جوابیه شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی به خبر «جنایت نیشکر در حق محیط زیست خوزستان»

‌به گزارش ایانا، شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی خوزستان با ارسال جوابیه‌ای به خبرگزاری فارس در خصوص انتشار یادداشتی باعنوان «جنایت نیشکر در حق محیط زیست خوزستان» در مورخ 20/08/96 اعلام کرد: آب مصرفی کل زراعت خوزستان شامل 7 واحد کشت و صنعت شرکت توسعه نیشکر و سه واحد کشت و صنعت نیشکر مستقل، مجموعاً حدود 2.7 میلیارد مترمکعب است نه رقم 6 میلیارد مترمکعب، حدود 40 تا 50 درصد آب مصرفی صنعت نیشکر از طریق زهکش‌های زیرزمینی مجدداً به چرخه اکولوژیکی بازمی‌گردد که به دلیل شیرین شدن اراضی و روش مبارزه بیولوژیک و همچنین حرکت به سمت بهره‌برداری از کودهای آلی، امکان استفاده مطلوب از زهاب را و پروسه بازچرخانی مصرف آب را در زمینه‌های متعدد فراهم کرده است.

در این جوابیه آمده است:

« سردبیر محترم گروه جامعه فارس

با سلام

احتراماً، با توجه به انتشار مطلبی تحت عنوان «جنایت نیشکر در حق محیط زیست خوزستان» در مورخ 20/08/96 خواهشمنداست جوابیه ذیل را در پاسخ به مطلب مذکور منتشر نمایید.

به دلیل نیاز کشور به شکر و جلوگیری از واردات آن ، در سال 1362 شورای شکر تشکیل و طی مطالعاتی که از سال 1363 تا 1365 توسط صندوق مطالعات شکر صورت گرفت، تأسیس شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و همه ارکان نظام بر ضرورت اجرای طرح‌های توسعه نیشکر در خوزستان تأکید نمودند. در همین زمینه، مقام معظم رهبری اسفندماه 1375 در جمع مسئولین وقت کشور و استان فرمودند: « شاید در دنیا، خوزستان جزو بهترین جاها و یا کم‌نظیرترین جاهایی است که مناسب نیشکر است. اولاً انسان را متأثر می‌کند که چرا از این مکان درگذشته به سود این مردم استفاده‌نشده است. ثانیاً خرسند می‌کند که حالا بحمدالله از این استفاده خواهد شد. بعد هم محصول این صنعت نیازی برای کـشور ماست. برای خودکـفایی کشور ازلحاظ اقتصادی این‌ها چیز مهمی است که باید انـجام بگیرد»

حقیقت این است که از دیدن مطلبی تحت عنوان «جنایت نیشکر در حق محیط‌ زیست خوزستان» در نگاه نخست دچار تعجب و شگفتی شدیم. نه از این حیث که گویی سخنی علمی، چنان تنک‌مایه و فقیر است که برای کسب حقانیت خود به واژگانی همچون «جنایت» و «فاجعه» پناه برده است، بل بدین دلیل که گمان می‌کنیم نخستین پیش‌شرط هر نقد و داوری علمی، متکی بودن آن نقد، به داده‌ها و گزاره‌های دقیق علمی و زمینه عقلانی طرح بحث است که متأسفانه نامه استاد محترم جناب ابوطالب مهندس نشان می‌دهد این استاد عزیز احتمالاً آشنایی مختصری هم با صنعت نیشکر نداشته باشند. چراکه کل صنعت نیشکر استان خوزستان که نیمی از محصولات کشاورزی استان خوزستان را تشکیل می‌دهد حدود 2.7 میلیارد مترمکعب آب مصرف می‌کند نه 6 میلیارد مترمکعب (مطرح‌شده از سوی ایشان)، و همچنین مجموع اراضی زیر کشت و برداشت ده واحد نیشکر کشور درمجموع کمتر از 92 هزار هکتار است و نه 150 هزار هکتار ادعایی نویسنده، لذا اگر منصفانه قضاوت کنیم درمی‌یابیم اگر اظهارنظری در ارائه آمار مهم‌ترین نهاده‌های کشاورزی (آب و زمین) چنین اشتباهات فاحشی داشته باشد ما حق داشته باشیم در حقانیت و علمی بودن آن شک کنیم.

چنین اظهارنظرهایی بی‌گمان یادآور همان شکاف تاریخی بین علم و عمل و بین تئوری و اجرا را نشان می‌دهد و یادآور می‌شود که بدون آشنایی میدانی و عملی با یک صنعت و نقد انتزاعی آن نمی‌توان، گامی در جهت اصلاح یا پیشبرد اهداف اصلاحی برداشت.

