احتمال انقراض گونه بومی شمشاد در کشور؛
نابودی پایداری جنگل با مرگ و میر دستهجمعی گونههای شمشاد
هنوز پدیده خشکیدگی و طغیان آفات گریبان 300 هزار هکتار از بلوطزارهای غرب را رها نکرده است که آفت خشکیدگی گونههای بومی و نادر شمشاد دامان رویشگاههای شمال را هم گرفت.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا)، بیش از دوهزار هکتار از رویشگاههای شمشاد در گیلان و غرب مازندران به پدیده خشکیدگی مبتلا شدهاند و مشاهدات اولیه نشان میدهد آلودگی (پدیده خشکیدگی) از غرب جنگلهای شمال آغاز شده و در حال پیشروی به سوی شرق این رویشگاهها است که ادامه این روند میتواند پایداری کل گونههای بینظیر و نادر شمشادها را با مشکل روبهرو کند.
شمشاد گونه بومی انحصاری جنگلهای ایران است که در عرصههای جنگلی سه استان گلستان، مازندران و گیلان رشد میکند و اوج رویش این درختان در اسالم و نوشهر است که اینگونه بهدلیل اهمیتی که دارد ممنوعالقطع است، اما در حال حاضر دچار خشکیدگی شده و این خشکیدگی در تمام مراحل زیستی اینگونه از نهال تا درخت مسن به چشم میخورد و این درحالی است که بهعلت محدود بودن شمشادها چنانچه این گونه نابود شود، جایگزینی نخواهد داشت.
رئیس انجمن جنگلبانی در گفتگو با خبرنگار ایانا با تشریح آخرین وضعیت و اقدامات صورتگرفته در باره خشکیدگی شمشادها گفت: با توجه به بازدیدهایی که از این مناطق صورتگرفته وضعیت این گونه نادر بسیار وخیم و نگرانکننده است و در حال حاضر مطالعات اولیه در این رابطه انجام شده است که بر این اساس در حال بررسی علت و عامل مشخص بیماری هستیم.
هادی کیادلیری در تشریح بیشتر علت خشکیدگی شمشادها افزود: بهنظر میرسد هجوم نوعی از قارچها دلیل خشکیدگی رویشگاههای شمشاد باشد که از گیلان آغاز و به شهسوار و تنکابن نیز سرایت کرده و همچنان در حال پیش روی به شرق مازندران است.
وی با انتقاد از نحوه عملکرد و مدیریت حفاظت و حمایت از منابع جنگلی تصریح کرد: اقدامات را معمولاً برای پس از وقوع فاجعه میگذاریم در صورتی که نوشدارو پس از مرگ گرهای از کار نمیگشاید و این مصداق عملکرد حفاظت و حمایت از منابع جنگلی بهویژه گونههای نادری است که علیرغم کم بودن تعداد و یا نواحی رویشی آنها، از گونههای بومی، اما مختص به کل بشریت هم به حساب میآیند و در صورت انقراض آنها در کشور نسل گونه بهطور کلی در دنیا منقرض میشود و این چیزی شبیه به انقراض ببر مازندران است که با انقراض آن در ایران هیچ گونهای از این حیوان در سراسر دنیا یافت نخواهد شد.
متخصص آفات و امراض جنگل اختصاص گروههایی به حفاظت و نگهداری از گونههای نادر و در حال انقراض را امری ضروری دانست و ادامه داد: باید کارشناسانی تنها به حفاظت از گونههای نادر ایرانی که همانند آن در هیچ کجای دنیا یافت نمیشود، پیش از آلودگی به آفات و یا خشکیدگی و مرگ اکوسیستم طبیعی اطراف آن بپردازند چرا که در صورت بروز بیماری حل این معضل کار آسانی نخواهد بود.
کیادلیری تأکید کرد: اختصاص اعتبارات محدود به حل مشکلات زیست محیطی گونههای با ارزشی که نمیتوان بر روی آنها قیمتی گذاشت و بهدلیل سهلانگاریها با خطر نابودی روبهرو شدهاند، دردی را دوا نمیکند و باید پیش از وقوع فجایع فکری برای پیشگیری از صدمات جبرانناپذیر آن کنیم.
وی فروپاشیها و روند سریع و رو به رشد نابودی در عرصههای جنگلی را نشان از اعمال تغیرات و دستکاریهای اکوسیستم دانست و یادآور شد: نابودی جنگلهای کشور در ابعاد به این گستردگی که روزبهروز هم بیشتر شاهد آن هستیم بسیار اسفبار است و این در حالی است که با بهرهبرداریهای بیرویه، چرای مراتع، جنگلسوزیها و... آنها را تشدید هم میکنیم.
با توجه به شرایط نامساعد شمشادها بروز فاجعه در رویشگاههای شمال کشور چندان دور از انتظار نیست، زیرا شمشاد، گونهای نادر محسوب میشود و آفاتی نظیر خشکیدگی میتواند به بروز نوعی رانش ژنتیک در این گونه منجر شود که پیامد آن نابودی ژنهای غالب در اینگونه است و از آنجایی که جمعیت شمشادها بسیار اندک است احتمال انقراض آن وجود دارد.
گفته میشود وضعیت جنگلهای شمال به اندازهای نگرانکننده است که کارشناسان نگران سلامت گونههای جنگلی نیستند بلکه آنچه که باعث نگرانی است از دست رفتن پایداری جنگل است و مرگ و میر دستهجمعی گونههایی نظیر شمشاد دلیلی براین مدعاست که این بهمراتب خطرناکتر از بیماری یک گونه درختی است.
در همین رابطه مدیرکل دفتر حمایت و حفاظت سازمان جنگلها و مراتع از تشکیل تیمی متشکل از کارشناسان مؤسسه تحقیقات گیاهپزشکی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع و دفتر حمایت و حفاظت سازمان جنگلها و مراتع برای بررسی علت خشکیدگی شمشادها به منطقه خبر داد.
گفتنی است، در همین راستا گارگروه کنترل و پیشگیری پدیده خشکیدگی بلوط که با هدف شناسایی شدت آلودگی، کنترل و ساماندهی وضعیت بلوط زارهای غرب تشکیل شده است، همچنان در حال بررسی وضعیت رویشگاه های زاگرسی است، اما این بررسیها پس از نابودی تمام عوامل زیستی بیفایده بهنظر میرسد آنچه که امیدواریم با بیتفاوت عمل کردن و سهلانگاریها در مورد گونههای نادر و در حال انقراض شمشادهای رویشگاههای شمال کشور تکرار نشود./
خبرنگار: سهیلا گلیزاده
V-910725-04
دیدگاه تان را بنویسید