال پیش‌بینی می‌شود تا حدود ۸۰۰۰ تن واردات شود.
روند یک ساعته
بیشتر کارشناسان و مسولان حاضر در این بازدید بخش هایی را لازم می دانند را توضیح می دهند. گرما و دم کردگی هوا تا حدود زیادی شکسته و کارگرها از قسمت های پایینی باغ بالا می آیند. مدیر مجموعه در حال توضیح دادن برای تعدادی از خبرنگاران است. اینکه چطور زیتون ها سورت می شوند. اینکه ٣٠ درصد زیتون های روغن گیری سبز است و ٧٠ درصد ان زیتون سیاه که رسیده است. وجود کلروفیل در روغن زیتون نشان دهنده کیفیت آن است.
سالن سرپوشیده فراوری زیتون نیمه تاریک است و ستون های نور به خوبی اطراف را روشن می کند. دستگاه سه قسمتی موجود در سالن طی یک روند یک ساعته زیتون ها را پس از شستشو و خرد کرد تبدیل به روغن خالص و سبز رنگ زیتون می شود. روغنی که هنوز بوی گس کلروفیل می دهد. این روغن پس از استحصال کامل برای نگهداری به زیر زمین و جای سرد و تاریک منتقل می شود. جایی که در تمام طول سال با دمای آن بیش از ١٥ درجه سانتیگراد نمی شود.

فیلم های ارسالی خبرنگار اعزامی ایانا از کشت و صنعت طارم

فیلم نخست + فیلم دوم + فیلم سوم