البته شکی نیست که هر پدیده‌ای که ساخت بشر است قابل نقد و بازاندیشی است و هیچ صنعتی از این قاعده مستثنا نیست و نیز بر این باوریم که بدون داشتن انضباطی اکولوژیکی و بازتعریف رابطه هر فعالیت صنعتی و کشاورزی با مفهوم «سیاست آب» نمی‌توان چشم‌انداز روشنی از آینده را پیش رو داشت و چه‌بسا در اجماعی علمی، رویکردی اصلاح یا پدیده‌ای موردنقد و ارزیابی و بازاندیشی قرار گیرد اما در این زمینه نامه منتشرشده اطلاعات نادرستی را از صنعت نیشکر طرح می‌کند و همین نادرستی است که راه را بر نقدی عالمانه می‌بندد لذا در ادامه فهرست‌وار بعضی از پتانسیل‌های صنعت نیشکر را که در نامه مذکور مورد کم‌توجه‌ی قرارگرفته‌اند خاطرنشان می‌شویم:

الف) صنعت نیشکر عملاً نیمی از 14.2 میلیون تن محصولات کشاورزی خوزستان را تولید می‌کند و جایگاه ویژه کشاورزی خوزستان در بخش کشاورزی کشور منحصراً وابسته به صنعت نیشکر است.

ب) صنعت نیشکر، صنعتی چند تولیدی (مولتی پروداکت) است که زنجیره تولیدات اصلی آن شامل شکر، الکل، خمیرمایه، MDF، نئوپان، خوراک دام و باگاس (به‌عنوان ماده اولیه محصولات سلولزی) و ده‌ها محصول دیگر می‌شود که ارزش‌افزوده زیست‌محیطی مصرف نهاده‌های کشاورزی را به نحو قابل‌توجهی بهبود می‌بخشد.

پ) تولید بیش از 2 میلیون تن محصول فرعی قابل فرآوری در صنایع سلولزی همچون تولید کاغذ به‌راحتی می‌تواند بخش مهمی از جنگل‌های کشور را تحت پوشش حمایتی قرار دهد.

ت) آب مصرفی کل زراعت خوزستان شامل 7 واحد کشت و صنعت شرکت توسعه نیشکر و سه واحد کشت و صنعت نیشکر مستقل، مجموعاً حدود 2.7 میلیارد مترمکعب است نه رقم 6 میلیارد مترمکعب طرح‌شده در نامه مذکور.

ث) حدود 40 تا 50 درصد آب مصرفی صنعت نیشکر از طریق زهکش‌های زیرزمینی مجدداً به چرخه اکولوژیکی بازمی‌گردد که به دلیل شیرین شدن اراضی و روش مبارزه بیولوژیک و همچنین حرکت به سمت بهره‌برداری از کودهای آلی، امکان استفاده مطلوب از زهاب را و پروسه بازچرخانی مصرف آب را در زمینه‌های متعدد فراهم کرده است.

مشاورین هفت کشت و صنعت نیشکری این شرکت در تمامی مراحل از مطالعه تا اجرا و بهره‌برداری کلاً ایرانی بوده‌اند.

راندمان آبیاری در این صنعت در حال حاضر 20 درصد بالاتر از میانگین راندمان آبیاری سطحی کشوری است مع‌الوصف تحقیقات برای افزایش راندمان در مصرف آب در مشارکت با دانشگاه‌های کشور در حال انجام است.

گیاه نیشکر به لحاظ تولید ماده خشک تولیدی درازای هر واحد آب مصرفی تقریباً 2.5 برابر سایر محصولات کشاورزی استان تولید ماده خشک می‌کند.

در شرایط استان خوزستان به دلیل فقدان پوشش‌های جنگلی در جنوب شهر اهواز مزارع نیشکر به دلیل انبوهی ساقه و برگ و ارتفاع گیاه، سطح سبزی (مجموع کل مساحت ساقه و برگ) معادل 25 برابر مساحت شهر اهواز ایجاد می‌کنند که بزرگ‌ترین دیواره دفاعی در مقابل پدیده ریز گردها است.

درنهایت اینکه با توجه به چهار کربنه بودن این گیاه (C4) و سطح سبز گیاه، حجم چرخه تبادلی عظیم جذب دی‌اکسید کربن و تولید اکسیژن، تراز زیست‌محیطی صنعت نیشکر در منطقه را شدیداً مثبت می‌کنند. درنتیجه درمجموع تراز نهایی زیست‌محیطی، اقدامات پوششی و جبرانی مزارع انبوه نیشکر قابل‌توجه است.

در پایان ضمن آرزوی طول عمر و سلامتی برای استاد محترم جناب آقای ابوطالب مهندس، امید است در پرتو واقع‌نگری، همگان بکوشیم با تجدیدنظر در نقدهای کلی، مطلق و البته انتزاعی که امور انضمامی و تاریخی را نادیده می‌گیرند و هرگونه رابطه خود با واقعیت را از دست می‌دهند، نسبت به طرح موضوعات با رویکردی علمی و عملی اقدام نماییم.

همچنین ضمن عذرخواهی مجدد از استاد پیشکسوت، امید است ایشان و سایر صاحب‌نظران با بازدید از صنعت نیشکر خوزستان چشم‌اندازهای مناسب‌تری برای ارزیابی و بهره‌گیری مناسب از منابع ارزشمند کشور بیابند.»